Interpellaziun concernent la realisaziun dal project „vegnir vegl en il Grischun“
Sessiun: 27.08.2002
Ils 4 da mars 2001 ha il pievel grischun acceptà cun ina gronda maioritad la revisiun parziala da la lescha davart il promover la tgira da malsauns. Il punct essenzial da questa revisiun era la pussaivladad da las furmas cumplementaras d'abitar e da tgira per glieud attempada en noss chantun. Questa pussaivladad sa basa sin il concept directiv dal Grischun per la vegliadetgna che datescha dal november 1996.
A basa da questas novas pussaivladads èn uniuns ed organisaziuns dal chantun vegnidas activas ed han, en tscherts cas schizunt exemplaricamain, mess ensemen concepts e plans. Ellas han uschia cumprovà ch'ellas han chapì e vulan er realisar ils princips dal concept directiv dal Grischun per la vegliadetgna. Resguardond il svilup da la populaziun e la mancanza da plazs da tgira en il chantun (97% occupaziun dals letgs da tgira en las chasas da tgira e d'attempads sco er ina gronda glista da spetga) èsi da beneventar fitg las furmas cumplementaras d'abitar e da tgira ch'èn proponidas.
En quest connex èsi medemamain da menziunar che las furmas cumplementaras d'abitar e da tgira èn oravant tut fitg adattadas per lieus perifers en il chantun Grischun.
Fixada en la lescha davart il promover la tgira da malsauns (art. 28.b) dals 4 da mars 2001 è er ina „tgira ed assistenza adequata e qualifitgada“ da persunas attempadas e cun basegn da tgira en il Grischun sco er in'offerta da prestaziuns da vart da las instituziuns che correspundan a las prescripziuns da qualitad dal chantun.
En quest connex èn sa mussads differents problems en connex cun la realisaziun da la lescha davart il promover la tgira da malsauns (entrada en vigur il 1.1.2002).
Perquai faschain nus las suandantas dumondas a la regenza:
1. Quant lunsch è la regenza infurmada davart la mancanza da plazs en las chasas da tgira e d'attempads dal chantun sco er davart las lungas glistas da spetga per plazs da tgira?
2. È er la regenza da l'idea che glieud veglia, la quala sa trategna en tgira d'ospital perquai ch'i n'èn betg avant maun letgs da tgira en las chasas d'attempads e da tgira (mintgatant durant mais), na sa senta betg bain e strapatscha il medem mument en ina moda e maniera inutila ils custs da la sanadad publica?
3. Nizzegia e sustegna la regenza suffizientamain la prontadad d'organisaziuns, uniuns e da vischnancas che mettan a disposiziun e vulan realisar projects per la tgira d'attempads en il senn da questa lescha? Sche quai è il cas, en tge furma?
4. Exista da vart da la regenza la voluntad da realisar furmas cumplementaras d'abitar e da tgira per persunas attempadas en il Grischun?
5. Co realisescha la regenza las directivas per la garanzia e la controlla da qualitad? Ha ella gia elavurà e deliberà in concept? E tgi fa las controllas?
Cuira, ils 27 d'avust 2002
Name: Pfiffner, Noi, Bucher, Arquint, Frigg, Jäger, Locher, Looser, Meyer, Pfenninger, Pfiffner, Schmutz, Schütz, Trepp, Zindel
Session: 27.08.2002
Vorstoss: rg Interpellation
Resposta da la regenza
Las dumondas fatgas respunda la regenza sco suonda:
1. La situaziun actuala da l'occupaziun da las chasas da vegls e da tgira en il chantun Grischun è enconuschenta a la regenza. Totalmain è l'occupaziun dals plazs en las chasas da vegls e da tgira en il chantun Grischun fitg auta. Ina persuna che basegna tgira po dentant entrar er oz entaifer in termin adequat en ina da las chasas da vegls e da tgira. Las glistas da spetga existentas da las chasas da vegls e da tgira èn da relativar, perquai che las annunzias succedan savens fitg baud e tar pliras chasas.
2. La regenza è er da questa idea. Ma ella na dispona betg d'indicaziuns ch'en il chantun Grischun sa chattian persunas attempadas en tgira d'ospital mo perquai ch'i na dat betg letgs libers en chasas da vegls e da tgira. Era la dimora media en ils ospitals acuts che sa sbassa dapi onns lascha concluder, che persunas attempadas che basegnan tgira pon vegnir collocadas aifer in termin adequat en chasas da vegls u da tgira. Sche dimoras a l'ospital èn d'attribuir a plazs mancants en chasas da vegls e da tgira, pon ins eruir pli detagliadamain cun l'instrument per examinar l'adequatezza da la durada da las dimoras a l'ospital menziunà en il rapport dals 30 da zercladur 1998 davart il svilup dals custs en ils fatgs da sanadad dal chantun sco mesira per reducir ils custs.
3. Questa dumonda èsi d'affirmar senza resalvas. L'uffizi da sanadad, sco uffizi chantunal cumpetent, ha sustegnì ils davos onns cun sia collavuraziun activa en gruppas da project e cun intermediar contacts tranter numerusas organisaziuns, uniuns e vischnancas per elavurar projects da tgira ed assistenza da persunas attempadas. En collavuraziun cun l'uffizi da construcziun auta ha l'uffizi da sanadad prestà en il passà agid da partenza a numerus projects, uschia ch'els han insumma pudì vegnir realisads. Pertutgant la repartiziun da las incumbensas èsi da rinviar al fatg, che - tenor la lescha davart la tgira da malsauns - èn las vischnancas cumpetentas per metter a disposiziun purschidas per la tgira ed assistenza da persunas attempadas.
4. Tenor l'avis da la regenza vulan ins cuntanscher ch'i stettia a disposiziun ina vasta purschida da furmas cumplementaras d'abitar e da tgira per las persunas attempadas en il chantun. Il chantun na posseda dentant nagina basa giuridica per realisar talas purschidas. L'iniziativa per quest intent ha da sortir correspundentamain da vart privata u da las vischnancas. Ils uffizis chantunals cumpetents èn pronts da cussegliar las persunas interessadas e da sustegnair u d'accumpagnar il svilup da las purschidas. La regenza spera ch'en ils proxims onns vegnian realisadas ulteriuras purschidas cumplementaras d'abitar e da tgira.
Las prescripziuns per garantir e controllar la qualitad vegnan realisadas cun conceder e renovar las permissiuns da manaschi da las chasas da vegls e da tgira sco er da las partiziuns da tgira. Cumpetent per conceder e renovar las permis-siuns da manaschi è il departament da giustia, polizia e sanitad. Il departament prevesa per il mument da limitar las permissiuns mintgamai sin dus onns. Il departament è occupà actualmain da concretisar las pretensiuns da la lescha da sanadad spezialmain areguard ina tgira ed assistenza suffizienta e qualifitgada professiunalmain. L'examinaziun, la garanzia e la promoziun da la qualitad ha da succeder tras in post d'ordaifer cun agid d'in instrument per valitar la qualitad ch'è vegnì permess dal departament.
Datum: 22 d'october 2002