Tenor l'ordinaziun dals 19 da mars 2013 davart ulteriuras structuras dal di (ordinaziun davart structuras dal di; DG 421.030) ch'è entrada en vigur il 1. d'avust 2013, èn las instituziuns responsablas per la scola obligadas da porscher ulteriuras structuras dal di, sch'i dat in basegn correspundent. Dapi lura èn las vischnancas dumandadas da metter a disposiziun purschidas d'assistenza correspundentas e d'amplifitgar cuntinuadamain quellas sin fundament da la dumonda che crescha rasantamain.
Tenor l'art. 13 al. 2 da l'ordinaziun davart structuras dal di paja il chantun a las instituziuns responsablas per la scola pauschalas en l'autezza da 2,00 francs per in'unitad d'assistenza da la tgira d'avantmezdi e da la tgira da suentermezdi e da 3,00 francs per la tgira da mezdi. Tenor il conclus da la regenza dals 19 da mars 2013 sa basan las pauschalas sin ils custs normads ch'èn vegnids incassads da l'uffizi chantunal dal servetsch social per las purschidas cumplementaras a la famiglia l'onn 2012 e correspundan a 20 % dals custs normads. Quests custs normads resguardan dentant memia pauc la situaziun speziala da las structuras dal di. Entant che la dumonda sa concentrescha sin intginas paucas uras da traffic intensiv, cunzunt il mardi e la gievgia sur mezdi e suenter la scola, ston l'infrastructura correspundenta, il persunal e l'organisaziun star a disposiziun permanentamain.
Las vischnancas constateschan ussa che las contribuziuns dal chantun èn lunsch davent d'ina participaziun da 20 % dals custs normads. Ina retschertga ha mussà che questa part importa en la citad da Cuira, a Tavau ed er a Landquart mo gist 10 %. Per las persunas cun la pussanza dals geniturs a Cuira signifitga quai per exempel ch'ellas ston pajar per ina singula tgira da mezdi fin a 31,60 francs. Las calculaziuns che figureschan en il rapport "Tgira d'uffants cumplementara a la famiglia en il chantun Grischun" da la SATE a Cuira e che dateschan da l'onn 2013 conferman (p. 32) che la tgira d'uffants cumplementara a la scola survegn cleramain main meds finanzials publics ch'il sectur prescolar.
En il rapport dal 1. da fanadur 2015 renconuscha il cussegl federal pertutgant ils "custs cumplains e la finanziaziun da plazzas en canortas d'uffants – cumparegliaziun internaziunala": "Ina participaziun pli auta dals geniturs d'uffants pitschens al martgà da lavur, cunzunt da las mammas, è da giavischar ord vista da l'economia publica ed ord vista da l'egualitad e gida a mitigiar la mancanza da persunas spezialisadas. L'augment da la participaziun a l'activitad da gudogn fa dentant naufragi per part anc adina pervia da la mancanza da plazzas d'assistenza cumplementaras a la famiglia sco er pervia dals auts custs da tgira" (p. 9). En il rapport dals 20 da matg 2015 davart "La politica da famiglia – preschentaziun generala ed opziuns d'agir da la confederaziun" constatescha il cussegl federal en spezial in basegn d'agir en connex cun las purschidas ed en connex cun la finanziaziun dal sectur cumplementar a la scola.
Per pudair satisfar al basegn d'ina tgira d'uffants cumplementara a la scola ston las vischnancas grischunas affruntar sfidas enormas da manaschi e da finanzas. I smanatscha in ulteriur adossament dals custs a las persunas cun la pussanza dals geniturs. Quai vegn ad avair per consequenza che las finamiras da la politica economica e sociala da la legislaziun, particularmain la cumpatibilitad da la famiglia e da la professiun, vegnan sutminadas. La regenza vegn perquai envidada da prender posiziun davart las suandantas dumondas:
1. Co motivescha la regenza il fatg che la part da las contribuziuns chantunalas als custs da las structuras dal di è cleramain pli bassa che quella al sectur prescolar?
2. Tge pussaivladads vesa la regenza per sustegnair las structuras dal di cun ina part dals custs cumplains ch'è cumparegliabla a quella che va a favur da las purschidas prescolaras?
3. Tge prescripziuns per las instituziuns responsablas per la scola prevesa la regenza da relaschar sin il champ da las structuras dal di?
4. Tge pussaivladads vesa la regenza en il sectur da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia ed a la scola per eliminar ils impuls negativs – chaschunads da tariffas sproporziunadas – da profitar da las purschidas?
Cuira, ils 28 d'avust 2015
Degiacomi, Thöny, Alig, Atanes, Baselgia-Brunner, Bleiker, Bucher-Brini, Cahenzli-Philipp, Caluori, Casanova (Glion), Cavegn, Claus, Darms-Landolt, Deplazes, Dosch, Engler (Tavau Vitg), Florin-Caluori, Gartmann-Albin, Hardegger, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jaag, Kappeler, Kollegger, Locher Benguerel, Mani-Heldstab, Marti, Monigatti, Noi-Togni, Perl, Peyer, Pult, Steck-Rauch, Steiger, Stiffler (Cuira), Tomaschett-Berther (Trun), Troncana-Sauer, von Ballmoos, Widmer-Spreiter, Wieland, Engler (Surava), Föhn, Gugelmann, Tuor, Zanetti (Puschlav)
Resposta da la regenza
Sa basond sin la lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (lescha da scola; DG 421.000) èn las instituziuns responsablas per la scola obligadas da porscher en cas da basegn ulteriuras structuras dal di. Decisivs per fixar las contribuziuns chantunalas a las structuras dal di èn ils custs normads fixads da la regenza tenor l'art. 6 da la lescha davart la promoziun da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia (DG 548.300) che importan actualmain 9.05 francs sco er la tariffa da contribuziun da 20 %. La vischnanca da domicil sto sa participar almain en la medema dimensiun sco il chantun.
