1. La lescha chantunala da scola sa basa sin il princip ch'ils purtaders locals da la scola hajan la responsabladad principala per la scola populara. Entaifer questa prescripziun datti dentant la pussaivladad da rinforzar e realisar la collavuraziun regiunala tranter scolas pitschnas u fitg pitschnas e scolas pli grondas. Las scolas fitg pitschnas han la pussaivladad da s'unir en furma da federaziuns a corpora-ziuns pli grondas da scola; almain pon ins empruvar da cuntanscher ina stretga cooperaziun per trair a niz las sinergias. Spezialmain è pussaivla ina furmaziun supplementara regiunala pli intensiva da las persunas d'instrucziun. Las mesiras per garantir la qualitad en la gestiun da las scolas èn realisablas tras il barat intern. Las novas furmas d'instrucziun e da giudicament en scola èn raschunaivlas e realisablas er en scolas fitg pitschnas, l'agid po vegnir garantì tras il barat re-giunal dal material e tras ils organs communabels da furmaziun supplementara. Las tecnologias modernas che vegnan sustegnidas er dal chantun permettan in barat da datas electronicas e garanteschan medemamain in transfer dal material d'instrucziun per las persunas d'instrucziun en scolas fitg pitschnas.

2. La scol'auta pedagogica prepara las persunas d'instrucziun dal stgalim primar per las realitads da scola a las scolas grischunas. Promover la prontezza da cooperar tranter las persunas d'instrucziun, duvrar las pussaivladads tecnicas actualas sin la rait fan part da las prioritads da la scolaziun da magistra u magister primar. Las novas furmas d'instrucziun che vegnan applitgadas oz - particularmain il plan da l'emna, l'individualisaziun en l'instrucziun, ils diaris da viadi e l'instrucziun en furma da lavuratori- èn adattadas als models da las scolas cumplessivas. Dumondas ed incumbensas ch'interessan pliras classas pon vegnir realisadas fitg bain en scolas cumplessivas. En la furmaziun svizra da magistras e magisters sa distinguan actualmain duas variantas areguard l'autorisaziun d'instruir. En l'emprima varianta vegn reducì il dumber dals roms, per ils quals ina persuna d'instrucziun vegn scolada (persuna d'instrucziun per ina gruppa da roms), e quai en vista a las novas pretaisas, cun las qualas la scola primara vegn confruntada. La segunda varianta vul relaschar en la pratica sco fin uss uschenumnadas generalistas ed uschenumnads generalists, pia persunas d'instrucziun ch'instrueschan tut ils roms da la scola primara. En vista als problems da las scolas fitg pitschnas è la regenza sa decidida, cuntrariamain a la tendenza en la Svizra tudestga, da realisar la segunda varianta a la scol'auta pedagogica.
3. Il martgà per l'engaschament da persunas d'instrucziun da scola primara è s'engrondì cun la renconuschientscha vicendaivla dals diploms tranter ils chantuns. Uschia vegni ad esser pussaivel er per magistras e magisters da la Bassa da rimnar experientschas professiunalas en las regiuns ruralas u muntagnardas. La scol'auta pedagogica dal Grischun pussibilitescha er a persunas che vegnan d'auters mastergns d'acceder a la professiun da magistra u magister. Las scolas fitg pitschnas en il chantun Grischun han la pussaivladad da sa far enconuschentas als instituts da scolaziun. Ultra da quai ston ellas accentuar envers las persunas d'instrucziun che cun las pussaivladads tecnicas odiernas ins possia cumbatter preventivamain cunter l'isolaziun, e quai sur la rait e cun il barat.


Datum: 23 d'avrigl 2002