Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 26.03.2002
En la pratica actuala succeda la translaziun dals texts da lescha avant la votaziun dal pievel. Ils commembers dal parlament pon uschia leger il text translatà pir curt avant la votaziun dal pievel; i na dat perquai nagina pussaivladad da rectifitgar eventuals sbagls da translaziun u nagina pussaivladad da formular da nov parts dal text ch'èn pauc chapaivels. Quai sveglia adina puspè la critica da la populaziun visavi ils commembers dal cussegl grond, perquai ch'ella na chapescha betg pertge ch'ins n'ha betg fatg questas midadas durant la debatta en il parlament, essend ch'il cussegl grond è cumpetent per l'approvaziun u la midada da las leschas.

Questas malempernaivladads pudess ins evitar a moda simpla, numnadamain cun translatar ordavant ils texts da lescha en vista a la debatta en il cussegl. Ins na pretenda qua betg la translaziun da l'entira missiva, mabain be da quest text che va pli tard en votaziun e che sto tuttina vegnir translatà. In exempel è il text da la constituziun chantunala che vegn deliberà da preschent da la cumissiun predeliberanta e ch'è gia avant maun en la versiun taliana e rumantscha per la lavur en il parlament.

Grazia a la tecnologia moderna n'è la preparaziun dals texts cun las translaziuns parallelas per mauns da la deliberaziun en il cussegl grond e per la votaziun dal pievel segir e franc betg in grond problem. En quest connex saja anc menziunà ch'ils texts da lescha vegnan mess a disposiziun memia tard suenter la votaziun dal pievel. Ins constatescha adina puspè che leschas ch'èn gia entradas en vigur na stattan anc betg a disposiziun a la publicitad en la versiun translatada, quai che na para absolutamain betg correct.

Nus supplitgain perquai la regenza da procurar

1. ch'ils texts da lescha translatads en talian e rumantsch vegnian furnids ensemen cun il messadi da la regenza al cussegl grond, per che questas versiuns possian gia vegnir giuditgadas resp. meglieradas durant la deliberaziun parlamentara;

2. ch'i vegnia mess a disposiziun da la populaziun er la translaziun dal text da la lescha al mument da l'entrada en vigur d'ina tscherta lescha.

Cuira, ils 26 da mars 2002

Name: Noi, Giuliani, Giacometti, Arquint, Augustin (Almen), Augustin (Cuira), Brasser, Bucher, Caviezel (Cuira), Frigg, Jäger, Koch, Lardi, Locher, Losser, Meyer, Peretti, Pfiffner, Schmutz, Schütz, Trepp, Zarro, Zindel

Session: 26.03.2002
Vorstoss: rg Postulat

Resposta da la regenza


La procedura da legislaziun succeda en il chantun Grischun tenor dretg da disa da princip be en la lingua uffiziala tudestga. Uschia redigia l'administraziun ils sbozs da disposiziuns constituziunalas, las leschas, las ordinaziuns dal cussegl grond u da la regenza senz'excepziun en lingua tudestga. A basa da las directivas da la regenza davart las translaziuns vegnan dentant suttamess a la consultaziun projects da lescha impurtants en tut las trais linguas uffizialas. Projects da legislaziun sin il stgalim da constituziun, lescha ed ordinaziun dal cussegl grond che la regenza suttametta al cussegl grond en furma d'ina missiva (explicaziuns e text dal decret) vegnan redigids sulettamain en lingua tudestga. Object da las deliberaziuns en las cumissiuns predeliberantas dal cussegl grond e silsuenter en il cussegl grond èn correspundentamain be texts da decrets en lingua tudestga. Er la cumissiun da redacziun dal cussegl grond che fa la redacziun finala s'occupescha be da texts da decrets en lingua tudestga. En cas da projects da constituziun e da lescha ch'èn suttamess al referendum obligatori tenor la constituziun chantunala vertenta vegn translatà, en vista a la votaziun dal pievel, en talian ed en rumantsch il cudeschet da votaziun redigì en tudestg che cumpiglia las explicaziuns ed ils texts dals decrets. Ils votants retschaivan la documentaziun per la votaziun en la lingua uffiziala ch'els han tschernì. La basa per la votaziun davart projects da constituziun e da lescha furman pia ils documents per la votaziun en tuttas trais linguas uffizialas. Il cas crititgà dals postulants che leschas formalas sajan gia entradas en vigur avant ch'ellas stettian a disposiziun a la publicitad en furma translatada è perquai exclus.

La pratica descritta da la procedura da legislaziun na mida nagut vi dal fatg ch'i vala in dretg egual da las trais linguas uffizialas concernent l'applicaziun dal dretg, en il senn che las singulas versiuns èn medemamain decisivas. I n'è numnadamain betg relevant, en tge lingua ch'ins ha redigì il sboz, en tge lingua ch'il material è avant maun u en tge mument ch'i vegn fatga la translaziun. Anzi, per interpretar ina disposiziun ston ins numnadamain consultar tuts trais texts uffizials e dar la preferenza a quest text ch'exprima il meglier il vair senn da la norma.

La procedura da legislaziun vegniss pia senza dubi retardada, sch'ins stuess agiuntar a las missivas da la regenza, sco giavischà dals postulants, ils sbozs dals decrets er en lingua taliana e rumantscha. La proposta dals postulants na chaschunass ultra da quai strusch ina meglieraziun essenziala da la qualitad da las translaziuns, sco quai ch'els speran. Per quest intent duvrassi la procedura da la coredacziun u almain da la deliberaziun dals texts dals decrets translatads en il cussegl grond, inclusiv lur redacziun finala che sto silsuenter vegnir fatga da la cumissiun da redacziun. I na dovra naginas explicaziuns pli detagliadas per mussar ch'ina tala procedura muntass in ulteriur basegn enorm concernent il temp ed er il persunal. Gia oz porscha la procedura da consultaziun ina buna pussaivladad per preschentar remartgas da gener linguistic. Il servetsch da translaziun è gugent pront da prender encunter talas remartgas. Ultra da quai sa stenta il servetsch da translaziun er da cuntanscher ina buna qualitad da las translaziuns cun contacts correspundents cun ils uffizis da l'administraziun chantunala e cun autoritads en las regiuns linguisticas.

Questas explicaziuns mussan che la concepziun trilingua permanenta da la procedura da legislaziun n'è betg pussaivla per motivs da temp e da persunal. I na basta numnadamain betg da crear ulteriuras capacitads considerablas tar il servetsch da translaziun, mabain ins stuess midar fundamentalmain la procedura da deliberar decrets en il cussegl grond. Ina tala pretaisa n'è vegnida fatga ni en la refurma dal parlament ch'è gist vegnida terminada, ni tenor noss savair en la discussiun davart la constituziun.

Er en il futur na vegni pia betg ad esser pussaivel da disponer tar tut ils decrets supplementarmain da la translaziun taliana e rumantscha al mument da l'entrada en vigur. Almain tar disposiziuns constituziunalas e leschas è quai garantì gia oz, sco ch'igl è vegnì menziunà.

La regenza dumonda perquai il cussegl grond da refusar il postulat.

Datum: 16 d'avrigl 2002