La regenza dal chantun Grischun vegn incumbensada da pretender che la confederaziun examineschia, quant enavant che las sanaziuns da l'aua restanta tenor l'art. 80 da la lescha federala davart la protecziun da las auas (LPAuas) tar ovras idraulicas svizras pon vegnir suspendidas per ils proxims 10 onns, sche questas sanaziuns n'èn betg anc vegnidas exequidas.
Dapi ils eveniments tragics ed alarmants en il Giapun è la persvasiun da la populaziun svizra creschida che la forza nucleara crodia cun gronda probabilitad davent sco opziun per producir energia, e quai betg mo en Svizra, mabain sin l'entir mund. La PBD accepta questa situaziun da partenza, tant pli perquai ch'ella ha formulà gia avant ils eveniments actuals la finamira da sortir a vista mesauna fin a lunga vista da l'energia atomara. La PBD n'è dentant betg pronta da renunziar pervia da quai a sias finamiras da la politica d'energia, numnadamain a la producziun d'energia autonoma e d'energia ch'emetta pauc CO2. La sortida da l'energia atomara na dastga perquai betg ir sin donn e cust dal clima – la Svizra na dastga betg daventar dependenta d'electricitad estra malnetta.
Sche l'energia nucleara croda davent, mancan in di 40% da l'electricitad producida en Svizra. Vitiers vegn ch'il consum d'electricitad vegn a s'augmentar – malgrà tut las mesiras d'effizienza – per passa 2% per onn, e quai pervia da differents svilups (p.ex. augment da la populaziun, diever da pumpas da chalur, extensiun da la mobilitad electrica e.u.v.).
La PBD vesa ils suandants champs d'acziun per la politica d'energia: 1. duvrar l'energia en moda effizienta e 2. producir sez dapli energia netta. En il segund champ d'acziun sa tracti da rinforzar – ultra d'autras energias regenerablas – er la forza idraulica sco furma d'energia la pli preziusa, e quai tant ord vista ecologica sco er economica. Engrondiments ed optimaziuns d'ovras electricas existentas ston vegnir examinads. En quest connex stoi dentant vegnir fatg quint cun protestas e cun retardaments tras protecturas e tras protecturs da la natira e da la cuntrada. Perquai èsi impurtant en questa fasa da betg diminuir las capacitads da producziun ch'èn gia avant maun.
Tenor l'art. 80 al. 1 LPAuas sto in'aua currenta, che vegn influenzada essenzialmain tras prelevaziuns d'aua, vegnir sanada sut ils lieus da prelevaziun tenor las ordinaziuns da l'autoritad uschia, che quai è pussaivel senza far intervenziuns che fundeschan ina indemnisaziun da dretgs existents d'utilisar las auas. Sanaziuns supplementaras ston vegnir indemnisadas (art. 80 al. 2 LPAuas). Tenor l'art. 81 al. 2 LPAuas ston las sanaziuns esser terminadas fin il pli tard la fin da l'onn 2012.
Las prelevaziuns d'aua gia sanadas mussan che las sanaziuns da l'aua restanta chaschunan ina diminuziun da la producziun d'almain 10%. Questas diminuziuns ston vegnir cumpensadas insanua auter, uschia ch'i dovra novs lieus da producziun. Las sfidas actualas per la politica d'energia pretendan da spustar la consideraziun dals interess en direcziun d'in mantegniment da las capacitads da producziun en il sectur da la forza idraulica. Las sanaziuns da l'aua restanta ston perquai vegnir suspendidas ad interim per 10 onns.
Cuira, ils 19 d'avrigl 2011
Parolini, Kollegger (Cuira), Felix, Aebli, Bleiker, Buchli-Mannhart, Campell, Casty, Clalüna, Dudli, Grass, Heinz, Jeker, Koch (Tumein), Komminoth-Elmer, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Michael (Donat), Montalta, Niggli-Mathis, Papa, Pedrini (Roveredo), Stiffler (Tavau Plaz), Tscholl, Fausch, Gugelmann, Haltiner, Müller (Haldenstein)
Resposta da la regenza
La sanaziun da l'aua restanta è reglada en la lescha federala davart la protecziun da las auas (LPAuas; CS 814.20). Dapi l'entrada en vigur da la LPAuas èn gia 50 da las 218 retratgas d'aua, ch'èn vegnidas examinadas en il chantun Grischun, vegnidas adattadas cun vigur legala a las novas disposiziuns dal dretg da l'ambient. Quai en connex cun novs concessiunaments u en il rom d'autras proceduras dal dretg da las auas. Che talas sanaziuns da l'aua restanta èn mintgamai colliadas diminuziuns da la producziun e che questas perditas d'energia ston vegnir cumpensadas insanua auter, na stat er per la regenza betg en discussiun.
Sch'i vegn dentant pretendì cun l'incumbensa qua avant maun ch'ils cas da sanaziun restants vegnian sistids ad interim per 10 onns, tira la regenza d'ina vart en consideraziun ch'in tal moratori na tutga insumma betg en la cumpetenza da decider dal chantun. Cumpetenta fiss la confederaziun. Ma gnanc en la debatta da princip, ch'il parlament federal ha manà dacurt extendidamain davart la situaziun da la politica d'energia suenter la catastrofa en il Giapun, n'è ina tala idea vegnida reflectada u tratga concretamain en consideraziun.
Da l'autra vart fissi – betg mo per motivs da la protecziun da l'ambient – fauss resp. politicamain irresponsabel e giuridicamain inacceptabel ord vista da la regenza, da midar la pratica tar la realisaziun da la LPAuas per evitar ina diminuziun da la producziun d'electricitad ord forza idraulica. L'incumbensa da la lescha da procurar per quantitads suffizientas d'aua restanta exista numnadamain gia dapi l'onn 1992. Il termin oriund (fin da l'onn 2007) è vegnì prolungà gia per 5 onns fin la fin da l'onn 2012 en il rom dal program da distgargia da la confederaziun da l'onn 2003. Suenter che differentas ovras en il chantun han dentant realisà en il fratemp las disposiziuns correspundentas, fissi ina favurisaziun inadmissibla da las ulteriuras ovras, sche quellas vegnissan liberadas – er mo temporarmain – da l'obligaziun da sanaziun ch'è francada en la lescha.
Empè d'in moratori per las sanaziuns da l'aua restanta stoi – tenor la persvasiun da la regenza e sin basa da la situaziun actuala difficila suenter Fukushima – vegnir fatg tut per ch'i na vegnia betg impedì nunnecessariamain d'optimar resp. d'engrondir ovras idraulicas existentas sco er da construir singulas ovras electricas grondas, sche quellas adempleschan las cundiziuns generalas necessarias. Cunzunt er en vista a differentas concessiuns per ovras existentas en il chantun che ston bainprest vegnir renovadas, perquai ch'ellas scadan, vali la finala da stgaffir cundiziuns uschè favuraivlas sco pussaivel. Ord vista da la regenza duai quai avair l'emprima prioritad.
Per ils motivs menziunads refusa la regenza l'incumbensa.
8 da fanadur 2011