Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 18.02.2021

Entant che l'emprim lockdown n'ha betg chaschunà in donn economic gravant en il chantun Grischun, ha il segund lockdown tutgà sin il viv l'economia dal Grischun. Pervia da la gronda impurtanza dal turissem d'enviern per l'economia publica è il donn ch'è vegnì chaschunà da la pandemia dal coronavirus e dal lockdown pli grond en il chantun Grischun che en auters chantuns. Tenor las calculaziuns dal Forum economic dal Grischun dastgass mancar a las interpresas en il chantun circa ina milliarda francs per cuvrir ils custs da gestiun e las investiziuns dals onns 2020 e 2021. L'indemnisaziun per lavur reducida ch'è necessaria existenzialmain per l'economia e l'indemnisaziun per la perdita da gudogn pervia dal coronavirus èn gia resguardadas en questas calculaziuns.

Igl è evident ch'intginas branschas èn fermamain pertutgadas e dovran uschè svelt sco pussaivel agids dal stadi. Cunzunt interpresas ch'èn vegnidas serradas dal tuttafatg u per part tras las autoritads, dovran indemnisaziuns da la perdita en furma da contribuziuns betg restituiblas. Cun ils agids per cas da direzza qua avant maun vegnan instradadas questas mesiras da sustegn a curta vista.

L'existenza da manaschis cun gronds custs fixs n'è betg mo periclitada, sche la svieuta è reducida per passa 40 %, mabain er sche tala è pli bassa, particularmain, sch'ils meds finanzials che vegnan realisads, èn durant plirs onns sut la media. Tals manaschis existan actualmain en il Grischun cunzunt èn las chadainas da creaziun da valurs turisticas. Sche plirs manaschis da talas chadainas da creaziun da valurs èn periclitads en lur existenza, pon las consequenzas per l'economia publica qua e là esser fitg grondas, cunzunt sche blers manaschis ston prender a medem temp mesiras da sanaziun e da restructuraziun u sche manaschis ston schizunt vegnir liquidads.

Sin basa da questas explicaziuns incumbensain nus la Regenza:

  1. D'elavurar in program, las basas legalas correspundentas sco er il rom finanzial respectiv per promover finanzialmain ed en moda prospectiva las interpresas che n'han betg survegnì agids per cas da direzza, ma che han subì in grond donn finanzial pervia da la pandemia dal coronavirus u pervia da las consequenzas da tala a vista mesauna, sche las interpresas
  •  èn impurtantas per l'economia regiunala u chantunala tras lur activitad d'investiziun, tras lur posiziun en la chadaina da creaziun da valurs u tras lur potenzial economic;
  •  èn profitablas u capablas da surviver;
  •  survegnan ulteriur agen chapital dals proprietaris u sche donaturs da chapital ester desistan da lur pretensiuns;
  •  e pon cumprovar ch'il donn economic è resultà pervia da la pandemia dal coronavirus.

  2. Las suandantas valurs directivas ston vegnir resguardadas cun elavurar il program:

  • Il program sto star liber a tut ils manaschis en il chantun che adempleschan ils criteris, independentamain da lur grondezza u da lur branscha.
  • La transparenza da las surdadas sto esser garantida.
  • Vegnir concedids duain tant emprests sco er contribuziuns betg restituiblas.
  • Las indemnisaziuns duain vegnir calculadas resguardond il niz per l'economia publica.
  • La Confederaziun duai vegnir supplitgada da surpigliar ina part da questas indemnisaziuns.
  • Las federaziuns economicas e las federaziuns da branscha duain vegnir integradas en l'elavuraziun dal program.
  • Las mesiras han ina clera limita temporara.

Tavau, ils 18 da favrer 2021

Koch, Hohl, Bettinaglio, Caviezel (Cuira), Clalüna, Della Cà, Dürler, Ellemunter, Favre Accola, Felix, Flütsch, Gartmann-Albin, Gort, Hefti, Horrer, Jochum, Kasper, Loi, Niggli (Samedan), Perl, Rüegg, Salis, Schutz, von Ballmoos, Weber, Renkel, Spadarotto

Resposta da la regenza

La pandemia dal coronavirus tutga fermamain l'economia grischuna, particularmain las interpresas en la chadaina da creaziun da las valurs turisticas. Las consequenzas a vista mesauna n'èn però anc betg visiblas definitivamain. La Confederaziun ed ils chantuns mettan a disposiziun mesiras da sustegn considerablas (indemnisaziun per lavur reducida, indemnisaziun da la perdita da gudogn, mesiras per cas da direzza e.u.v.). Mo per las indemnisaziuns per cas da direzza da l'onn 2021 ha la Cumissiun da gestiun dal Cussegl grond (CdG) mess a disposiziun – sin propostas da la Re-genza – meds finanzials da 200 milliuns francs brutto. Per interpresas cun ina svieu-ta annuala da main che 5 milliuns francs surpiglia la Confederaziun ina part da 70 pertschient e per interpresas cun svieutas annualas da pli che 5 milliuns francs surpiglia la Confederaziun tut las contribuziuns.

Cun las mesiras menziunadas han la Confederaziun ed il chantun la finamira directa d'accumpagnar las interpresas tras la crisa e da mantegnair las plazzas da lavur. La sfida a vista mesauna per las interpresas è ultra da quai quella da mantegnair lur ca-pacitad d'investiziun e lur cumpetitivitad. Ils manaschis cun grondas parts da custs fixs èn dumandads zunt fitg. Quai èn tranter auter las interpresas ch'èn impurtantas per la chadaina da creaziun da las valurs turisticas en las destinaziuns, sco las tele-fericas ed ils manaschis d'alloschament.

La Regenza fa intensivamain patratgs davart mesiras a vista mesauna per sustegn-air il svilup economic en il chantun suenter la pandemia dal coronavirus resp. durant il temp suenter la stad 2021. A la Regenza paran ils criteris ch'èn formulads en l'in-cumbensa però actualmain d'esser memia stringents. Anzi, en il rom d'ina vista cum-plessiva duain vegnir examinadas mesiras specificas che fan effect a vista mesauna. En quest connex vali er da far scleriments areguard las basas legalas ed areguard il basegn da meds finanzials. Durant la pandemia dal coronavirus èsi sa mussà che la situaziun sa sviluppa e sa preschenta permanentamain da nov – perquai dovri ina gronda flexibilitad.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda:

Pervia da quai vegn la Regenza incumbensada d'examinar in program chantunal d'impuls. Eventualas mesiras chantunalas dovran ina stretga coordinaziun cun las mesiras da la Confederaziun.

3 da matg 2021