Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa da fracziun da la PCD Cavigelli concernent “l'avegnir dal Grischun”

Sessiun: 21.04.2004
Il chantun Grischun è obligà da promover activamain l'economia. Tenor l'art. 84 nCC promova el las stentas da l'economia per crear e mantegnair plazzas da lavur e sustegna las mesiras da rescolaziun e furmaziun professiunala sco er en favur da la cumpatibilitad tranter professiun e famiglia.

Il maun public surtut il chantun e la confederaziun suttamettan lur finanzas a programs da spargn rigurus per las metter en equiliber. Las stentas correspundentas ston ins beneventar. Ellas pon dentant avair per consequenza che projects prezius e degns da vegnir sustegnids vegnan stenschentads da bell'entschatta. En temps economicamain difficils ston ins planisar l'avegnir cun tant dapli premura.

La banca chantunala grischuna ha declerà l'entschatta da l'onn sia intenziun da restituir al chantun agen chapital d'ina autezza considerabla. Quest chapital munta facultad dal pievel; el è vegnì gudagnà grazia ad in'activitad commerziala lucrativa da la BCG sur generaziuns en l'economia publica dal Grischun. Or da vista dal chantun e dal pievel grischun munta la restituziun d'agens meds in retgav bainvegnì, dentant extraordinari. Ils retgavs extraordinaris ston vegnir investids per projects extraordinaris, q.v.d. per l'avegnir a lunga vista da noss chantun e da sia populaziun. Els na dastgnan betg servir per curreger nauschas situaziuns ch'èn resultadas da la politica dal di (sanaziun da las finanzas, sanaziun da la cassa da pensiun dal Grischun) u schizunt per finanziar incumbensas publicas che ston insumma vegnir ademplidas tenor lescha.

Il chantun fa bain da promover cun cleras finamiras ed intensivamain projects excellents e surtut er innovativs e che genereschan valur agiuntada saja quai en vista als projects concrets, saja quai en vista a las cundiziuns generalas necessarias (p.ex. projects d'infrastructura, stgalim da scolaziun terziar sco la SATE/HTW). Ils meds che stattan previsiblamain a disposiziun en il preventiv regular e tenor la lescha per promover l'economia publica revedida da nov na vegnan betg a tanscher per quest intent, spezialmain betg per projects gronds. La promoziun da l'industria da turissem vegn accentuada fitg ord la perspectiva actualmain giustifitgada. I vegn dentant negligì che l'economia publica dal Grischun basegna en l'avegnir surtut er anc autras chommas purtantas. Ils meds che resultan extraordinariamain da la resituziun d'agens meds da la BCG u da restituziuns/entradas d'autras participaziuns ston vegnir impundids cun cleras finamiras per rinforzar a lunga vista ed en moda durabla l'economia publica dal Grischun. Els ston vegnir “reinvestids” en favur da l'economia publica dal Grischun.

In gremi na politic sto pudair disponer uschè libramain sco pussaivel davart il diever dals meds, e quai en l'interess da la finamira da furmar l'avegnir da l'economia publica dal Grischun. Quest gremi sto perquai vegnir occupà d'exponents qualifitgads da l'economia, als quals las relaziuns grischunas èn directamain enconuschentas ed ils quals èn independents. L'influenza politica e las restricziuns legalas ston vegnir concepidas en moda restrictiva. Imaginar sa lascha la furmaziun d'in fond che vegn affilià administrativamain al chantun (p.ex. a l'uffizi per economia) e che vegn manà politicamain sur il budget dal stadi cun exclusiun dal referendum da finanzas (sco tar la finanziaziun da las vias) e commerzialmain d'in cussegl consultativ.

La fracziun da la PCD incumbensescha la regenza da crear la basa legala per ch'ils retgavs extraordinaris sco p.ex. ils retgavs da la restituziun d'agens meds da la BCG al chantun vegnian duvrads en favur da projects extraordinaris che genereschan valur agiuntada e ch'èn innovativs e durabels, e pia en favur da l'avegnir dal Grischun e da sia economia publica, e quai cun in'orientaziun a lunga vista. Per quest intent dastgan ins sa referir, en moda cumplementara e subsidiara, cleramain a las finamiras, als meds ed als instruments da la lescha per promover l'economia publica revedida da nov.

Cuira, ils 21 d'avrigl 2004

Name: Cavigelli, Augustin, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Biancotti, Bundi, Büsser, Cahannes, Capaul, Casanova (Vignogn), Cavegn-Kaiser, Crapp, Demarmels, Dermont, Fallet, Farrér, Fasani, Federspiel, Geisseler, Keller, Kleis-Kümin, Loepfe, Maissen, Parpan, Pfister, Plozza, Portner, Quinter, Righetti, Sax, Schmid, Tomaschett, Tremp, Tuor, Zanetti, Zanolari, Zarn, Zegg, Florin-Caluori, Nay, Thurner

Session: 21.04.2004
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

La fracziun da la PCD dal cussegl grond ha envidà la regenza da crear la basa legala per furmar ina facultad extraordinaria che duai vegnir alimentada particularmain dals (agens) meds che vegnan restituids da la banca chantunala grischuna (BCG) al chantun. Ils meds duain vegnir impundids per projects excellents ed innovativs che genereschan valur agiuntada. Exempels da fonds sumegliants datti en la Steiermark a basa d'ina lescha da l'onn 2001 e spezialmain en il chantun Son Gagl, nua ch'il parlament ha relaschà l'entschatta da matg 2004 ina „lescha davart il fond per l'avegnir da Son Gagl”. Son Gagl prevesa d'accumular in tal fond cun maximalmain 250 milliuns francs. La durada da quest fond vegn limitada sin 15 onns. Il fond duai vegnir alimentà en emprima lingia dal retgav net da la vendita d'aczias da la banca chantunala songagliaisa. Il diever dals meds è suttamess a las disposiziuns dal referendum da finanzas.

