Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Peyer concernent la realisaziun da la lescha da lavur (LL) en ospitals e chasas en il chantun Grischun

Sessiun: 08.12.2003
La lescha da lavur (LL) è en sasez ina lescha per proteger la sanadad da lavurantas e lavurants. Ella è en vigur dapi il 1. da avust 2000.
Per ils ospitals e las chasas valeva sin basa d'ina intervenziun dal seco ina cunvegna da moratori tranter ils partenaris socials fin ils 30 da zercladur 2002. Igl è stà intschert, co che la LL possia vegnir realisada confurm a la lescha en ils manaschis dal sectur da sanadad. Dapi ils 30 da zercladur 2002 valan las disposiziuns da la LL per tut las persunas emploiadas tenor dretg privat cun contract DO. Lavurantas e lavurants cun contracts d'engaschament da dretg public n'èn fin oz betg suttamess u betg suttamess cumplainamain a la LL. Igl è previs da suttametter questas emploiadas e quests emploiads l'onn 2005 a la LL. Il motiv per quai è l'inoltraziun da la moziun Suter al parlament federal. Quella pretenda da suttametter las medias assistentas ed ils medis assistents a la LL.
Fin ils 15 d'october 2003 ha durà in termin da consultaziun dal cussegl federal. Quel propona da suttametter tut ils ospitals e tut las clinicas a tut las disposiziuns da la LL. En sia consultaziun refusa la regenza grischuna questa pretensiun. Ella rinviescha a las disposiziuns da protecziun dal dretg public che bastan tenor ses avis.
Sco en il rest da la Svizra duai dar tenor l'idea da la regenza grischuna vinavant duas categorias d'emploiadas e d'emploiads da chasas ed ospitals, numnadamain ina categoria, tar la quala la LL po vegnir applitgada cumplainamain, e l'autra categoria, tar la quala quai n'è betg il cas. Schizunt tar il plaz d'ospitals Cuira na vala betg ina regulaziun unitara: l'ospital da la Crusch è suttamess a la LL, l'ospital chantunal betg. Questa circumstanza stgaffescha duas categorias da lavurantas e da lavurants, numnadamain tals che giaudan ina protecziun cumplaina da la sanadad e tals ch'han ina protecziun da la sanadad incumpletta u manglusa.
Plinavant sto vegnir partì dal fatg che quels manaschis ch'èn suttamess a la LL na la realiseschan betg u mo parzialmain. Als sindicats èn enconuschentas malcunvegnientschas en quest reguard. Sco exempels duajan vegnir numnads qua mo trais cas:
In'emploiada d'ospital lavura atras da la saira da las 7 fin la damaun da las 7, savens senza pausas, cunquai che la lavur che sto vegnir impundida na permetta betg quai. Quai cuntrafa en plirs puncts a la LL. Uschia èn 12 uras da lavur entaifer 12 uras permessas mo, sche la plipart dal temp è temp da preschientscha ed almain 4 uras successivas èn temp da paus cun la pussaivladad da pussar.
Ad in'emploiada en ina chasa d'attempads vegn pajada en furma da daners la bunificaziun da temp obligatoria da 10% per lavur da notg regulara. Quai cuntrafa a la LL. La bunificaziun da temp sto vegnir cumpensada stringentamain sco temp liber pajà.
In'emploiada en ina clinica privata lavura a 100% sco tgirunza cun diplom en il servetsch da di. A medem temp sto ella prestar nuninterruttamain servetsch da pichet durant 14 dis durant la notg ed a la fin d'emna. Quest servetsch da pichet vegn cumpensà minimalmain (2. francs/ura la fin d'emna). Quai cuntrafa en plirs puncts a la LL, cunquai che tant la durada e la frequenza dal servetsch da pichet, sia cumpensaziun ed ils temps da paus necessaris n'èn lunschor betg confurms a la lescha.

Per quests motivs supplitgain nus la regenza da respunder las suandantas dumondas:

1. Fin cura e cun tge meds quinta la regenza da garantir la protecziun da la sanadad sin la basa da la lescha da lavur (sco standard minimal) per tut las emploiadas e tut ils emploiads en ospitals e chasas en il chantun Grischun?

2. Per l'execuziun da la lescha da lavur è cumpetent il DIEP resp. l'inspecturat da lavur ch'è suttamess a quel. Co, cun tge meds e cun tge intensitad vegn l'execuziun da la lescha da lavur accumpagnada resp. controllada en ils ospitals e las chasas dal Grischun?

