Ils 11 da schaner 2011 ha l'uffizi federal da statistica annunzià che l'occupaziun da las praschuns e dals centers da mesiras en Svizra saja sin in nivel da record. En media ha l'occupaziun importà l'onn 2010 en tut la Svizra 92.5%. En ils chantuns latins èn las praschuns schizunt stadas suroccupadas cun in grad d'occupaziun da 105%.
Quests fatgs cuntegnan ina tscherta brisanza. L'ultim temp han las votantas ed ils votants svizzers adina puspè exprimì che la giustia stoppia esser pli severa envers las delinquentas ed envers ils delinquents. En quest connex stoi vegnir fatg endament ch'il pievel ha approvà las iniziativas d'internament e da repatriament e ch'il cudesch penal duai vegnir revedì cun la finamira da puspè chastiar cun ina privaziun da la libertad quels delicts, ch'èn smanatschads cun in chasti da praschun sut in onn, e betg cun chastis pecuniars sco dapi l'ultima revisiun. Tut quai dastgass augmentar anc vinavant las cifras d'occupaziun en las praschuns svizras.
Per las sutsegnadras e per ils sutsegnaders resultan las suandantas dumondas:
1. Co giuditgescha la regenza las capacitads futuras per l'execuziun da chastis e da mesiras en il chantun Grischun?
2. Resulta tras ils fatgs preschentads – ord vista da la regenza – in basegn da far investiziuns ils proxims onns en l'infrastructura da l'execuziun da chastis e da mesiras en il chantun Grischun?
3. Exista il privel che l'execuziun da chastis e da mesiras en il chantun Grischun è periclitada pervia da praschuns plainas e che las delinquentas ed ils delinquents na pon betg vegnir chastiads entaifer il termin fixà?
Cuira, ils 15 da favrer 2011
Felix, Geisseler, Hartmann (Champfèr), Aebli, Albertin, Augustin, Bezzola (Zernez), Blumenthal, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Campell, Candinas, Casanova-Maron, Casty, Casutt, Casutt-Derungs, Cavegn, Clalüna, Conrad, Davaz, Della Vedova, Dermont, Dosch, Dudli, Engler, Florin-Caluori, Foffa, Fontana, Furrer-Cabalzar, Giacomelli, Grass, Gunzinger, Hardegger, Heinz, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jeker, Jenny, Kappeler, Kasper, Kleis-Kümin, Koch (Tumein), Koch (Igis), Kollegger (Cuira), Komminoth-Elmer, Krättli-Lori, Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Locher Benguerel, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Marti, Michael (Donat), Montalta, Niederer, Nigg, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parolini, Parpan, Pedrini, Righetti, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz) Tenchio, Thöny, Tomaschett (Breil), Troncana-Sauer, Tscholl, Vetsch (Claustra Vitg), Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Wieland, Zweifel-Disch
Resposta da la regenza
Dapi l'onn 1975 è il chantun Grischun commember dal concordat dals chantuns da la Svizra orientala davart l'execuziun da chastis e da mesiras (concordat). Tras quest concordat s'obligheschan ils chantuns d'exequir il dretg penal en las instituziuns dal concordat. Il Sennhof e Realta èn instituziuns dal concordat. Las 33 plazzas d'execuziun serrada al Sennhof èn occupadas a circa 50 pertschient cun persunas sentenziadas che derivan d'auters chantuns, las 89 plazzas d'execuziun averta per praschuniers penals a Realta fin ad 80 pertschient. Per persunas sentenziadas privlusas cun disturbis psichics u per persunas internadas (cas da mesiras staziunaras) che ston vegnir collocadas en moda speziala n'èn avant maun naginas purschidas al Sennhof. Ultra dal stabiliment per l'execuziun giudiziala (SEG) Pöschwies è il Sennhof la suletta instituziun serrada pli gronda dal concordat.
