Interpellaziun concernent la segirezza en cas d'auas grondas en il Grischun
Sessiun: 26.08.2002
L'avust 2002 èn vegnidas pertutgadas grondas parts da l'Europa centrala ed orientala d'immensas auas grondas ch'han purtà gronds donns sco i n'è mai pli stà il cas dapi decennis. Tenor studis ecologics èn questas auas grondas - dasper autras midadas da clima - las consequenzas da l'atmosfera che sa stgauda. Las precipitaziuns èn s'augmentadas en media en tut il mund, nua las differenzas tenor stagiun e regiun èn anc pli marcantas che las midadas da temperatura.
L'artg alpin vegn ad esser pertutgà da l'augment da la temperatura sin la terra plitost anc pli ferm che la media globala. Sper la segirezza da naiv reducida, la retratga dals glatschers e la schelira permanenta (collià cun in pli grond privel da bovas) ha l'intensivaziun da la circulaziun da l'aua globala sco er l'augment da precipitaziuns fermas en quest connex effectuà in augment evident dal risico d'auas grondas, cunter las qualas las mesiras da construcziun d'ozendi na san savens betg proteger suffizientamain.
En il Grischun èn planisadas, da preschent en construcziun u gia realisadas singulas protecziuns encunter l'aua gronda. Il project da protecziun d'aua gronda Samedan per dischlocar il flum Flaz è in bun exempel persuenter, perquai che dasper ina segirezza augmentada ins ha tschernì la pli optimala varianta ecologica cun ina renaturalisaziun generusa dals flums.
La regenza vegn envidada da respunder a suandantas dumondas:
1. Sco vegn giuditgà en general l'augment dal privel d'aua gronda sco er d'auters risicos chaschunads entras la midada da clima menziunada?
2. Quals projects per augmentar la segirezza encunter auas grondas èn planisads en il Grischun? Nua exista in spezial potenzial da privel?
3. Datti in concept per l'entir chantun Grischun?
4. Tge paisa vegn dà en noss chantun al studi da las consequenzas da la midada dal clima?
Tge instituts èn participads londervi? Sco pon ins taxar questa contribuziun?
5. Schlargiaments da spazi da flums sco realisà tranter Favugn e Cuira sbassan il risico d'auas grondas ed èn ecologicamain in augment da la valita. Nua èn planisads en il Grischun sumegliants projects? Cura ins po quintar cun lur realisaziun?
6. Che influenzas ha l'explotaziun da gera per il sistem d'auas currentas (incl. aua sutterrana) en il Grischun ed en il territori ch'è situà pli bass?
7. Quant lunsch èn coordinadas las stentas per in augment da la segirezza cunter auas grondas cun auters chantuns/cun l'exteriur cunfinant?
8. Co pon ins garantir che las mesiras per la segirezza cunter auas grondas vegnan colliadas mintgamai uschè optimal sco pussaivel cun in augment ecologic da la valita (creaziun da nov spazi vital per fauna e flora)?
Cuira, ils 26 d'avust 2002
Name: Jäger, Looser, Schütz, Arquint, Brasser, Bucher, Caviezel (Cuira), Frigg, Locher, Meyer, Noi, Pfenninger, Pfiffner, Schmutz, Trepp, Zindel
Session: 26.08.2002
Vorstoss: rg Interpellation
Resposta da la regenza
1. La pussaivladad d'in risico augmentà dal privel da la natira entras las midadas dal clima ed autras midadas da l'ambient munta pelvair ina periclitaziun seriusa. Igl è però da resguardar che tar tals eveniments en l'artg alpin han lieu auters process ch'en la planira. Grondas quantitads da precipitaziuns chaschunadas entras las midadas dal clima ed auters facturs pon qua per exempel manar ad instabilitads da la spundas entras bovas localas, bovas u deflussiuns en furma da bovas or d'uals selvadis u foss d'erosiun. Ils scenaris da donns ston vegnir basads primarmain sin la cumparaziun cun la valur da l'experientscha d'eveniments extrems dal passà (p. ex. malura dal fanadur/avust 1987). Da l'autra vart vegnan gia ozendi realisads entras mesiras da construcziun e da planisaziun en il chantun Grischun cuntinuadamain projects cun l'intenziun da garantir ina protecziun suffizienta encunter l'aua gronda. Quest fatg na po però betg zuppentar ch'i resta adina - malgrà tut ils sforzs in risico ch'ins na sa betg calcular.
2. In project grond per la protecziun encunter l'aua gronda a l'En a Samedan è en realisaziun. Actualmain n'exista betg in potenzial spezial da privel. En cas da basegn vegnissan immediatamain cumenzadas las planisaziuns.
3. Sco consequenza dals eveniments dal fanadur/avust 1987 è vegnida stgaffida en Svizra ina nova concepziun per la protecziun encunter l'aua gronda. Il december 1998 ha la regenza decidì ch'en connex cun las revisiuns localas u tenor cas da donns stoppian tut las zonas da privel cun vigur legala da tut las sorts privels da la natira vegnir examinadas tenor las pli novas enconuschientschas e metodas da calculaziun. En quest senn vegn la planisaziun per la protecziun encunter l'aua gronda accordada entras l'uffizi da construcziun bassa cun il concept per la realisaziun da la charta da privels da l'uffizi forestal. Uschia vegn segirà ch'i possia vegnir cuntanschì e garantì cun sforzs raschunaivels in nivel da segirezza cumparegliabel cun auters privels.
4. En noss chantun ha lieu dapi onns ina cooperaziun cun success tranter la pratica e la perscrutaziun. A quella sa participescha l'institut federal per la perscrutaziun da naiv e da lavinas sin il champ naiv, lavinas e schelira permanenta ed en collavuraziun cun l'institut federal per la perscrutaziun GNC e cun l'institut experimental per correcziuns dals curs d'aua da la SPF er en ils secturs aua/bovas, sbuvadas ed eveniments da crudada. Ultra da quai è l'Academia Engiadina activa sin il champ da la schelira permanenta. La fin finala sa participescha il chantun ensemen cun il chantun Tessin ad in project interreg III en il sectur dals risicos geoidrologics.
5. Ils engrandiments dal letg dal flum pon en il meglier cas reducir marginalmain il risico d'aua gronda. Els mussan però in impurtant potenzial da revalitaziun ecologica ed èn da promover en il rom dals meds disponibels. Sper ils projects explitgads enfin ussa al Rain, a la Moesa ed al Rom èn planisadas ulteriurs engrondiments dal letg dal flum al Rain anteriur, a l'En a la Moesa ed a la Landquart, ils quals vegnan realisads ils proxims onns.
6. Las dumondas da las consequenzas da la prelevaziun da gera or d'auas è object d'in concept da svilup per l'entir Rain alpin, dal qual la planisaziun è vegnida lantschada il december 2001 entras la cumissiun internaziunala da las regenzas Rain alpin. Constataziuns concretas n'èn betg anc pussaivlas.
7. La coordinaziun tranter ils chantuns e l'exteriur cunfinant succeda entras la confederaziun. Er en il rom dal concept da svilup da la cumissiun internaziunala da las regenzas Rain alpin vegnan accordadas las dumondas en connex cun la protecziun encunter l'aua gronda cun tut ils vischins.
La legislaziun federala sin il champ da la correcziun dals curs d'aua e da la protecziun da las auas prescriva ch'igl è da resguardar tar mesiras per la protecziun encunter l'aua gronda la necessitad d'in spazi ecologic per las auas. Eventuals projects ston perquai s'orientar londervi.
Datum: 22 d'october 2002