En il chantun Grischun viva var la mesadad dals tschiervs da la Svizra. L'effectiv da primavaira da selvaschina d'ungla importa er l'onn 2015 passa 15 000 animals, var 15 000 chavriels, vers 24 000 chamutschs e circa 6000 capricorns. Gia la primavaira 2014 è l'effectiv da tschiervs vegnì stimà a passa 15 000 animals ed ha uschia cuntanschì sia grondezza supportabla.
Ils gronds effectivs da tschiervs impedeschan en tscherts territoris ina regiuvinaziun natirala. In svilup persistent dal guaud vegn uschia disturbà considerablamain, sto però stringentamain pudair vegnir garantì a lunga vista er malgrà l'influenza da la selvaschina. En tscherts territoris dal grischun han ils donns che la selvaschina chaschuna al guaud cuntanschì in stadi critic – per part sto schizunt vegnir registrà ina muria da singulas spezias da bostgs. Ils gronds effectivs da selvaschina pon, nua che quai è necessari, vegnir stabilisads e reducids mo cun la chatscha e cun ils animals da rapina gronds. La libertad da pudair sajettar tschiervs na dastga vegnir limitada en nagin cas.
Per ch'il guaud restia fit per il clima en moda e maniera natirala e per ch'i possia vegnir profità maximalmain da la libertad selviculturala d'agir, èsi stringentamain necessari che tut il spectrum da spezias da bostgs, che creschissan en noss guauds, sto esser avant maun. Dapi plirs decennis na datti per exempel er entaifer il territori da derasaziun natiral pli nagina regiuvinaziun suffizienta da l'aviez. Ils donns dals tschiervs èn en blers lieus memia gronds per l'aviez sensibel. L'aviez ha dentant ina impurtanza fitg gronda per la funcziun da protecziun dal guaud, spezialmain er en il Grischun, nua che var dus terzs dal guaud protegian numnadamain cunter privels da la natira.
Per quest motiv fan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders las suandantas dumondas a la regenza:
1. È la regenza er da l'avis che l'effectiv da selvaschina en il Grischun ha surpassà sia grondezza supportabla?
2. Tge custs han ils donns da selvaschina chaschunà ils ultims 10 onns a la selvicultura ed a l'agricultura?
3. Quants daners èn vegnids duvrads ils ultims 10 onns per mesiras da la protecziun da selvaschina resp. per mesiras per impedir donns da selvaschina en il guaud?
4. Curta vegnan ils rapports davart il guaud e davart la selvaschina surlavurads ed actualisads cun datas novas?
5. Pon – cun ils effectivs actuals da tschiervs – ils profils d'exigenzas, che sa basan sin il mussavia "Persistenza e controlla en il guaud da protecziun", vegnir ademplids per gronda part en la regiuvinaziun dal guaud en quai che concerna la diversitad da las spezias da bostgs, quai vul dir per passa 75 % da la surfatscha dals guauds da protecziun, sco ch'il rapport annual davart la chatscha 2014 ans fa crair?
6. Co statti cun la diversitad actuala da las spezias da bostgs en la regiuvinaziun dals guauds da protecziun? È ella creschida u sa diminuida ils ultims decennis cumpareglià cun ils bostgs vegls?
7. Tge impurtanza/rolla dat la regenza als animals da rapina gronds luf e luf-tscherver per regular l'effectiv da selvaschina d'ungla en vista ad in guaud da protecziun che fa frunt al clima?
Arosa, ils 17 da zercladur 2015
Deplazes, Atanes, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Cahenzli-Philipp, Caviezel (Cuira), Gartmann-Albin, Jaag, Kappeler, Locher Benguerel, Monigatti, Noi-Togni, Perl, Peyer, Pfenninger, Pult, Thöny, von Ballmoos
Resposta da la regenza
En il Grischun ha il guaud ina impurtanza decisiva, en spezial areguard la protecziun cunter privels da la natira. Dus terzs dal guaud protegian directamain u indirectamain abitadis ed infrastructuras. Per pudair ademplir durablamain questa funcziun sto la regiuvinaziun natirala dal guaud esser garantida er a media ed a lunga vista.
1. En il Grischun importan l'effectiv da tschiervs actualmain circa 16 000 animals, l'effectiv da chavriels circa 15 000 animals, l'effectiv da chamutschs circa 24 000 animals e l'effectiv da capricorns circa 6000 animals. En spezial è l'effectiv da tschiervs cleramain memia grond e sto vegnir reducì durablamain cun la chatscha.
2. En l'agricultura importavan ils donns da selvaschina en la media dals ultims 10 onns 70 600 francs per onn. Ils custs dals donns da selvaschina vi dal guaud na vegnan betg preschentads separadamain, mabain èn cuntegnids en l'import per mesiras per impedir donns da selvaschina en il guaud (cifra 3 qua sutvart).
3. En il rom da projects forestals èn vegnids impundids tranter 2005 e 2014 en media 758 100 francs per onn per mesiras per impedir donns da selvaschina. Latiers tutgan saivs, mesiras tecnicas per proteger cunter donns da ruier, da sfruschar e da paletschar, ma er mesiras per meglierar la qualitad dals spazis da viver per la selvaschina d'ungla (tgira da biotops, far cleragls/enclars en il guaud e.u.v.).
4. La revisiun dals rapports da guaud e selvaschina vegn prendida per mauns l'onn 2016. Colliadas cun quai èn retschertgas pli intensivas davart la situaziun dal guaud giuven e dals donns da selvaschina. Plinavant èsi previs en il futur da repassar sche pussaivel mintga 7 onns ils rapports da guaud e selvaschina.
5. Ils profils d'exigenza tenor il mussavia "Persistenza e controlla en il guaud da protecziun" prescrivan las finamiras architectonicas per la tgira dal guaud da protecziun en dependenza dal lieu e dals privels da la natira. Tenor las directivas respectivas da la confederaziun na dastgan donns da selvaschina betg surpassar la limita da 25 pertschient da la surfatscha. L'onn 2017 ha quella valur importà circa 17 pertschient ed è pia stada en in rom anc tolerabel. En tscherts lieus ed en tschertas regiuns vegn questa limita però surpassada. Quai vala en spezial en regiuns cun effectivs d'aviez.
6. Experientschas localas, ma er retschertgas tar il guaud giuven en surfatschas da guaud determinadas e tar saivs da controlla mussan, che spezias da bostgs che reageschan en moda sensibla sin ruissas (aviez, taisch, ischi da muntogna, culaischen e.u.v.) vegnan tschessentadas dals effectivs da selvaschina creschents. En las regiuns pertutgadas chaschunà quai in impovriment da la garnitura da spezias da bostgs. A questa problematica vegn perquai dada in'attenziun speziala.
7. La cumparsa d'animals da rapina gronds sto vegnir contemplada sut in aspect cumplessiv. Ultra da la protecziun dals animals da rapina gronds e da la diversitad da las spezias ston er vegnir resguardads en moda equivalenta ils interess da l'agricultura, l'utilisaziun da la selvaschina per la chatscha, la segirezza publica ed ils interess turistics. La regulaziun da la selvaschina duai vegnir fatga er en l'avegnir tras la chatscha e betg tras animals da rapina luf e luf-tscherver.
En vista a la gronda impurtanza dal guaud vegn la regenza er en l'avegnir a prender las mesiras necessarias per che la regiuvinaziun natirala dal guaud restia garantida en il rom dal perimeter da 25 pertschient da la surfatscha.
2 da settember 2015