Postulat concernent la nova classificaziun da las professiuns da sanadad en la scala da las pajas
Sessiun: 29.05.2001
La problematica dal persunal sin il sectur da sanadad fa quitads, e quai tant entaifer sco er ordaifer il chantun. 2000-2500 plazzas che mancan en l'entira Svizra, ca. 70 plazzas che mancan en il chantun Grischun conferman la mancanza da persunal en ospitals e chasas da tgira che s'augmenta cuntinuadamain.
Ils motivs per la mancanza enorma da persunal èn multifars. D'ina vart è quai la pitschna attractivitad da las professiuns chaschunada tras p.ex. la lavur da notg e da dumengia, ils servetschs irregulars, la reputaziun diminuenta da la professiun ed il squitsch da lavur memia grond, da l'autra vart èn las cundiziuns d'engaschament adina main attractivas, e las pajas figureschan sin la davosa plazza tant en la cumparegliaziun cun la Svizra orientala sco er cun l'entira Svizra. La consequenza dal nivel da paja miserabel èn l'emigraziun e l'attracziun da las meglras offertas per persunal cun bunas qualificaziuns en ils chantuns limitrofs u l'abandun total da la professiun da tgira. Da quai resulta la situaziun dal persunal actuala ch'è daventada irresponsabla. Pervia da la mancanza da persunal ha lieu ina reducziun da letgs en tscherts ospitals; mintgatant ston ins serrar partiziuns per part u dal tuttafatg. Il deficit dals ospitals crescha perquai massivamain ed ils transferiments ordaifer il chantun, chaschunads tras la situaziun, èn in'ulteriura grevezza per il chantun e las cassas da malsauns. Ussa ston ins agir urgentamain, perquai che la situaziun momentana è simplamain irresponsabla.
Las postulantas ed ils postulants envidan perquai la regenza:
- d'examinar las pajas per las professiuns da sanadad e da realisar ina nova classificaziun da quellas, per ch'il chantun Grischun daventia puspè abel da concurrer en cumparegliaziun cun ils chantuns limitrofs.
- da conceder sco mesira immediata in supplement da martgà tranter fr. 300.-- e fr. 500.-- per mais.
Cuira, ils 29 da matg 2001
Namen: Bucher, Noi, Pfiffner, Arquint, Augustin, Battaglia, Casanova (Vignogn), Christoffel, Giuliani, Gross, Jäger, Joos, Koch, Locher, Looser, Luzio, Märchy, Meyer, Pfenninger, Portner, Schmutz, Schütz, Trepp, Zindel
Session: 29.05.2001
Vorstoss: rg Postulat
Resposta da la regenza
La problematica dal persunal sin il sectur da la sanadad è enconuschenta a la regenza. Decisiva per las difficultads actualas è tranter auter la salarisaziun dal persunal da tgira en la cumparegliaziun interchantunala. Ina gruppa da lavur che sa cumpona da represchentants da la federaziun chasas + ospitals dal Grischun, da la federaziun da spitex dal Grischun, da las organisaziuns professiunalas, dals patruns e dal chantun, ha cumpareglià questa primavaira las pajas dal Grischun cun quellas d'auters chantuns. Là èsi sa mussà ina giada dapli che las cumparegliaziuns interchantunalas da las pajas èn difficilas per differents motivs. Uschia èn las funtaunas d'infurmaziun differentas ed en ils singuls chantuns divergeschan savens las structuras e las incumbensas da las singulas professiuns, surtut en las posiziuns dal cader mesaun e superiur. Cumparegliaziuns expressivas da las pajas dumondan pia bler temp. Quai è er il motiv, pertge che la regenza ha pudì prender ina decisiun preliminara pir la fin da matg 2001. Per il conclus definitiv concernent las mesiras imme-diatas era ella dependenta d'ulteriurs documents. Sia finamira era quella da cuntanscher, cun mesiras adattadas, la media da las pajas dals chantuns da la Svizra orientala.
Cun mesiras immediatas ha la regenza gia gidà a mitigiar la situaziun sin il sectur da tgira. Uschia ha ella introducì davent dal 1. da fanadur 2001 in supplement dal mar-tgà da lavur d'annualmain 1'200 fin 3'000 francs (tut tenor la categoria professiunala e resguardond las difficultads da recrutar persunal en las singulas funcziuns). Dal rest èn vegnidas augmentadas per 10 pertschient las pajas da las scolaras en las scolas da tgira da malsauns sco er ils daners da staziun ch'ils ospitals e las chasas pajan per ils praticums a las scolas da tgira da malsauns. Per intginas paucas categorias professiunalas sin il sectur da tgira (persunal medicinal-tecnic, persunal da
terapia, sanitad da salvament, spendreras, prestaziuns da servetsch da tgira e magistras da tgira en las scolas professiunalas ) n'ha il supplement dal martgà da lavur anc betg pudì vegnir introducì, perquai ch'ils documents necessaris mancan. Ma la regenza vegn a decider quest atun davart l'intro-ducziun d'in tal ed en cas, nua che l'introducziun d'in supplement dal martgà da lavur s'impona medemamain, vegn ella ad introducir quel retroactivamain sin il 1. da fanadur 2001.
Sco ch'i vegn explitgà gistamain en il postulat èn ils problems actuals sin il sectur da tgira multifars e na pon betg vegnir reducids sulettamain a la dumonda da las pajas. Perquai vegn ina gruppa da project che sa cumpona da commembers da la gruppa da lavur surmenziunada - en il fratemp schliada - ad examinar ils ulteriurs motivs da las difficultads actualas sin il sectur da tgira en differents projects parzials ed a far in rapport ed ina proposta a la regenza, per quant che quella è cumpetenta en chaussa. In project parzial cuntegna l'analisa dal sistem da salarisaziun. Qua vegnan ins era a stuair far la dumonda, sche l'administraziun chantunala duai introducir in sistem da las pajas en ils fatgs da sanadad ch'è independent da ses agen sistem. D'observar èsi ch'il sistem chantunal da salarisaziun vegn oz medemamain examinà sut l'aspect d'ina flexibilisaziun. I vegn a sa mussar, sche las dumondas da la classificaziun dal persunal da tgira pon vegnir schliadas en il rom da quest project.