Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 25.03.2003
Sin plaun federal (cussegl naziunal e cussegl dals chantuns) èn ils ultims onns vegnidas tractadas resp. inoltradas pli savens intervenziuns davart la chatscha. En singuls chantuns han ins gia votà sur iniziativas dal pievel davart la limitaziun u schizunt l'aboliziun da la chatscha. Ulteriuras iniziativas ed intervenziuns èn planisadas u gia inoltradas.
La suveranitad da chatscha è tenor la lescha federala davart la chatscha en mauns dals chantuns. Il chantun Grischun ha ademplì sias incumbensas da chatscha en moda e maniera exemplara. Cunzunt è la chatscha grischuna orientada a l'ecologia ed ella resguarda fermamain ils princips da la biologia da selvaschina e realisescha quels er en moda persistenta. Uschia han ins gì success considerabels areguard ils effectivs da selvaschina adattads (concept per la chatscha da chamutschs, concept per la chatscha da chavriels, regulaziun da tschiervs e.u.v.). Ultra da quai èn sa reducids ils donns da selvaschina en il guaud e vi da las culturas agriculas. Ils concepts da chatscha han gì per consequenza ch'ins po oz cun la chatscha grischuna da patenta ir a chatscha en moda persistenta e ch'i po tuttina vegnir ragiunt in grond success da chatscha.
Schebain che las incumbensas che vegnan drizzadas a la chatscha grischuna vegnan realisadas optimalmain e schebain ch'ils chatschadurs grischuns han gì gronds success da chatscha badan ins tar ina part dals chatschadurs malcuntentientscha e malesser. La discharmonia e la mancanza da solidaritad tranter ils chatschadurs sco er ils rapports negativs en la pressa sin basa d'in cumportament betg da chatschadur da singuls chatschadurs èn in terren ideal per ina polemica subjectiva ed emoziunala, er tar ils nunchatschadurs.
La lescha da chatscha vertenta è vegnida acceptada en la votaziun dal pievel dals 4 da zercladur 1989 ed è vegnida messa en vigur per part per il 1. da settember 1989 e totalmain per il 1. d'avrigl 1990. Divers puncts centrals ston vegnir repassads, curregids ed adattads a las pretensiuns actualas.
Quai pertutga spezialmain:
- la nova concepziun dal regal da chatscha (finanziaziun da l'incumbensa d'economia collectiva)
- ina part considerabla da las incumbensas da la chatscha e da l'uffizi da chatscha e pestga è oz da natira d'economia collectiva vegnan però finanziadas dals chatschadurs (p.ex. il monitoring da spezias d'animals ch'ins na po betg chatschar. Incumbensas en il sectur da l'ecologia e da la protecziun da la natira. Animals da rapina gronds; incumbensas da surveglianza e da controlla en il senn d'ina polizia da fauna, exequidas da l'UCP).
- ils temps da chatscha
- problems en connex cun la nova generaziun da chatschadurs; furmaziun
- la decriminalisiaziun da surpassaments simpels da chatscha
- la distgargia da la lescha ed ina nova regulaziun sin il stgalim da l'ordinaziun (simplificaziun e pussaivladads d'adattaziun pli flexiblas)

Las surmenziunadas explicaziuns e l'enumeraziun (betg definitiva) dals puncts da revisiun pussaivels inditgeschan in basegn d'agir correspundent.
Las moziunarias ed ils moziunaris pretendan perquai ch'i vegnia instradada ina revisiun totala da la lescha chantunala da chatscha.

Cuira, ils 25 da mars 2003

Name: Brunold, Zarro, Schmid (Sedrun), Bär, Beck, Berther (Mustér), Biancotti, Brüesch, Brunold, Büsser, Butzerin, Casanova (Vignogn), Catrina, Claus, Conrad, Dalbert, Giovannini, Göpfert, Gross, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Hübscher, Jäger, Jeker, Juon, Kehl, Koch, Lardi (Le Prese), Loepfe, Maissen, Möhr, Montalta, Nigg, Parolini, Parpan, Patt, Peretti, Quinter, Ratti, Righetti, Schmid (Val S. Pieder), Schütz, Stiffler, Stoffel, Thomann, Thöny, Trachsel, Tscholl, Valsecchi, Vetsch, Zarro, Zinsli

