Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Mazzetta concernent l'utilisaziun da la chalur a distanza da l'Axpo Tegra SA a Domat

Sessiun: 19.10.2022

A Domat sa chatta la pli gronda ovra termoelectrica a biogas da la Svizra. L'Axpo Tegra SA producescha oz principalmain electricitad. La gronda part da la chalur persa na po ella betg vender fin oz, perquai ch'i manca la clientella. Perquai maina l'Axpo Tegra SA la chalur persa en il Rain.

Sche sias capacitads vegnissan exauridas cumplainamain, pudess l'ovra a biogas producir var 220 GWh energia termica. Quai correspunda circa a l'energia che 23 000 chasadas dovran en in onn per stgaudar. Per cumparegliar: la Corporaziun da chalur Cuira Nord furnescha oz var 30 GWh per onn. Per remplazzar ils stgaudaments fossils en la Val dal Rain Grischuna fissi pia avant maun avunda energia termica indigena. In conduct da chalur a distanza davent da l'Axpo Tegra SA fin Cuira pussibilitass er la colliaziun cun il conduct da chalur a distanza da la GEVAG. Questa colliaziun è intenziunada gia daditg ed augmentass la segirezza dal provediment.

Cumbain ch'in studi da realisabladad ed in trassé concret existan gia daditg, n'è il project dal conduct da chalur a distanza da Domat fin Cuira – ch'è budgetà cun var 20 milliuns francs – betg vegnì realisà fin oz. Ils motivs principals èn che las interpresas dal provediment d'energia n'èn betg prontas resp. n'han betg las pussaivladads finanzialas da far questa investiziun. L'interess da surpigliar questa energia termica per l'agen territori da provediment è dentant explicitamain avant maun.

In'autra sfida è quella ch'il dretg da construcziun existent da l'Axpo Tegra SA scada en paucs onns. Il resultat da las tractativas respectivas è decisiv per la cuntinuaziun da l'ovra a biogas a Domat.

Perquai vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza:

  1. È er la Regenza da l'avis che l'utilisaziun da la chalur da l'ovra a biogas a Domat pudess prestar ina contribuziun impurtanta per la decarbonisaziun e per la segirezza dal provediment da la Val dal Rain Grischuna ed uschia per la realisaziun dal Green Deal?
  2. Tge pussaivladads ha il chantun per construir e per finanziar il conduct da chalur a distanza fin Cuira?
  3. Co pensa il chantun da s'engaschar en las tractativas davart la substituziun dal dretg da construcziun actual, per che quest potenzial d'energia indigena possia vegnir mantegnì?

Cuira, ils 19 d'october 2022

Mazzetta, Danuser (Cazas), Hohl, Altmann, Atanes, Bachmann, Bardill, Baselgia, Bavier, Beeli, Berther, Biert, Binkert, Bischof, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Bundi, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Censi, Collenberg, Crameri, Della Cà, Dietrich, Furger, Gartmann-Albin, Gredig, Hartmann, Hoch, Kaiser, Kocher, Kohler, Kreiliger, Lamprecht, Loi, Luzio, Mani, Messmer-Blumer, Michael (Donat), Müller, Natter, Nicolay, Oesch, Perl, Preisig, Rageth, Rodigari, Rusch Nigg, Rutishauser, Said Bucher, Schutz, Stiffler, von Ballmoos, Widmer, Wieland, Wilhelm