Per las purschidas da structuras dal di èn vegnidas pajadas per l'onn da scola 2013/14 contribuziuns chantunalas da circa 583 000 francs. Per l'onn da scola 2014/15 ston ins far quint – sin fundament dals rendaquints provisorics – contribuziuns chantunalas da circa 571 000 francs. Malgrà in augment durant quest temp da 44 a 53 instituziuns responsablas per la scola che mettan a disposiziun purschidas renconuschidas èn las unitads d'assistenza ch'èn vegnidas fatgas valair pia sa diminuidas levamain.
Dumondas 1 e 2: Perquai che las structuras dal di èn ina nova purschida, per la quala i na deva anc naginas valurs d'experientscha il mument da l'entrada en vigur da la nova lescha da scola, sa basa il chantun per fixar la contribuziun chantunala sin la contribuziun per las purschidas prescolaras. Differentamain da las purschidas prescolaras è dentant vegnida definida ina pauschala per il sectur da scola. Gia cun fixar la pauschala ha la regenza concludì da vulair examinar quella suenter la scadenza da quatter onns, e quai sin fundament da las valurs d'experientscha ch'èn avant maun quella giada, ed eventualmain da la fixar da nov. Sche la part da las contribuziuns chantunalas als custs da las structuras dal di è effectivamain pli bassa en cumparegliaziun cun la part che va a favur dal sectur prescolar, pon ins constatar en moda fidada pir sin fundament da questa examinaziun. En connex cun questa examinaziun vegnan resguardads ils custs da tut ils offerents da purschidas d'assistenza. Ina cumparegliaziun sco ch'ella vegn fatga en la dumonda qua avant maun, nua ch'i vegnan consultads mo ils custs da trais vischnancas grondas, na fiss betg admissibla. D'observar èsi plinavant che differentas da las purschidas actualas en il sectur da scola èn vegnidas manadas – fin a l'entrada en vigur da la nova lescha da scola – sco purschidas cumplementaras a la famiglia (p.ex. Cuira e Landquart) ed èn vegnidas sustegnidas cun contribuziuns chantunalas sin fundament da la lescha correspundenta. Pia èn ellas vegnidas resguardadas en las calculaziuns dals custs normads ed uschia en las contribuziuns pauschalas actualas a favur da las structuras dal di. Analogamain als custs normads fixads èn las contribuziuns pauschalas – tenor l'ordinaziun davart ulteriuras structuras dal di (ordinaziun davart structuras dal di; DG 421.030) – valurs medias chantunalas. Singulas instituziuns responsablas per la scola pon pia demussar senza auter divergenzas pli grondas envers ils custs effectivs.
Perquai ch'i dat interferenzas en diversas vischnancas tranter la tgira d'uffants en scola e cumplementara a la famiglia, vegn la regenza – en il rom da l'examinaziun menziunada qua survart – ultra da quai a sclerir la dumonda, sche la tgira d'uffants en scola e quella cumplementara a la famiglia duajan obtegnair ina structura unitara areguard la cumpetenza da l'administraziun, las prescripziuns legalas e las contribuziuns als custs.
Dumonda 3: La concepziun, l'organisaziun e la finanziaziun da las purschidas d'assistenza en il sectur da las structuras dal di è creschida en las instituziuns responsablas per la scola durant blers onns ed è per regla accordada optimalmain cun las pretensiuns specificas dal lieu respectiv. Las prescripziuns tenor l'ordinaziun davart structuras dal di resguardan questa gronda eterogenitad en il chantun Grischun e la pussibiliteschan er en l'avegnir. Durant ils dus onns da scola dapi l'entrada en vigur da la lescha da scola resp. da l'ordinaziun davart structuras dal di èn vegnids inoltrads fitg paucs resuns critics pertutgant las prescripziuns legalas. Quai mussa che las numerusas purschidas che existivan gia avant l'entrada en vigur da las prescripziuns legalas han pudì vegnir cuntinuadas senza problems sut la direcziun da las instituziuns responsablas per la scola e che novas purschidas han pudì vegnir installadas supplementarmain. Per questas raschuns na vesa la regenza nagins motivs da gia adattar u cumplettar las prescripziuns da la nova legislaziun da scola.
Dumonda 4: Sin fundament dals resultats da l'enquista che vegn fatga per l'emprima giada la fin da l'onn da scola 2016/17 tar las instituziuns responsablas per la scola vegn la regenza dentant a controllar, sch'i dat in basegn d'adattar las contribuziuns pauschalas tenor l'ordinaziun davart structuras dal di. In eventual augment da las contribuziuns vegniss ad engrevgiar supplementarmain er numerusas vischnancas. Tge part dals custs che las persunas cun la pussanza dals geniturs ston dentant purtar, fixescha l'instituziun responsabla per la scola sezza en ses urden da tariffas. Ina gronda part da las instituziuns responsablas per la scola graduescha sias tariffas tenor la capacitad economica da las persunas cun la pussanza dals geniturs. Sa basond sin las experientschas ch'èn vegnidas fatgas fin ussa en connex cun la fixaziun da las contribuziuns da las persunas cun la pussanza dals geniturs tras las instituziuns responsablas per la scola èsi da spetgar ch'ils custs vegnian adossads supplementarmain a las persunas cun la pussanza dals geniturs.
28 d'october 2015