Avant la votaziun davart il project per ina nova gulivaziun da finanzas grischuna (NGF), ch'è vegnì refusà per pauc, ha la regenza exprimì ch'ina nova ediziun da la NGF grischuna na vegnia strusch prendida per mauns ils proxims quatter onns. En il fratemp è la regenza revegnida a questa annunzia da prescha ed ha declerà dacurt che la NGF grischuna vegnia probablamain relantschada suenter l'onn 2012. Questa nova ediziun collia la regenza dentant cun la pretensiun che differents projects da refurma – en spezial en ils secturs da la scola populara, da la finanziaziun dals ospitals e da la tgira – sco er che la refurma dal territori vegnian l'emprim tractads dal cussegl grond.
En la communicaziun a las medias, nua che la regenza annunzia ina nova ediziun da la NGF grischuna probablamain a partir da l'onn 2012, na vegni dentant betg ditg, en tge puncts ch'il nov project duai sa differenziar dal project refusà.
En quest connex interessan las suandantas dumondas:
1. Ha la regenza – en il rom d'ina nova ediziun futura da la NGF – l'intenziun da prender per mauns la gulivaziun da finanzas en il senn pli stretg sco project independent? Sche betg, tge motivs pledassan cunter in tal proceder d'accordar la gulivaziun da finanzas pli svelt e cun finamiras pli precisas mintgamai a las atgnas resursas ed a las grevezzas spezialas d'ina vischnanca?
2. Vesa la regenza ina pussaivladad ed in basegn d'agir spezial da crear – en il sectur da la lescha davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas ubain da la lescha davart la gulivaziun da finanzas – gia ordavant premissas pli favuraivlas per la segunda ediziun da la NGF?
3. Co ha la regenza l'intenziun da realisar la diminuziun previsa da la chargia da debits da singulas vischnancas resp. cun tge mesiras vul ella impedir che singulas vischnancas fetschian novs debits insupportabels?
4. È er la regenza da l'avis che las dumondas, tge incumbensas che las vischnancas duain ademplir sulettas, tge incumbensas che duain vegnir ademplidas da las vischnancas e dal chantun sco incumbensas communablas e tge incumbensas che mo il chantun duai ademplir, stoppian vegnir scleridas il pli tard cun la dumonda da la refurma dal territori?
5. È er la regenza da l'avis ch'il sectur da la scola populara stoppia vegnir definì er vinavant sco incumbensa communabla e che las scolas medias duajan vegnir finanziadas cumplainamain dal chantun?
6. Co vesa la regenza l'organisaziun da las structuras dals uffizis dal servetsch social per la nova ediziun da la NGF? È er la regenza da l'avis ch'ils servetschs socials stoppian vegnir manads sin plaun regiunal e betg pli vegnir integrads en ina vischnanca, mabain vegnir incorporads sin in stgalim statal existent pli aut?
Cuira, ils 21 d'avrigl 2010
Cavigelli, Augustin, Berni, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Blumenthal, Bondolfi, Bundi, Caduff, Cahannes Renggli, Candinas, Darms-Landolt, Dermont, Farrér, Fasani, Florin-Caluori, Geisseler, Keller, Kleis-Kümin, Kollegger, Loepfe, Niederer, Parpan, Pfister, Plozza, Portner, Quinter, Righetti, Sax, Tenchio, Tuor, Cortesi, Märchy-Caduff
Resposta da la regenza
Suenter che la NGF grischuna è vegnida refusada en la votaziun dal pievel dals 7 da mars 2010, ha la regenza fatg in'emprima analisa e discurrì l'ulteriur proceder. Ella è da l'avis ch'il basegn d'agir saja cumprovà ed insista sin las finamiras da quest project. Ina nova lantschada da la NGF grischuna vegn probablamain ad esser pussaivla pir suenter l'onn 2012, suenter che differents projects da revisiun en champs d'incumbensa cun elements impurtants da la gulivaziun da finanzas èn sclerids. Latiers tutgan en spezial la proxima revisiun totala da la lescha da scola sco er la finanziaziun dals ospitals. Ina coordinaziun dal cuntegn cun quests projects da refurma è pussaivla mo, sch'i vegn procedì en etappas. Per il mument n'èsi betg anc pussaivel da far indicaziuns definitivas davart la concepziun dal cuntegn da la nova NGF grischuna.