Resposta da la regenza

Las trais pignas da l'ovra termoelectrica a biogas da l'Axpo Tegra SA a Domat han ina prestaziun termica da stgaudar da totalmain 81,5 megawatts (MW). La pigna 1 cun 5,5 MW producescha unicamain chalur da process per la EMS-CHEMIE SA. Ella na generescha nagina electricitad. Las pignas 2 e 3 han mintgamai ina prestaziun termica da stgaudar installada da 38 MW e servan principalmain per la producziun d'electricitad e sco redundanza a la pigna 1 per producir chalur da process per la EMS-CHEMIE SA. La prestaziun electrica totala da las pignas 2 e 3 importa 22,2 MW (pigna 2 cun 12 MW e pigna 3 cun 10,2 MW). La cumpart da la prestaziun ter­mica da stgaudar che sa lascha transferir en prestaziun electrica, è limitada pervia da las reglas fisicalas. L'ovra termoelectrica a biogas da l'Axpo Tegra SA cuntanscha effectivamain 29 %. Quai signifitga, che bun dus terzs da la prestaziun termica da stgaudar chaschunan chalur persa d'in nivel da temperatura tranter 30 °C e 90 °C. Da quella vegnan actualmain 220 GWh/a surdads a l'ambient cun in nivel da tempe­ratura tranter 30 °C e 60 °C senza vegnir utilisads. Questa chalur persa po mo pli vegnir utilisada per intents da stgaudar. Per quai dovri dentant consuments da cha­lur. Tals n'èn betg avant maun en ina dimensiun suffizienta en ils conturns directs da l'ovra termoelectrica a biogas da l'Axpo Tegra SA. Ina pussaivladad da pudair vender pli grondas quantitads d'energia termica exista en la citad da Cuira, nua ch'ils Mana­schis industrials da la citad da Cuira (IBC) engrondeschan cuntinuadamain il prove­diment da raits da chalur a distanza (a l'ost cun la rait da chalur a temperatura auta da l'ardera da ruments Trimmis, al vest cun las raits d'anergia cun conducturs chauds e fraids). Ils conducturs chauds da la rait d'anergia vegnan actualmain spisgentads cunzunt cun pumpas a chalur ord l'aua sutterrana. Per il manaschi da questas pum­pas a chalur dovri electricitad. Sche betg las pumpas a chalur, mabain la chalur per­sa da l'ovra termoelectrica a biogas vegniss duvrada per sustegnair l'augment da la temperatura en il provediment da chalur, resultass – tenor stimaziuns da la citad da Cuira – in potenzial da spargnar electricitad da 3,5 GWh/a.

Tar la dumonda 1: Da princip è la Regenza da la medema opiniun. Ins po partir dal fatg, ch'ins pudess reducir las emissiuns da CO2 en ina dimensiun da 40 000 t CO2/a, e quai senza far diever da la forza electrica d'enviern ch'è stgarsa. Sin dumonda dal Cussegl da citad ha il Cussegl communal da Cuira però annullà sco liquidà l'incum­bensa Mazzetta per la planisaziun d'in conduct da chalur a distanza da l'Axpo Tegra SA fin Cuira, quai en sia missiva dals 25 d'october 2022. Sin dumonda dal Departa­ment d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient (DECA) resta il Cussegl da citad tar sia stimaziun, che l'inducziun da chalur persa a bassas temperaturas da l'ovra termoelectrica a biogas da l'Axpo Tegra SA en la rait d'anergia a bassas tempera­turas na saja betg economica. En quest connex sa basa el sin valitaziuns da la IBC. Pervia da la votaziun dal pievel dals 12 da mars 2023 na possian ins ultra da quai far per entant naginas adattaziuns vi da l'engrondiment da la rait planisà.

Tar la dumonda 2: En l'interess d'in provediment d'energia persistent po il chantun sustegnair – tenor l'art. 25 da la Lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG; DG 820.200) – projects gronds d'impurtanza chantunala u regiunala en il rom da la cum­petenza finanziala. Il chantun po er sa participar sez a tals projects. Sch'ina finanzia­ziun è giavischada a curta vista, pudess quella vegnir approvada dal Cussegl grond sin basa da l'artitgel da lescha menziunà en il rom d'in credit singul ed en cumbina­ziun cun ina missiva correspundenta al Cussegl grond. Ord vista da la Regenza de­pendess la finanziaziun dentant er d'in consentiment liant da la citad da Cuira, dad er cumprar la chalur respectivamain d'inducir quella en sias raits da chalur.

Tar la dumonda 3: En cas che la prontezza da consegnar a lunga vista la chalur per­sa a temperatura bassa da l'ovra termoelectrica a biogas fiss avant maun suenter l'onn 2030, dessi instruments per segirar ils dretgs d'acquist. Sin ina dumonda cor­respundenta dal DECA ha la EMS-CHEMIE SA dentant communitgà, ch'ella na vesia per il mument nagin basegn d'agir en chaussa. La EMS-CHEMIE SA renviescha en quest connex a la rentabilitad mancanta d'ina chalur a distanza davent da la plazza da l'ovra EMS ed a la tenuta refusanta dal Cussegl da la citad da Cuira envers la varianta «acquist da la chalur a distanza davent da l'Axpo Tegra» en la missiva al Cussegl communal da l'october 2022. Sin basa da questa situaziun da partenza e pervia da l'interess mancant da la citad da Cuira resp. da la IBC per la chalur persa a bassa temperatura da l'Axpo Tegra SA, na vesa la Regenza actualmain nagin motiv per s'engaschar en tractativas da dretg da construcziun.

11 da schaner 2023