Las perspectivas per l'economia publica da noss chantun sa preschentan pauc bellas per ils proxims onns. La mastergnanza ha da vegnir a frida cun las consequenzas da l'iniziativa cunter las abitaziuns secundaras, il turissem è confruntà cun la fermezza dal franc e la forza idraulica gronda sto cumbatter cunter l'erosiun dal pretsch d'energia. Il svilup demografic e la realisaziun da l'iniziativa dal pievel "Cunter l'immigraziun da massa" difficulteschan a las interpresas adina pli fitg la recrutaziun da forzas da lavur.
En quests conturns pretensius èsi impurtant per las interpresas ch'ellas possian profitar da proceduras satiglias dal stadi e da sia administraziun per reducir la chargia administrativa ad in minimum e che quellas proceduras permettan a las interpresas da concentrar lur resursas sin activitads a favur da la fatschenta.
Ils 29 da schaner 2012 han las votantas ed ils votants dal Grischun acceptà l'iniziativa dal pievel cunter birocrazia e reglamentaziuns nunnecessarias e l'art. 84 da la constituziun chantunala è perquai vegnì agiuntà cun il nov alinea 4. Quel sa cloma: „Els (il chantun e las vischnancas) prendan mesiras per limitar tant sco pussaivel il dumber da regulaziuns e la chargia administrativa per interpresas, en spezial per las interpresas pitschnas e mesaunas (IPM). “
Dapi il di che l'iniziativa è vegnida acceptada èn passads bundant 3 onns. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders sa permettan da tschentar la suandanta dumonda:
Percorscha la regenza dapi l'entrada en vigur da la nova disposiziun constituziunala da l'art. 84 al. 4 en l'administraziun chantunala effects en la distgargia administrativa da las interpresas ed èn vegnidas decretadas directivas correspundentas?
Cuira, ils 21 d'avrigl 2015
Felix (Haldenstein), Caduff, Claus, Aebli, Albertin, Blumenthal, Bondolfi, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Casty, Casutt-Derungs, Cavegn, Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Danuser, Deplazes, Dosch, Engler, Epp, Fasani, Felix (Scuol), Foffa, Geisseler, Grass, Hardegger, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jeker, Jenny, Joos, Kasper, Koch (Tumein), Kollegger, Komminoth-Elmer, Kunfermann, Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Marti, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Müller, Niederer, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Pedrini, Pfäffli, Rosa, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Tomaschett-Berther (Trun), Troncana-Sauer, Valär, Vetsch (Claustra Vitg), Waidacher, Widmer-Spreiter, Wieland, Zanetti, Cantieni, Ellemunter, Erhard, Gugelmann, Heini, Loi, Natter, Panzer
Resposta da la regenza
La regenza parta l'opiniun che proceduras uschè simplas sco pussaivel cun ina chargia administrativa minimala per las interpresas èn impurtantas, particularmain en ils conturns economics ch'èn actualmain fitg pretensius. Ella realisescha gia dapi in temp pli lung differentas mesiras che duain distgargiar las interpresas.
Cun il project «Essenzialisaziun e flexibilisaziun da la legislaziun e da l'applicaziun dal dretg (EFLAD)» ha il chantun Grischun gia baud rectifitgà e meglierà sistematicamain la legislaziun sin plaun chantunal. Las enconuschientschas fatgas en quel connex vegnan applitgadas en il senn d'ina incumbensa permanenta per ils relaschs novs e per las revisiuns da relaschs per augmentar en spezial l'effizienza da l'activitad administrativa e per distgargiar uschia administrativamain ils burgais e las interpresas. Plinavant ha il chantun realisà l'onn 2010 – sco preparaziun per il program da la regenza – ina verificaziun da las incumbensas en il senn da l'art. 78 da la constituziun chantunala. Er questa mesira che vegn repetida periodicamain serva directamain a reducir barrieras administrativas, e quai cun metter en dumonda incumbensas publicas concernent la necessitad e l'efficacitad. Tuts dus projects, l'EFLAD e la verificaziun da las incumbensas, èn vegnids realisads cun la participaziun dal cussegl grond. Spezialmain en il sectur da l'economia datti differents instruments da deregulaziun che vegnan applitgads per part d'instituziuns che sustegnan l'economia. In da quels è il gremi da coordinaziun per la politica da las IPM, installà gia l'onn 2007, che vegn presidià dal secretari da l'Uniun grischuna d'artisanadi e mastergn. Er cun vista sin l'economia vegnan fatgas valitaziuns da las consequenzas da la regulaziun che duain dar infurmaziuns davart las consequenzas da la legislaziun per las interpresas pitschnas e mesaunas (IPM). Plinavant ha il secretariat dal departament d'economia publica e fatgs socials la funcziun d'in post da consultaziun per deregulaziun e per revitalisaziun. Quest post stat a disposiziun a tuts, particularmain cun propostas per simplifitgar proceduras statalas. Gist l'ultim temp è vegnida extendida la purschida online cun infurmaziuns davart las cumpetenzas, las proceduras, las persunas da contact responsablas e las pussaivladads d'intervenziun. Dus exempels èn il portal per interpresas ed il portal privat sin www.gr.ch, la pagina d'internet uffiziala dal chantun. Là chattan ins en moda simpla numerusas infurmaziuns ch'èn per part er colliadas cun ils plauns statals da la confederaziun e da las vischnancas. Ultra da quai na metta per exempel l'administraziun chantunala da taglia a disposiziun sin sia pagina d'internet betg mo infurmaziuns, mabain er elements interactivs che reduceschan er la lavur da burgais e d'interpresas en connex cun incumbensas publicas. La finala èsi planisà da sustegnair efficaziamain cun ina soluziun online il one-stop-shop sin la pagina d'internet da l'uffizi per economia e turissem che vegn pretendì en il rom dal rapport d'economia.
En il rom da sia responsabladad directiva prescriva la regenza cler e net a l'administraziun da duvrar activamain ils instruments e las pussaivladads da deregulaziun e da debirocratisaziun ch'èn – tenor sias enconuschientschas – avant maun en moda e maniera suffizienta. En quest connex è la tenuta almain uschè impurtanta sco l'instrumentari sez. "Sustegnair empè d'impedir, permetter empè da refusar, simplifitgar empè da cumplitgar" èn en quest connex – natiralmain adina en il rom da la legalitad – mo in pèr chavazzins. Ord vista da la regenza mussan las mesiras prendidas in effect, e quai betg pir dapi ch'il "artitgel da birocrazia " è vegnì relaschà l'onn 2012. Ma differentas regulaziuns ch'èn relevantas per l'economia sa basan sin la legislaziun federala e na pon perquai betg vegnir influenzadas directamain dal chantun. Plinavant vegnan reducidas las distgargias cuntanschidas fin ussa savens pervia da datas statisticas, differents monitorings u dapli controllas che vegnan pretendidas da differentas varts. Tut questas mesiras premettan la participaziun da las interpresas, quai che augmenta la lavur per talas. A quest aspect sto la confederaziun adina puspè vegnir rendida attenta. En quai che reguarda la chargia d'interpresas sco consequenza da regulaziuns ha la politica generalmain ina responsabladad speziala.
La regenza è pronta da cuntinuar cun la via instradada da procurar che las disposiziuns legalas novas vegnian concepidas en moda favuraivla per l'economia e che las disposiziuns legalas vertentas vegnian realisadas ed applitgadas en moda favuraivla per l'economia. Instruments ed instituziuns che tut las parts pertutgadas avessan però da duvrar datti gia avunda.
27 da matg 2015