Dumonda 1: Las occupaziuns en l'execuziun averta dependan fermamain da la qualitad da la purschida. Il SEG Realta è sa posiziunà bain en l'execuziun averta ed ins po partir dal fatg che las occupaziuns en l'execuziun averta importian en l'avegnir tranter 90 e 95 pertschient. Las capacitads bastan. La collocaziun da las persunas che vegnan sentenziadas tras dretgiras grischunas è garantida. Percunter mancan oz circa 200 plazzas d'execuziun en l'execuziun da chastis e da mesiras serrada en Svizra, 140 da quellas sulettamain entaifer il concordat. Questa situaziun dastgass anc s'engrevgiar tras sancziuns pli lungas e pli severas. La gronda part da las persunas che vegnan sentenziadas tras dretgiras grischunas e che ston expiar ina privaziun da la libertad en ina instituziun serrada po vegnir collocada en il SEG Sennhof. Pervia da circumstanzas spezialas èsi er necessari da collocar las persunas pertutgadas en cas excepziunals en il SEG Pöschwies. Las mesiras staziunaras pon per regla vegnir exequidas en la staziun forensica dals servetschs psichiatrics dal Grischun a Cazas. Plinavant vegnan persunas pertutgadas collocadas en autras instituziuns extrachantunalas. Perquai che la dumonda è fitg gronda, datti lungas glistas da spetga. Per la segiranza ston questas persunas vegnir collocadas transitoricamain en ina instituziun serrada, quai che na satisfa betg a las pretensiuns da l'execuziun da mesiras.
Dumonda 2: Per pudair ademplir las pretensiuns da segirezza e per pudair tegnair quint dals novs svilups dovri investiziuns annualas en l'infrastructura da las duas instituziuns chantunalas dal concordat. Per il Sennhof resultan investiziuns annualas da circa 700'000 francs. Ina purschida per l'execuziun da mesiras staziunaras u in augment da las capacitads na sa lascha betg realisar al Sennhof. Respargns tar il manaschi u tar las investiziuns n'èn betg pussaivels.
Il concordat ha annunzià ch'el basegnia ina nova praschun serrada pli gronda. Sin quai ha l'uffizi per l'execuziun giudiziala fatg – per incumbensa dal departament da giustia, segirezza e sanadad (DGSS) – in rapport strategic davart il "Avegnir da l'execuziun giudiziala en il chantun Grischun" ed ha recumandà da dischlocar l'exe-cuziun serrada davent dal Sennhof en in edifizi nov a Cazas. L'entira execuziun da chastis sa chattass uschia al medem lieu ed i pudessan vegnir tratgas a niz bleras sinergias. Il concordat – en spezial ils chantuns Turitg e Son Gagl – han dà al chan-tun Grischun consentiments d'occupaziun en scrit per almain 10 onns a partir da l'avertura d'ina eventuala nova instituziun. Tenor emprimas calculaziuns fissi bler pli favuraivel da manar ina nova instituziun a Cazas che da cuntinuar cun il Sennhof. Tut tenor la grondezza da l'instituziun vegnissan ultra da quai stgaffidas 50 fin 80 novas plazzas da lavur. Per eruir pli exactamain ils custs d'investiziun han il departament da construcziun, traffic e selvicultura (DCTS) ed il DGSS laschà far il favrer 2011 ina planisaziun da test. Ils resultats da questa planisaziun vegnan spetgads la fin da settember 2011. La regenza vegn a sa fatschentar l'atun cun ils resultats e vegn alura a decider, sch'ella duai proponer al cussegl grond da construir ina nova instituziun.
Dumonda 3: A curta vista n'exista nagin privel che las persunas, che vegnan sentenziadas tras dretgiras dal chantun Grischun ad in chasti che privescha da la libertad, na possian betg vegnir collocadas en l'execuziun serrada. Gia oz datti dentant grondas difficultads en l'entira Svizra da pudair exequir mesiras staziunaras en las instituziuns correspundentas. Pervia da la mancanza da 140 plazzas entaifer il concordat stoi vegnir prendì per mauns insatge a curta fin a mesa vista en la Svizra orientala. Sch'il chantun Grischun n'engrondescha betg las capacitads d'execuziun en il sectur dals chastis e da las mesiras, èn ils auters chantuns sfurzads da chattar autras soluziuns per las plazzas mancantas. Qua tras exista il privel ch'ils chantuns Turitg e Son Gagl na collocheschan betg pli lur praschuniers en il Sennhof, uschia ch'il quint pegiurass massivamain. En quest cas stuess il SEG Sennhof vegnir manà mo pli cun persunas sentenziadas en il Grischun u stuess insumma vegnir serrà, quai fiss la finala bler pli char. Sch'il Sennhof vegniss serrà, giessan a perder circa 30 plazzas da lavur. Plinavant pudessi dar difficultads da collocar persunas che vegnan sentenziadas tras dretgiras grischunas.
04 da matg 2011