Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Meyer Persili concernent la dischoccupaziun da giuvenils en il chantun Grischun

Sessiun: 21.10.2003
Tenor ina communicaziun da l'uffizi federal da statistica (UST) eran il segund quartal da quest onn 50'000 giuvenils en la vegliadetgna da 15 fin 24 onns senza lavur ed uschia a medem temp en tschertga d'ina plazza da lavur. Quai èn 50% dapli che l'onn precedent (2002: 33'000). La quota da dischoccupad(a)s è uschia muntada en questa classa da vegliadetgna sin il maximum da 8,4%. Ed ina fin n'è per il mument betg en vista. La dischoccupaziun da giuvenils crescha damai en moda surproporziunala mesirà cun la dischoccupaziun en tut las classas da vegliadetgna. Ed il medem temp cun la dischoccupaziun da giuvenils creschenta s'augmenta er dramaticamain il dumber da retschavidras e retschaviders giuvens d'agid social.
Davos questas cifras e factas sa zuppan gronds problems da la societad. Sche giuvenils n'han nagina lavur, als manca mintga perspectiva per lur vita privata e professiunala. Las consequenzas per ils giuvenils, lur confamigliars sco er per la societad èn catastrofalas.

La regenza vegn perquai supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. Quants giuvenils da la classa da vegliadetgna menziunada èn per il mument dischoccupads en il chantun Grischun?

2. Quants da quels èn dunnas giuvnas, quants da quels èn umens giuvens?

3. Co sa preschenta en noss chantun la situaziun dal martgà da lavur per persunas che sortan d'in emprendissadi?

4. È il medem mument s'augmentà il dumber da retschavidras e retschaviders giuvens d'agid social?

5. Tge mesiras vegnan prendidas da vart dal chantun per cumbatter la dischoccupaziun da giuvenils?

Cuira, ils 21 d'october 2003

Name: Meyer Persili (Cuira), Meyer-Grass (Claustra), Cavigelli, Arquint, Baselgia-Brunner, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Biancotti, Bischoff, Bundi, Casanova (Vignogn), Cavegn-Kaiser, Fasani, Frigg-Walt, Hardegger, Jaag, Jäger, Jenny, Joos-Buchli, Keller, Loepfe, Noi, Peyer, Pfenninger, Pfiffner, Ratti, Sax, Trepp, Wettstein, Zanetti, Zanolari, Zindel, Caviezel (Cuira), Monigatti, Gartmann-Albin, Nay, Candinas, Gubelmann

Session: 21.10.2003
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

1. La fin d'october 2003 ha il chantun Grischun registrà 469 persunas dischoccupadas e 678 persunas en tschertga d'ina lavur en la categoria da vegliadetga da 15 fin 24 onns. Tar las persunas en tschertga d'ina lavur appartegnan las persunas dischoccupadas, las persunas che sa participeschan a mesiras da furmaziuns supplementaras e d'occupaziun (persunas che tschertgan ina lavur che n'èn betg dischoccupadas) sco er las persunas che fan facultativamain diever dals servetschs da cussegliaziun e d'intermediaziun dals centers regiunals d'intermediaziun da lavur CRIL.

2. Dals 469 giuvenils dischoccupads eran 228 umens e 241 dunnas. Totalmain 208 dals giuvenils dischoccupads n'han nagin examen professiunal. Dals 1'550 giuvenils ch'èn sortids d'in emprendissadi èn stads registrads la fin d'october 2004 var 100 sco dischoccupads.

3. La situaziun dal martgà da lavur sa preschenta en moda differenta per quests giuvenils ch'èn sortids d'in emprendissadi. Persunas ch'èn sortidas d'in emprendissadi cun professiuns artisanalas han actualmain bler main difficultads da chattar ina plazza da lavur che quai ch'igl è il cas tar glieud giuvna da professiun da las gruppas professiunalas da commerzi e da vendita. Senza vulair marginalisar il problem po vegnir constatà che da 1'500 absolvents ed absolventas d'in emprendissadi han var 1'400, q.v.d. passa 90% chattà ina plazza da lavur. Ultra da quai mussa l'experientscha che glieud giuvna da professiun chatta per regla ina plazza da lavur entaifer sis mais. Mo fitg darar appartegnan dischoccupads giuvenils tar la categoria da dischoccupads da lunga durada.

4. Mo en las vischnancas pli grondas sco per exempel Igis-Landquart, Trimmis, Zizers e Domat po vegnir constatà in augment numeric da retschaviders giuvenils d'agid social. A Cuira è il dumber s'augmentà fermamain. I na dat però quasi nagins cas che dovran mo sustegn finanzial. Per il solit dovran retschavidras e retschaviders giuvens d'agid social sper in sustegn finanzial ina tgira supplementara pervi da problems ils pli differents. Da numnar èn per exempel interrupziuns da l'emprendissadi, problems en scola, a chasa, malsognas psichicas cun entradas en clinicas sco er problems da toxicomania. Ultra da quai datti cas che dovran agid social, fin ch'ina decisiun da la AI è avant maun. Er il dumber da mammas giuvnas cun ina vegliadetgna media da 20 onns che ston vegnir sustegnidas è s'augmentà fermamain.

5. Per cumbatter la dischoccupaziun da giuvenils vegnan duvradas plazzas da lavur che na vegnan betg messas a disposiziun dal chantun, mabain da l'economia. Ils centers regiunals d'intermediaziun da lavur sa stentan fermamain d'intermediar giuvenils dischoccupads a plazzas da lavur. Il chantun Grischun porscha sco chantun da turissem cun sias fluctuaziuns d'occupaziun stagiunalas e cun ina rotaziun fitg gronda sin il martgà da lavur pussaivladads fitg bunas da chattar temporarmain ina plazza da lavur, schebain che quella na correspunda betg a la professiun emprendida. Ina lavur temporara che na correspunda betg a la professiun emprendida, e saja quai er ina lavur auxiliara, è en mintga cas da preferir a la dischoccupaziun, perquai ch'ella porscha experientschas preziusas e meglierescha las schanzas per la tschertga futura d'ina lavur. Sch'ina intermediaziun n'è betg pussaivla, stattan a disposiziun diversas mesiras che concernan il martgà da lavur. Tut tenor vegliadetgna e nivel da scolaziun dals giuvenils èn quai praticums professiunals per persunas ch'èn sortidas d'in emprendissadi, praticums da furmaziun e curs en cas da deficits en roms spezials sco er programs d'occupaziun per promover las enconuschientschas da la branscha e per s'acquistar novas tecnologias.

L'uffizi per industria, mastergn e lavur UCIML è actualmain londervi da stgaffir in nov program che vegn adattà spezialmain als basegns da persunas che sortan da la scola e da giuvenils che han interrut lur emprendissadi.
En quest program vegnan scleridas en collavuraziun cun ils giuvenils las scolaziuns che vegnan en dumonda ed ils giuvenils vegnan motivads d'absolver ina scolaziun correspundenta. Las participantas ed ils participants dal program survegnan sustegn en lur tschertga d'ina plazza da scolaziun.

Datum: 25 da november 2003