Resposta a las singulas dumondas
1. La gulivaziun da finanzas existenta en il senn pli stretg sa cumpona da la gulivaziun da finanzas directa ed indirecta. Quests dus elements èn coordinads in cun l'auter e cumpletteschan in l'auter. Il basegn d'agir è vast e pretenda ina refurma fundamentala, en spezial in remplazzament da la gulivaziun da finanzas indirecta cun ils pajaments tranter il chantun e las vischnancas, ch'èn graduads tenor la forza finanziala da las vischnancas. Quests pajaments cumpiglian numerus champs d'incumbensa. In remplazzament da quest sistem è collià en ina tscherta dimensiun directamain cun in detretschament da la finanziaziun. Las pussaivladads da sviluppar vinavant e da meglierar il sistem da duas cumponentas existent èn fitg limitadas. Cun adattaziuns en tscherts puncts na sa laschan cuntanscher naginas meglieraziuns da num.
2. Cun revisiuns anticipadas da la legislaziun davart las finanzas e davart la gulivaziun da finanzas na sa laschan las premissas per la segunda emprova da la NGF betg meglierar fundamentalmain. En connex cun las revisiuns totalas planisadas da la lescha davart las finanzas e da la lescha da vischnancas duain vegnir fatgas adattaziuns en tscherts puncts en vista a la nova gulivaziun da finanzas. Cunzunt ils proxims projects da revisiun en il sectur da scola e dals ospitals duain vegnir concepids uschia, che las premissas per la nova lantschada da la NGF grischuna vegnan meglieradas uschè bain sco pussaivel. Plinavant duain singuls elements dal project da la NGF refusà vegnir realisads en il rom da revisiuns separadas; uschia p.ex. las adattaziuns previsas en il sectur forestal ed il transferiment da l'incassament da la taglia a la funtauna da las vischnancas al chantun.
3. Per limitar resp. per reducir uschenavant sco necessari l'indebitament da las vischnancas vegn la regenza a sa basar sin il dretg vertent. I resta d'examinar, quant enavant ch'ins po – en il rom da la gulivaziun dal basegn spezial – augmentar l'agid da las vischnancas a sasezzas en la dimensiun da quai ch'è raschunaivel e prender mesiras per sanar las finanzas d'ina vischnanca. En il rom dal project per introducir il model armonisà da contabilitad 2 vegn er examinà l'instrument d'in frain a l'indebitament.
4. En il rom dal rapport davart la refurma territoriala duain vegnir discutadas dumondas da structura. Pia na po l'attribuziun da las incumbensas al chantun ed a las vischnancas betg vegnir sclerida e determinada definitivamain. Igl è dentant impurtant ch'il cussegl grond survegnia in maletg concret da las incumbensas sco er dal plaun statal che pudess ademplir il meglier questas incumbensas. L'attribuziun definitiva da las incumbensas po vegnir fatga pir suenter ina decisiun davart las structuras futuras.
5. Igl è incontestà che la scola populara è e duai er restar ina incumbensa communabla. La NGF grischuna è vegnida elavurada explicitamain sin questa basa. La dumonda da la finanziaziun futura da las scolas medias en il sectur dal gimnasi inferiur è anc averta. La participaziun da las vischnancas als custs dal gimnasi inferiur, ch'era previsa en connex cun la NGF grischuna, sto vegnir examinada danovamain. Tge regulaziun che sa mussa sco adequata en il rom da la nova ediziun da la NGF, n'è betg anc cler per il mument.
6. Areguard ils servetschs socials regiunals ston vegnir examinadas differentas variantas. Latiers tutga segiramain er il model, tenor il qual ils servetschs socials regiunals vegnan attribuids al stgalim mesaun. Scleriments correspundents vegnan actualmain fatgs er en vista a las midadas en ils fatgs tutelars; ils fatgs tutelars vegnan ademplids oz sin plaun cirquital e ston vegnir organisads da nov pervia dal nov dretg federal per la protecziun dals uffants e da las persunas creschidas. Questa dumonda vegn tractada en il rapport davart la refurma territoriala.
25 da zercladur 2010