La fracziun da la PCD è da l'avis che l'agen chapital previs per la restituziun saja vegnì gudagnà en l'economia publica dal Grischun e represchentia perquai facultad dal pievel. En questa absolutezza correspunda quest avis mo limitadamain a las relaziuns effectivas. Gidà a cuntascher la gronda summa d'agens meds da la BCG han particularmain il fatg che las restituziuns dal gudogn da la BCG al chantun èn succedidas dapi blers onns en in rom moderà, ed il fatg che la BCG ha cuntanschì ses retgavs er cun agid da transacziuns a la bursa e ch'ella posseda ina impurtanta clientella da l'exteriur.

I na duai betg vegnir tralaschà da menziunar ch'ina restituziun dals agens meds da la BCG sminuescha il gudogn dals onns successivs, in fatg ch'influenzescha directamain il pajament dal gudogn al chantun.

Ins sto sa dumandar, sch'i duai vegnir creada in'ulteriura organisaziun cun in fond ed in “gremi na politic” che “sto pudair disponer uschè libramain sco pussaivel” davart il diever dals meds. La regenza è da l'avis ch'ils meds menziunads duajan vegnir impundids en il rom da las cumpetenzas, da las structuras e dals projects existents sco er sin fundament da la basa legala existenta, e quai d'ina vart en favur da l'economia publica dal Grischun, da l'autra vart dentant er per reducir ils debits. La repartiziun dals meds po vegnir fatga en moda cumpetenta tras las instanzas politicas dal chantun. Il chantun e ses gremis politics faschessan ina nauscha figura, sch'els declerassan ina gruppa na politica da persunas privatas - empè da las instanzas designadas en la constituziun sco persunas cun dretg da far expensas - sco cumpetenta per il diever dals meds che la banca dal chantun ha generà. Il parlament e la regenza èn senz'auter en cas d'elavurar, en il process da budgetaziun, ina soluziun che va fitg bain en favur dal chantun per il diever dals meds da la BCG. Per impunder ils meds pudessan esser fitg adattads il program da la regenza ed il plan da finanzas 2005 - 2008. Uschia pudessan vegnir duvrads ils meds che stattan a disposiziun pli e pli per mesiras per promover l'economia. En quest connex pon ins pensar per exempel a las prioritads da svilup (PS) 18, 19, 21 e 22 e spezialmain a la meglieraziun da las cundiziuns generalas per interpresas grazia a la reducziun da la grevezza fiscala per persunas giuridicas (cf. missivas, 2004-2005, carnet nr. 1, pagina 47 s.). L'avantatg da questa moda da proceder è ch'il cussegl grond po controllar l'attribuziun dals meds sur il preventiv e po garantir uschia in diever politicamain gulivà; in diever che chattass acceptanza er en ulteriurs circuls. Questa acceptanza na pudess in gremi extern sco instanza decisiva strusch garantir.

Da l'autra vart permetta questa moda da proceder senz'auter da sustegnair cun cleras finamiras projects excellents e spezialmain innovativs per exempel cun meds da la promoziun da l'economia. I sto vegnir resguardà che tals projects excellents n'èn - pervia dal potenzial mancant en noss chantun - betg uschè numerus ch'ina atgna organisaziun fiss giustifitgada per examinar ils projects e per valitar, sch'els èn degns da vegnir sustegnids. Per quest intent tanschan las structuras existentas dal tuttafatg.

A medem temp sto vegnir rinvià al fatg ch'i vegn a dar grondas posiziuns d'expensas per il chantun che n'èn anc betg finanziadas, sco per exempel la finanziaziun restanta da la cassa da pensiun (var 400 milliuns francs) ed il pajament dals rests da las contribuziuns als ospitals (ca. 35 milliuns francs). Il medem vala per il debit sin las vias ch'è s'augmentà fermamain ils davos onns. Er l'amortisaziun dals debits dal chantun gida a promover l'economia, perquai che uschia vegn augmentada la libertad d'agir, per exempel per meglierar las cundiziuns fiscalas ed autras cundiziuns generalas.
La regenza propona pia, ch'ils agens meds da la BCG che pervegnan probablamain l'emprim quartal 2005 al chantun, main la talgia da chapital da dotaziun, stoppian vegnir impundids d'ina vart per sustegnair cun cleras finamiras projects e mesiras en favur da l'economia e da l'autra vart en ina dimensiun adequata per pajar ils debits dal chantun. Davart il diever concret decida il cussegl grond en il rom da la debatta dal preventiv. Ins sto utilisar exclusivamain meds che stattan a disposiziun or da la restituziun dal chapital da dotaziun BCG. Il diever dals meds skizzà sto vegnir limità fin l'onn 2012 (perioda da finanziaziun currenta e successiva).
La regenza propona da refusar questa incumbensa en il senn da las explicaziuns.

Datum: 17 da zercladur 2004