Navigation

Inhaltsbereich

Postulat Hanimann concernent la reglamentaziun da linguas per il gimnasi

Sessiun: 25.03.2003
En in excurs davart l'iniziativa per mantegnair l'egualitad da las schanzas da la giuventetgna grischuna (messadis carnet nr. 6/2002 2003, p. 220) preschenta la regenza sia concepziun per l'instrucziun da linguas estras a las scolas medias ed a las scolas professiunalas. Per promover il franzos sin il stgalim dal gimnasi vegni proponì da terminar ina da las duas linguas estras ch'èn gia vegnidas instruidas en la scola populara (talian ed englais) avant la finiziun dal gimnasi. Ultra da quai duai sco nova terza lingua vegnir pretendì il franzos sco rom d'instrucziun obligatori.
Il dretg surordinà, il reglament per renconuscher la maturitad (RRM) pretenda trais linguas, numnadamain la lingua materna e duas linguas estras. Als gimnasis grischuns duai damai vegnir instruida ina lingua estra supplementara. Questa chargia supplementara per las gimnasiastas ed ils gimnasiasts dal Grischun cun in'ulteriura lingua almain per ina part da lur temp da scolaziun manass ad ina scolaziun unilaterala chargiada cun linguas, quai che va a quint d'auters roms sco p.ex. matematica e scienzas natiralas.
In punct debel è ultra da quai l'eliminaziun da l'englais u dal talian avant la finiziun dal gimnasi. Questa tscherna vegn a succeder per gronda part cunter il talian, q.v.d. las pli paucas gimnasiastas ed ils pli paucs gimnasiasts vegnan a finir il talian sco rom da maturitad. Nua che la promoziun profunda da las linguas chantunalas è alura, resta senza resposta.
Il RRM lascha avert per la restricziun da la tscherna da lingua mo ina pitschna libertad d'acziun. Ins sa dumonda perquai, sche la restricziun menziunada en il messadi, da declerar ina lingua sco obligatoria, numnadamain il franzos, correspunda al dretg surordinà.
Las sutsegnadas ed ils sutsegnads dumondan perquai la regenza d'examinar, sch'il model proponì dal RRM senza restricziun da la libertad da tscherner possia vegnir surpiglià.
Ultra da quai duai il model preschentà en la resposta vegnir examinà (tar la cumissiun svizra da maturitad) pertutgant sia legalitad.

Cuira, ils 25 da mars 2003

Name: Hanimann, Bischoff, Berther (Mustér), Arquint, Brunold, Bühler, Christ, Claus, Hanimann, Hardegger, Hess, Jäger, Joos, Juon, Kessler, Koch, Nick, Roffler, Scharplatz, Stiffler, Suter, Tramèr, Tuor (Mustér), Walther

Session: 25.03.2003
Vorstoss: rg Postulat


Resposta da la regenza

Ils postulants giavischan che la legalitad dal concept da linguas per ils gimnasis dal Grischun vegnia examinada ed intimeschan da na betg restrenscher la tscherna da las linguas previsa en il reglament per renconuscher la maturitad (RRM).

L'uffizi federal per furmaziun e scienza ha examinà il concept da linguas previs per ils gimnasis dal Grischun e communitgescha ch'i na vegnan violadas naginas disposiziuns dal RRM.

Il concept da linguas proponì per ils gimnasis dal Grischun sto vegnir giuditgà resguardond las experientschas ch'èn vegnidas fatgas fin uss cun realisar il RRM. En las ponderaziuns ston ins resguardar qua las cundiziuns generalas che furman la basa dal concept da linguas existent oz: a chaschun da la debatta tar la revisiun da la lescha davart las scolas medias l'onn 1998 han plirs deputads pretendì che las linguas chantunalas stoppian vegnir promovidas en l'instrucziun da scola media (PCG 5|97/98, p. 660 ss.). En ina decleraziun protocollara ha la regenza empermess, sin fundament da l'artitgel 9 al. 7 RRM, da fixar ina lingua chantunala sco segunda lingua naziunala per las scolaras ed ils scolars grischuns (PCG 5|97/98, p. 673);en connex cun la discussiun dal concept da linguas per il stgalim superiur da la scola populara è vegnì discutà detagliadamain il problem da l'instrucziun da franzos a las scolas medias e la schliaziun ch'è uss avant maun è vegnida proponida (PCG 2|2000/2001, p. 367).

En il fratemp han ins pudì far ulteriuras experientschas cun la realisaziun dal RRM e cun la densitad pli ferma da la materia d'instrucziun ch'è ina consequenza da la reducziun da la scolaziun gimnasiala.

Perquai che sin l'entschatta da l'onn da scola 2004/2005 vegnan ad entrar als gimnasis las emprimas scolaras ed ils emprims scolars ch'han emprais duas linguas chantunalas ed englais durant il settavel ed otgavel onn da scola, sto esser avant maun sin quest termin il concept da linguas definitiv per las scolas medias dal chantun. Per la scola chantunala grischuna èn uschia vegnids concepids differents models d'uraris che correspundevan al concept da linguas empermess per las scolas medias. Ils models mussan che las finamiras da l'instrucziun pretendidas en ils plans generals d'instrucziun per ils gimnasis pudessan vegnir cuntanschidas mo pli cun ina dotaziun da lecziuns per emna da 39 fin 41 lecziuns obligatorias d'instrucziun. Quai avess per consequenza che las scolaras ed ils scolars avessan da frequentar en media otg lecziuns d'instrucziun per di e ch'il temp necessari per far ils pensums e per emprender independentamain fiss limità. Ultra da quai chaschunan dotaziuns da lecziuns uschè autas custs supplementars.

Pigliond en consideraziun ils fatgs preschentads pari raschunaivel a la regenza da divergiar dal concept oriund e da laschar eleger a las scolaras ed als scolars da la 3a classa gimnasiala da tut ils gimnasis dal Grischun ina lingua chantunala u franzos sco segunda lingua naziunala e d'instruir quella fin a la maturitad. Mintga scola media ha sco ch'il dretg vertent fixescha gia per il stgalim superiur da la scola populara d'offrir sco roms facultativs tut las linguas naziunalas, e quai independentamain dal dumber da participants. Las scolas medias han l'incarica da motivar las scolaras ed ils scolars cun curs attractivs da frequentar quests roms facultativs.

La regenza è pronta d'acceptar il postulat en il senn da questas explicaziuns.

Datum: 6 da matg 2003