Session: 25.03.2003
Vorstoss: rg Motion


Resposta da la regenza

La finamira principala tar la realisaziun da la lescha chantunala da chatscha vertenta era da renovar la chatscha grischuna da patenta e da rinforzar ella cun quai per l'avegnir. Quella finamira ha pudì vegnir cuntanschida per gronda part. Ils effectivs da selvaschina d'ungla èn vegnids adattads cun il nov concept da chatscha a las relaziuns regiunalas ed han ina structura natirala da l'effectiv. Era ils donns chaschunads da selvaschina èn sa reducids fermamain ils ultims onns. Il grond augment utilisabel da passa 30 pertschient da l'effectiv da primavaira e la purschida fermamain restrenschida d'animals feminins betg predominants pretendan tar tschiervs e chavriels dentant er en l'avegnir ch'ins sajetta animals che han fatg pitschens ed animals giuvens per pudair accumplir ils plans da reducziun e stabilisar ils effectivs ad ina dimensiun supportabla. Perquai vegn ad esser vinavant necessaria per questas duas spezias d'animals selvadis, sper la chatsch'auta regulara il settember, ina chatscha d'atun en november e december per regular a moda fina ils effectivs. Ina funcziun impurtanta ha la planisaziun da chatscha dentant er per la chatscha bassa. Tar la chatscha bassa sto la planisaziun da chatscha garantir che nagina spezia d'animals selvadis na vegnia periclitada da la chatscha. Perquai èn vegnids sviluppads en collavuraziun cun ils chatschaders e cun ornitologs programs da surveglianza che giaudan oz ina vasta renconuschientscha.

Ils intents dals moziunaris van principalmain en direcziun da regular da nov la finanziaziun dal regal da chatscha, d'adattar ils temps da chatscha, da promover la scolaziun da chatschaders giuvens, da decriminalisar il chasti da surpassaments simpels dal dretg da chatscha sco er da simplifitgar e concepir a moda pli flexibla la legislaziun chantunala da chatscha. La regenza è da la medema opiniun sco ils moziunaris ch'ins stoppia cuntinuar da sviluppar la lescha chantunala da chatscha en il rom d'ina revisiun. Questa prontezza ha la regenza gia demussà en sia posiziun tar il postulat Beeli (PCG 1994/1995, 642 s., 927 ss.) e tar la moziun Keller (PCG 1999/2000, 19, 298, 483). In basegn d'adattaziun exista oravant tut tar la regulaziun dals temps da chatscha (p.ex. cumenzar pli baud cun la chatsch'auta, renunziar ad ina prolungaziun u ad ina reavertura da la chatsch'auta e.u.v.), tar la decriminalisaziun da la chatscha (p.ex. introducir ina procedura da multa disciplinara per surpassaments minims dal dretg da chatscha) sco er concernent la promoziun da chatschaders giuvens. Areguard il regal da chatscha èsi da constatar che quel preschenta actualmain puspè in modest surpli dal retgav, e quai pervia da la realisaziun da numerusas mesiras orientadas a custs e retgavs. Tras il regal da chatscha vegnan dentant finanziadas er adina dapli prestaziuns che na vegnan betg fatgas unicamain en connex cun la chatscha (p.ex. singulas incumbensas dal sectur da l'ecologia e da la protecziun da la natira, incumbensas da surveglianza e da controlla tar animals gronds da rapina e.u.v.). La finanziaziun da talas prestaziuns fatgas per gronda part en l'interess da la communitad na dastga en l'avegnir perquai betg succeder sur in augment da la taxa per la patenta da chatscha, mabain sto vegnir garantida sin basa d'autras funtaunas finanzialas (p.ex. meds federals). A la fin finala resta da constatar che l'execuziun dal dretg chantunal da chatscha è sa cumprovada per gronda part. En il rom d'ina revisiun da quella lescha duain però er vegnir eliminadas flaivlezzas correspundentas.

Resumond constatescha la regenza ch'ella approvescha ina revisiun da la lescha chantunala da chatscha.
Latiers ston ins però prender en mira, ultra da la revisiun totala da la lescha pretendida dals moziunaris, er ina revisiun parziala dal dretg chantunal da chatscha che sa restrenscha als puncts da revisiun ils pli impurtants.
La regenza sa declera perquai pronta d'acceptar la moziun cun questa restricziun.

Datum: 29 d'avrigl 2003