3. Cun tge expensas supplementaras da moda persunala e finanziala quinta la regenza, sch'il cussegl federal suttametta per il 1. da schaner 2005 tut ils manaschis dal sectur da sanadad e dal sectur social a la lescha da lavur?

4. Tge mesiras quinta la regenza da prender en quest cas per garantir a partir dal 1. da schaner 2005 en ils ospitals e las chasas dal Grischun cundiziuns da lavur confurmas a la lescha?

Cuira, ils 8 da december 2003

Name: Peyer, Trepp, Pfiffner, Arquint, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Frigg-Walt, Jaag, Jäger, Meyer Persili (Cuira), Noi, Pfenninger, Schütz, Caviezel (Cuira), Gartmann

Session: 8.12.2003
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

Il punct da partenza da la dumonda è il fatg ch'i dat en ils manaschis dal sectur da sanadad pervi da la concepziun giuridica differenta da las relaziuns da lavur duas categorias da lavurantas u da lavurants, numnadamain tals che suttastattan plainamain a la lescha da lavur e tals, tar ils quals vegnan applitgadas mo singulas disposiziuns da la lescha da lavur che pertutgan la protecziun da la sanadad. Tar ils manaschis numnads sco ultims parta la dumonda dal fatg che la protecziun da la sanadad saja incumpletta respectivamain manglusa.

Questa deposiziun sto vegnir relativada en quel senn ch'il seco sez ha constatà en ses documents per la consultaziun davart la revisiun da l'ordinaziun 1 tar la lescha da lavur che las relaziuns da servetsch da dretg public prevesian regulaziuns areguard ils temps da lavur e da paus che na correspundan bain betg dal tuttafatg a la lescha da lavur, ma che dattan tuttina ina buna protecziun a las lavurantas ed als lavurants. La deposiziun che la protecziun da la sanadad en ils manaschis da dretg public saja incumpletta respectivamain manglusa n'è betg gista en questa furma. Ultra da quai porschan ils manaschis da dretg public en auters secturs sco p.ex. tar la protecziun cunter la desditga ed en general sin il champ da la protecziun giuridica ina meglieraziun considerabla perquai ch'ils princips da dretg administrativ (legalitad, egualitad giuridica, interess public, proporziunalitad sco er il princip da buna fai) ston vegnir resguardads. Cuntrari a la relaziun da lavur da dretg privat po tenor il dretg da lavur public mintga decisiun da persunal vegnir contestada.

La regenza respunda las dumondas sco suonda:

1. Tenor l'infurmaziun dal seco n'èsi actualmain betg anc segir, sche la revisiun da l'ordinaziun 1 tar la lescha da lavur vegn propi ad entrar en vigur en la furma proponida. Uschespert ch'il cuntegn e l'entrada en vigur da l'ordinaziun 1 tar la lescha da lavur èn sclerids vegn la regenza a prender las mesiars ch'èn eventualmain necessarias.

2. Per l'execuziun da las prescripziuns davart il temp da lavur da la lescha da lavur sco er da las ordinaziuns respectivas dispona l'inspecturat chantunal da lavur d'in collavuratur. En ospitals, chasas e clinicas ch'èn suttamess a la lescha da lavur vegnan fatgas controllas sporadicamain u sin dumonda. En vista dal persunal che stat a disposiziun sa limiteschan quellas controllas a provas da controlla.

3. La realisaziun da l'ordinaziun 1 en la furma proponida dastgass chaschunar custs supplementars da probablamain totalmain 7.5 milliuns francs en ils ospitals e da var 0.5 milliuns francs en las chasas d'attempads e da tgira. Quai maina en il sectur da sanadad ad in ulteriur augment dals custs, il qual vegn ad avair la fin finala in effect sin las premias. La realisaziun da l'ordinaziun 1 premetta ultra da quai ch'il persunal correspundent possia vegnir recrutà sin il martgà da lavur. Cunquai ch'il basegn da persunal vegn a s'augmentar considerablamain en tut la Svizra dastgass la realisaziun da l'ordinaziun1 sa mussar sco difficila en la pratica pervi da la mancanza da persunal.

4. Per il termin correspundent vegn la regenza a prender las mesiras ch'èn necessarias per la realisaziun da l'ordinaziun 1. La realisaziun operativa è perencunter chaussa dals manaschis.

Datum: 24 da favrer 2004