Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Trepp concernent ils stipendis en il Grischun

Sessiun: 26.08.2003
Dapi 1993 datti ina reducziun latenta dals stipendis. Stipendis èn in instrument essenzial per ch'er uffants da famiglias main bainstantas possian nizzegiar lur schanzas da furmaziun.
L'onn 1993 han distribuì la confederaziun ed ils chantuns anc 322 milliuns francs per stipendis e 36 milliuns francs per emprests da daners. Dapi lur èn sa sminuidas cuntinuadamain las contribuziuns ed è s'augmentà cuntinuadamain il dumber da studentas e students. L'onn 2001 han ils chantuns pajà mo pli 277 milliuns francs per stipendis e 27 milliuns francs per emprests da daners a 10,6% da las 470'000 persunas che frequentavan ina scolaziun postobligatoria. La part da la confederaziun ha importà stgars in terz respectivamain 90 milliuns francs.
Tras la nova gulivaziun da finanzas vul la confederaziun reducir sia part a 25 milliuns francs e pajar contribuziuns mo pli a studentas e students ad universitads ed en scolas autas professiunalas.
Il president da la conferenza interchantunala da stipendis, Charles Stirnimann, dat alarm e considerescha l'egualitad da las schanzas sco periclitada al pli aut grad.
Il chantun Son Gagl per exempel survegniss da la confederaziun a partir da l'onn 2007 mo pli 1 milliun empè da 4,3 milliuns francs, Lucerna 800'000 empè da 3,4 milliuns francs.
Ils chantuns duain tenor la gulivaziun da finanzas emplenir las foras en las cassas da stipendis. La confederaziun vegn a pajar tut tenor forza finanziala 1658% dals custs, sin il stgalim terziar per tut ils chantuns mo pli 16%.

Las dumondas:

1. Cun quants pertschients vegnan ils stipendis en il Grischun a vegnir subvenziunads da nov da la confederaziun, quant gronda vegn la perdita ad esser en francs?

2. È la regenza pronta da mantegnair il volumen da stipendis almain indexadamain tenor l'index dals custs sin il livel actual?

3. Quantas persunas survegnan en il Grischun actualmain e quantas han survegnì ils ultims 10 onns stipendis ed emprests da daners?

4. Nua stat il Grischun en cumparaziun cun l'ulteriura Svizra areguard il dumber da persunas che survegnan stipendis ed areguard l'autezza dals stipendis pajads?

5. Vesa la regenza in basegn d'agir per meglierar la situaziun en cas che la cumparaziun porta in resultat en disfavur da las Grischunas e dals Grischuns ch'èn en ina scolaziun postobligatoria?

6. Sche gea, tge ha la regenza l'intenziun da far concretamain ed en tge spazi da temp?

Cuira, ils 26 d'avust 2003

Name: Trepp, Bucher-Brini, Jäger, Arquint, Baselgia-Brunner, Cavigelli, Frigg-Walt, Jaag, Keller, Koch, Meyer-Grass (Claustra), Meyer Persili (Cuira), Mengotti, Michel, Noi-Togni, Peyer, Pfenninger, Portner, Righetti, Schütz, Zanolari, Zindel, Caviezel (Cuira), Toschini, Valär, Florin-Caluori

Session: 26.08.2003
Vorstoss: rg Anfrage



Resposta da la regenza

1. Cun la nova gulivaziun da finanzas (NGF) duain las contribuziuns federalas als stipendis per il stgalim secundar II crudar davent cumplainamain (deficit da contribuziuns en l'autezza da var 2,4 milliuns francs). Da las expensas da stipendis sin il stgalim terziar vul la confederaziun pajar mo pli 16 % (actualmain importa la contribuziun federala 39 %). Tar expensas bruttas per stipendis da var 11 milliuns francs importass il deficit da contribuziuns per il Grischun totalmain var 3,5 milliuns francs. Il deficit dals chantuns en il sectur da stipendis duai perencunter vegnir gulivà cumplainamain tras il sistem general da la NGF. En quel senn sustegna la regenza il project da la NGF.

2. Las contribuziuns da scolaziun vegnan pajadas sin basa da la lescha chantunala da stipendis. La contribuziun federala n'ha nagina influenza directa sin il volumen dals stipendis chantunals, cunquai ch'i sa tracta d'ina contribuziun a nossas expensas. La regenza n'ha betg l'intenziun da midar la lescha chantunala da stipendis da maniera ch'i vegnan pajads pli paucs stipendis en l'avegnir.
Il credit maximal per emprests da daners e stipendis fixescha il cussegl grond en sia ordinaziun executiva tar la lescha da stipendis. Tenor l'art. 1 da questa ordinaziun (DG 450.210) stattan mintg'onn senza las contribuziuns da la confederaziun maximalmain 5'000'000 francs a disposiziun per stipendis tenor la lescha da stipendis (senza stipendis per scolaziun e perfecziunament professiunal) sin donn e cust dal chantun. Tenor quai stuess il cussegl grond auzar questa limita en connex cun l'introducziun da la NGF u eventualmain l'abolir dal tuttafatg per garantir vinavant pajaments da stipendis en la dimensiun actuala. L'adattaziun da l'art. 1 da l'ordinaziun executiva pudess er succeder en il rom d'ina missiva da budget.

3. La suandanta tabella mussa il dumber da persunas ch'ha retschavì stipendis ils ultims 10 onns:

onn dumber da retschaviders
1991 1'884
1992 1'934
1993 1'905
1994 1'923
1995 1'983
1996 2'037
1997 2'034
1998 2'166
1999 2'046
2000 2'114
2001 2'794
2002 2'893


Emprests da daners n'èn vegnids pajads nagins durant quest temp. Sco la statistica mussa è s'augmentà il dumber da persunas che retiran stipendis considerablamain dapi 1991.

4. Sin basa da la statistica svizra da l'onn 2002 resulta suandant maletg:
- Sche la procentuala dals retschaviders vegn messa en relaziun cun la populaziun, sa mussi che 1.56 % da la populaziun en il chantun Grischun retiran stipendis. En tut la Svizra èn quai en media 0.73 %.
- Sch'il stipendi annual en media (5'734 francs) dal chantun Grischun vegn cumpareglia cun las medias svizras (6'147 francs), sa chatta il chantun sut questa valur.
- Sch'il stipendi statistic per persuna da la populaziun dal chantun Grischun (60.22 francs) vegn cumpareglià cun la media svizra (37.17 francs), sa chatta il chantun cleramain sur quai.

5/6. Per il mument na datti nagin basegn d'agir. Perquai n'èn er planisadas naginas mesiras.


Datum: 22 d'october 2003