Sin plaun federal (cussegl naziunal e cussegl dals chantuns) èn ils ultims onns vegnidas tractadas resp. inoltradas pli savens intervenziuns davart la chatscha. En singuls chantuns han ins gia votà sur iniziativas dal pievel davart la limitaziun u schizunt l'aboliziun da la chatscha. Ulteriuras iniziativas ed intervenziuns èn planisadas u gia inoltradas.
La suveranitad da chatscha è tenor la lescha federala davart la chatscha en mauns dals chantuns. Il chantun Grischun ha ademplì sias incumbensas da chatscha en moda e maniera exemplara. Cunzunt è la chatscha grischuna orientada a l'ecologia ed ella resguarda fermamain ils princips da la biologia da selvaschina e realisescha quels er en moda persistenta. Uschia han ins gì success considerabels areguard ils effectivs da selvaschina adattads (concept per la chatscha da chamutschs, concept per la chatscha da chavriels, regulaziun da tschiervs e.u.v.). Ultra da quai èn sa reducids ils donns da selvaschina en il guaud e vi da las culturas agriculas. Ils concepts da chatscha han gì per consequenza ch'ins po oz cun la chatscha grischuna da patenta ir a chatscha en moda persistenta e ch'i po tuttina vegnir ragiunt in grond success da chatscha.
Schebain che las incumbensas che vegnan drizzadas a la chatscha grischuna vegnan realisadas optimalmain e schebain ch'ils chatschadurs grischuns han gì gronds success da chatscha badan ins tar ina part dals chatschadurs malcuntentientscha e malesser. La discharmonia e la mancanza da solidaritad tranter ils chatschadurs sco er ils rapports negativs en la pressa sin basa d'in cumportament betg da chatschadur da singuls chatschadurs èn in terren ideal per ina polemica subjectiva ed emoziunala, er tar ils nunchatschadurs.
La lescha da chatscha vertenta è vegnida acceptada en la votaziun dal pievel dals 4 da zercladur 1989 ed è vegnida messa en vigur per part per il 1. da settember 1989 e totalmain per il 1. d'avrigl 1990. Divers puncts centrals ston vegnir repassads, curregids ed adattads a las pretensiuns actualas.
Quai pertutga spezialmain:
- la nova concepziun dal regal da chatscha (finanziaziun da l'incumbensa d'economia collectiva)
- ina part considerabla da las incumbensas da la chatscha e da l'uffizi da chatscha e pestga è oz da natira d'economia collectiva vegnan però finanziadas dals chatschadurs (p.ex. il monitoring da spezias d'animals ch'ins na po betg chatschar. Incumbensas en il sectur da l'ecologia e da la protecziun da la natira. Animals da rapina gronds; incumbensas da surveglianza e da controlla en il senn d'ina polizia da fauna, exequidas da l'UCP).
- ils temps da chatscha
- problems en connex cun la nova generaziun da chatschadurs; furmaziun
- la decriminalisiaziun da surpassaments simpels da chatscha
- la distgargia da la lescha ed ina nova regulaziun sin il stgalim da l'ordinaziun (simplificaziun e pussaivladads d'adattaziun pli flexiblas)
Las surmenziunadas explicaziuns e l'enumeraziun (betg definitiva) dals puncts da revisiun pussaivels inditgeschan in basegn d'agir correspundent.
Las moziunarias ed ils moziunaris pretendan perquai ch'i vegnia instradada ina revisiun totala da la lescha chantunala da chatscha.
Cuira, ils 25 da mars 2003
Name: Brunold, Zarro, Schmid (Sedrun), Bär, Beck, Berther (Mustér), Biancotti, Brüesch, Brunold, Büsser, Butzerin, Casanova (Vignogn), Catrina, Claus, Conrad, Dalbert, Giovannini, Göpfert, Gross, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Hübscher, Jäger, Jeker, Juon, Kehl, Koch, Lardi (Le Prese), Loepfe, Maissen, Möhr, Montalta, Nigg, Parolini, Parpan, Patt, Peretti, Quinter, Ratti, Righetti, Schmid (Val S. Pieder), Schütz, Stiffler, Stoffel, Thomann, Thöny, Trachsel, Tscholl, Valsecchi, Vetsch, Zarro, Zinsli
Session: 25.03.2003
Vorstoss: rg Motion