Navigation

Inhaltsbereich

Postulat concernent il lieu da scolaziun da las futuras persunas d'instrucziun dal Grischun talian

Sessiun: 27.11.2002
En la resposta al postulat Lardi e consignataris ha l'onuraivla regenza grischuna fixà tranter auter che la mesadad da l'instrucziun per las futuras persunas d'instrucziun dal Grischun talian vegnia a succeder a la scol'auta professiunala da pedagogia a Cuira (SAP) en lingua taliana e che la scolaziun pratica vegnia da princip a succeder en il Grischun talian.
Fin oz era il seminari da magisters a Cuira il center per la scolaziun da las persunas d'instrucziun dal Grischun talian. Ultra da las difficultads objectivas en connex cun ils viadis, ha gì questa situaziun consequenzas positivas, cun

- avischinar las futuras magistras primaras ed ils futurs magisters primars dal Grischun talian e cun rinforzar il spiert cultural communabel sco er l'identitad regiunala communala,

- pussibilitar l'inscunter da las persunas d'instrucziun da las ”Valli” cun quellas da las regiuns tudestgas e rumantschas e cun promover uschia la creaziun d'ina preziusa rait da contacts e d'enconuschents; quai permetteva malgrà las differenzas linguisticas e culturalas d'armonisar l'instrucziun en las trais regiuns linguisticas e d'ademplir ina rolla impurtanta da solidaritad,

- promover las enconuschientschas da la lingua tudestga, las qualas èn necessarias per l'instrucziun, dentant er decisivas per l'integraziun sociopolitica en la cuminanza grischuna,

- pussibilitar, grazia a las persunas d'instrucziun da lingua taliana activas al seminari da magisters (ensemen cun quellas a la scola chantunala), da crear in center da cumpetenza d'ina impurtanza incontestada en la chapitala chantunala.

A basa da las cunvegnas interchantunalas vegnan ils diploms che vegnan emess da la scol'auta professiunala da pedagogia renconuschids en l'entira Svizra. Questa midada da paradigma pudess intimar las futuras magistras primaras ed ils futurs magisters primars giustifitgadamain da na betg pli eleger la citad da Cuira sco lieu da scolaziun. Las premissas ed ils avantatgs surmenziunads scrudassan uschia. Ina dispersiun da las futuras persunas d'instrucziun sin plirs lieus avess plinavant consequenzas negativas sin il dumber da las studentas e dals students da lingua taliana a la SAP a Cuira.

Schebain che nus sustegnain la libertad da mintga singul student da pudair eleger sez ses lieu da scolaziun, supplitgain nus la preziada regenza:

- da garantir ina pussaivladad regulara d'absolver ina scolaziun en lingua taliana a la SAP a Cuira,

- da realisar las strategias adequatas per ina infurmaziun commensurada da las persunas potenzialmain interessadas ord las differentas regiuns dal Grischun talian,

- d'examinar las eventualas mesiras da promoziun (bilinguitad e.u.v.), las qualas duain procurar che la citad da Cuira restia interessanta ed attractiva per la scolaziun da las futuras magistras primaras e dals futurs magisters primars dal Grischun talian.


Cuira, ils 27 da november 2002

Name: Lardi, Giovannini, Keller, Aquint, Battaglia, Berther (Sedrun), Biancotti, Bischoff, Bucher, Cahannes, Cathomas, Caviezel (Cuira), Cavigelli, Christ, Claus, Conrad, Darms, Demarmels, Dermont, Farrér, Federspiel, Giuliani, Gross, Jeker, Joos, Koch, Luzio, Maissen, Noi, Peretti, Plozza, Portner, Righetti, Thomann, Trachsel, Trepp, Tscholl, Valsecchi, Walther, Zanolari, Zinsli

Session: 27.11.2002
Vorstoss: rg Postulat


Resposta da la regenza

La regenza è da la medem'opiniun sco ils postulants che las scolas chantunalas a Cuira furman in center da cumpetenza per las linguas chantunalas, e considerescha sco giavischabel che quai resta uschia. Cun l'introducziun da la maturitad bilingua a la scola chantunala e cun la creaziun da la scol'auta professiunala da pedagogia dal Grischun ha ella en il rom da la refurma da la furmaziun 98 e cun la realisaziun da differentas intervenziuns parlamentaras er instradà pass correspundents, per che l'istorgia da success da la furmaziun d'identitad vivida tar las trais linguas chantunalas, descritta dals postulants, possia viver vinavant.

L'art. 1 da la lescha davart la scol'auta professiunala da pedagogia garantescha tras sia formulaziun la pussaivladad da scolaziun en tut las trais linguas chantunalas. Ils plans dal studi da basa approvads e las directivas per las linguas chantunalas a la SAP sustegnan questa mira.

La scol'auta professiunala da pedagogia persequitescha gia ussa ina strategia d'infurmaziun che na sa restrenscha betg a quai da sa drizzar a persunas interessadas cun inserats. Ella realisescha er occurrenzas d'infurmaziun en las regiuns ed en las scolas preparatorias. En il decurs da l'atun 2002 ha ella fatg quai en dus lieus da lingua taliana e mintgamai en trais lieus da lingua rumantscha e tudestga.

Las directivas per las linguas chantunalas a la SAP, las qualas la regenza ha decretà, pussibiliteschan avunda mesiras da promoziun per las linguas chantunalas e la bilinguitad. Ultra da quai è la regenza però conscienta che la refurma da la furmaziun da magistras e da magisters pussibilitescha la tscherna libra dal plaz da studi en il rom da la cunvegnientscha da la scol'auta. Quai munta ina sfida, en spezial areguard la scolaziun da persunal d'instrucziun talian per las scolinas e las scolas primaras.

La SAP duai en il senn dal postulat prender tut las mesiras da promoziun che procuran ch'il lieu da Cuira resta interessant ed attractiv per la scolaziun da las magistras futuras e dals magisters futurs sco er per las mussadras ed ils mussaders da tut las regiuns linguisticas. Ch'ins sto far attenziun speziala da las abitantantas e dals abitants dal chantun resulta cleramain or da la concreta situaziun geografica.

La regenza è pronta d'acceptar il postulat.

Datum: 25 da favrer 2003