Interpellaziun concernent las consequenzas da la midada da las natalitads sin il champ da furmaziun en il Grischun
Sessiun: 25.11.2002
En la publicaziun d'infurmaziun "Bildungsbericht 2001" ha il DECA preschentà in inventari resumond davart ils numerus plans da refurmaziun ed ils projects en il sectur d'educaziun. Supplementarmain a las refurmas da scola menziunadas en quest rapport è la cuntinuaziun dal progimnasi ord differents motivs vegnida puspè en discussiun ils davos mais.
Tut ils purtaders da scolas en il chantun ston dar gronda attenziun a l'aspect da las natalitads che sa diminueschan mumentan cleramain. Latiers èn las valladas dal Grischun pertutgadas evidentamain en furma fitg differenta da las midadas da las natalitads. Cunzunt en las regiuns ruralas sa mussa en il passà ina irrupziun da las natalitads ch'è per part drastica. Pertutgà directamain da quai è il sistem existent per l'entira surfatscha da las scolas popularas dal Grischun. En las pli differentas vischnancas pudess il manaschi da scola d'enfin ussa esser periclità existenzialmain entras la sminuziun dal dumber d'uffants.
En quest connex drizzain nus las suandantas dumondas a la regenza:
1. Co èn las natalitads sa sviluppadas en total tranter l'onn 1960 e l'onn 2002, e quai tant en l'entir chantun sco er en las singulas regiuns?
2. Cun tge consequenzas ston las scolas medias resp. las scolas professiunalas dal Grischun quintar en ils proxims 10 enfin 20 onns?
3. Co vegnan ils uffizis chantunals resp. ils purtaders da scolas a resguardar ils aspects da demoscopia tar decisiuns da persunal e d'investiziuns?
4. Tge consequenzas han las midadas da las natalitads sin la structura da la scola populara? Duain ins prender en egl mesiras spezialas?
Cuira, ils 25 da november 2002
Name: Jäger, Bucher, Arquint, Caviezel (Cuira), Frigg, Locher, Looser, Meyer, Noi, Pfenninger, Pfiffner, Schmutz, Schütz, Trepp, Zindel
Session: 25.11.2002
Vorstoss: rg Interpellation
Resposta da la regenza
L'interpellaziun cuntegna dumondas davart las consequenzas da las natalitads midadas sin ils differents champs da la vita. Las dumondas sa laschan respunder pli expressivamain cun agid dal dumber effectiv da naschientschas che cun agid da la quota da natalitads (quozient, il qual metta il dumber da las naschientschas en relaziun cun la populaziun da dretg civil). Per la resposta da l'intervenziun vegni sa basà perquai sin il dumber da naschientschas. Per eruir il dumber da naschientschas provisori per l'onn 2002 è vegnida fatga ord program ina retschertga directa, a la quala tut las vischnancas da noss chantun quai che merita in engraziament - èn sa participadas.
1. Svilup dal dumber da naschientschas 1960 - 2002
Suenter in augment durant ils onns 60 (sin 3'073 naschientschas l'onn 1964) mussa il svilup ina tendenza regressiva enfin l'onn 1978 (1'979 naschientschas). Suenter succeda in augment dal dumber da naschientschas enfin l'onn 1992 (2'433 naschientschas), suandà danovamain da cifras che crodan. En quest connex mussan ils onns 2001 (1'801) e 2002 (1'570, datas provisorias) in dumber da naschientschas ch'è signifitgantamain bass. Che las fasas cun in dumber da naschientschas creschent remplazzan fasas cun in dumber da naschientschas bass n'è nagut extraordinari. Remartgabel èsi perencunter ch'il svilup reflectescha il curs da las curvas d'ina oscillaziun calma e ch'el mussa per ils davos dus onns quotas absolutamain minimalas.
Per las singulas regiuns sa mussi in maletg betg unitar. Durant ch'il Scanvetg, la Bregaglia e la Surselva han da registrar en cumparaziun cun lur quotas maximalas la pli marcanta sminuziun, mussa il Partenz, suandà da las regiuns Mantogna/Tumleastga e la Vallada dal Rain, la pli pitschna sminuziun dal dumber da naschientschas.
2. Durant ils proxims onns, enfin tar l'entrada dals uffants da l'annada 1992, pon ins quintar cun in augment dal dumber da scolars. Or da las annadas 1993 1996 resultan dumbers da scolars che correspundan a quels da las annadas 1984 1989; suenter sa sbassan questas cifras e cuntanschan cun l'entrada en scola da las annadas 2001 e 2002 ina nova quota minimala. En cumparaziun cun l'onn 1985 (2'153 naschientschas) mussa l'onn 2001 ina sminuziun per 352, l'onn 2002 en cumparaziun cun l'onn 1986 (2'166 naschientschas) schizunt ina sminuziun per prest 600 uffants. Questa tendenza è inquietanta per las scolas, l'economia e per la societad. Deplorablamain ston ins partir dal fatg ch'il dumber da naschientschas na vegn strusch a s'augmentar marcantamain perquai ch'en il mund occidental parturescha ina dunna durant sia vita tendenzialmain adina pli paucs uffants.
3./4. Al svilup dal dumber da naschientschas tegnan ils uffizis chantunals quint entras infurmaziun activa en il rom da lur funcziun da cussegliar (organisaziun, infrastructura) ils purtaders da scolas ed en il rom da las directivas da la lescha. En il sectur da la scola populara pudessan en spezial concentraziuns d'offertas manar a la mira. Questas concentraziuns vegnissan fatgas dals purtaders da scolas considerond il dumber da naschientschas. Perditga per ina planisaziun prevesenta e confurma al svilup dattan las vischnancas d'Alvagni, Ferrera e Surava, las qualas han concludì a la fin da l'onn 2002 la fusiun da lur scolas primaras. Il svilup dal dumber da naschientschas e da las mesiras da concentraziun vegnan damai ad avair consequenzas per il spazi da scola ch'è da basegn e sin il dumber da las magistras e dals magisters.
Datum: 25 da favrer 2003