En il rom da la debatta actuala davart l'energia suenter "Fukushima" sto il chantun Grischun s'orientar da nov, d'ina vart per definir da nov la promoziun e l'effizienza da l'energia e da l'autra vart per la finala er realisar quellas a lung termin. A chaschun da la sessiun da zercladur 2011 tractan las chombras federalas in rapport dal departament (DATEC) ch'è cumpetent per ils interess da l'energia. Quest rapport e la debatta respectiva vegnan ad avair ina ferma influenza er sin ils chantuns.
Il chantun Grischun, sco chantun da las forzas idraulicas, gioga ina rolla impurtanta en la producziun d'energia da la Svizra. Las energias regenerablas sco l'energia solara, l'energia dal vent, l'energia da biomassa e la geotermia permettan bain er en il Grischun da mirar – ultra da a l'energia or da forza idraulica – er pli fitg a las energias alternativas.
La nova lescha d'energia ch'è entrada en vigur per il 1. da schaner 2011 permetta da promover energias progressivas e regenerablas en diversa moda en edifizis. Ella cumplettescha l'uschenumnà program naziunal d'edifizis da la confederaziun.
Ord vista dal Grischun fan las deputadas ed ils deputads sutsegnads en quest connex las suandantas dumondas:
1. Tge strategia generala davart il futur/la segirezza da l'energia per il chantun Grischun ha la regenza? Co agescha ella visavi la debatta d'energia che vegn manada actualmain en moda intensiva?
2. Co giuditgescha la regenza las perspectivas da la forza idraulica en il chantun Grischun areguard:
a) realisar projects novs?
b) modernisar ovras idraulicas existentas?
c) promover ovras electricas pitschnas?
d) reactivar projects vegls?
3. Co giuditgescha la regenza la segirezza da las ovras idraulicas, particularmain dals mirs da serrra per exempel areguard la segirezza en cas da terratrembels u areguard la protecziun cunter auters privels da la natira?
4. Tge pussaivladads vesa la regenza per il chantun Grischun per promover energias alternativas?
Cuira, ils 19 d'avrigl 2011
Florin-Caluori, Kappeler, Heiz, Albertin, Augustin, Berther (Mustér), Berther (Camischolas), Blumenthal, Bondolfi, Caduff, Caluori, Candinas, Casanova-Maron, Casutt-Derungs, Cavegn, Darms-Landolt, Della Vedova, Dermont, Dosch, Engler, Fallet, Felix, Foffa, Gartmann-Albin, Gasser, Geisseler, Giacomelli, Hartmann (Cuira), Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jaag, Joos, Kleis-Kümin, Koch (Tamins), Kollegger (Malix), Kunz (Fläsch), Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Michel (Tavau Monstein), Müller (Tavau Plaz), Niederer, Noi-Togni, Parolini, Parpan, Pedrini (Roveredo), Peyer, Pult, Righetti, Sax, Steck-Rauch, Stiffler (Cuira), Tenchio, Thöny, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Troncana-Sauer, Waidacher, Wieland, Michel (Igis), Monigatti, Müller (Haldenstein), Pedrini (Soazza), Vincenz
Resposta da la regenza
1. La lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG; DG 820.200) ch'è entrada en vigur per il 1. da schaner 2011, ha la finamira da gidar a realisar las finamiras per reducir e per cuntanscher a lunga vista ina "societad da 2000 watt" ed ha l'intent da sbassar la svapur da CO2 ad ina tonna per abitanta e per abitant per onn. Per cuntanscher quai èn definidas cleras finamiras per reducir e per substituir l'energia fossila. La strategia ch'ins ha prendì per quai sto da princip vegnir cuntinuada. Perquai che las mesiras da promoziun actualas dal chantun sa concentreschan primarmain sin la reducziun e sin la substituziun da l'energia fossila en il sectur dals edifizis, ston vegnir examinadas supplementarmain mesiras per cuntanscher in'utilisaziun pli effizienta da l'energia electrica sco er per applitgar mesiras che gidan a sbassar il consum d'energia, p.ex. en il sectur dal traffic.
Areguard l'utilisaziun da la forza idraulica prevalan l'optimaziun e l'engrondiment da las ovras idraulicas existentas. En l'ambient actual hai num da princip da meglierar las cundiziuns generalas per l'utilisaziun da la forza idraulica, particularmain en vista a las proximas renovaziuns da las concessiuns.
Plinavant è la regenza pronta – sco gia explitgà en la resposta a l'incumbensa Heiz concernent las finamiras e la strategia da la politica d'electricitad dal Grischun (cfr. CR dals 29 da mars 2011, prot. nr. 275) – da suttametter proximamain in rapport extendì davart la situaziun actuala e futura en il sectur da l'energia electrica sco er davart la posiziun dal chantun areguard las finamiras ed areguard la strategia da la politica d'electricitad dal Grischun.
2. a) En il chantun Grischun èn las perspectivas da la forza idraulica per novs projects da princip intactas. Il potenzial supplementar realistic da forza idraulica vegn a depender da la concepziun da la legislaziun sin plaun federal.
b) Cun modernisar ovras idraulicas existentas èsi pussaivel da meglierar il grad d'efficacitad, uschia ch'i po vegnir cuntanschida ina producziun d'energia pli auta. Per regla èn las modernisaziuns nunproblematicas, sche las cundiziuns generalas legalas vegnan observadas. In project grond sco la renovaziun generala da las Ovras electricas dal Rain posteriur SA en la dimensiun da circa 300 milliuns francs ha schizunt pudì vegnir approvà senza gronds retards.
c) La promoziun federala d'ovras idraulicas pitschnas tras l'indemnisaziun per cuvrir ils custs da la furniziun d'electricitad (ICF) na funcziuna betg en moda optimala. Savens na correspundan ils projects inoltrads betg a las disposiziuns legalas. Uschia vegn la procedura savens tratga enormamain a la lunga. Tar questas ovras stat il niz energetic savens en ina relaziun plitost disfavuraivla areguard l'intervenziun ecologica.
d) L'interess augmentà per energias regenerablas ed il basegn d'energias regenerablas sco er la ICF avran novas pussaivladads e perspectivas er per projects mess ad acta avant onns.
3. La segirezza da las ovras idraulicas e particularmain dals mirs da serra po vegnir caracterisada sco buna. Ils gesturs da las ovras electricas surpiglian lur responsabladad e procuran per in bun mantegniment e per in manaschi segir. Ils implants d'accumulaziun ston ademplir differents criteris da segirezza, tranter auter ston els er furnir ina cumprova davart la segirezza en cas da terratrembels.
4. Sin basa da la nova lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG) datti pussaivladads adequatas per promover energias alternativas. Ultra da quai pon energias regenerablas vegnir promovidas tras la ICF da la confederaziun.
7 da fanadur 2011