Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Jäger concernent il remplazzament da l'emprendissadi scursanì da fin uss tras ina furmaziun fundamentala cun attest

Sessiun: 16.06.2004
En spezial per giuvenils cun difficultads d'emprender exista dapi decennis ultra da l'emprendissadi ordinari la pussaivladad da l'emprendissadi scursanì. A la scola professiunala a Cuira vegnan uschia actualmain instruids ca. 90 emprendistas ed emprendists en classas da l'emprendissadi scursanì. Quai è var in terz dapli che al cumenzament dals onns novanta. Las classas da las emprendistas e dals emprendists che fan in emprendissadi scursanì a la scola professiunala a Cuira vegnan divididas en differents champs da professiun (p.ex. professiuns cun lain, cuschiniers/pasterners, professiuns concernent motors e.u.v.).

Cun l'introducziun da la nova lescha federala davart la furmaziun professiunala vegn abolì l'emprendissadi scursanì resp. remplazzà tras la furmaziun fundamentala cun attest. La finamira da questa midada è en sasez ina revalitaziun da l'emprendissadi scursanì. Las pussaivladads duain vegnir meglieradas, uschia ch'igl è er anc pussaivel da cuntanscher l'attestat da qualificaziun suenter che la furmaziun fundamentala cun attest è vegnida terminada cun success, e quai cun moduls u cun in emprendissadi ordinari.

Tenor l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders cuntegna la realisaziun da la furmaziun fundamentala cun attest dentant ultra da questa intenziun positiva er plirs aspects problematics. Sche las premissas e pretensiuns per ils giuvenils en scolaziun vegnan augmentadas, ha quai per consequenza ch'il dumber dals giuvenils che n'èn insumma betg pli en cas da finir in emprendissadi, vegn bler pli grond. Tenor l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders ha nossa societad dentant in interess che il pli pussaivel tut ils giuvenils arrivian da far in examen professiunal minimal, per ch'els sajan almain en in rom modest abels da pratitgar in'atgna activitad da gudogn.

En il futur èn pussaivels quatter differents nivels d'instrucziun en las differentas professiuns (tranter auter professiuns da la construcziun da maschinas, professiuns commerzialas): attestat da qualificaziun cun maturitad professiunala / attestat da qualificaziun dal nivel E (extendì) / attestat da qualificaziun dal nivel G (fundamental) / furmaziun fundamentala cun attest. Malgrà l'adattaziun dals nivels da furmaziun vegnan dauzadas las pretensiuns per entrar en la furmaziun professiunala, uschia che gist ils pli flaivels na pon betg cumenzar ina scolaziun minimala.
L'instrucziun da scola professiunala en classas cun scolaras e scolars da la medema professiun sco quai ch'ella è planisada ha ultra da quai per consequenza che cuntrari a la furma actuala da l'emprendissadi scursanì en champs da professiun strusch pli tut las absolventas e tut ils absolvents da la furmaziun fundamentala cun attest na pon vegnir instruids en il chantun Grischun. Per giuvenils cun grondas difficultads d'emprender (anteriuras scolaras ed anteriurs scolars da la scola speziala cun AI) na vegni dentant strusch ad esser pussaivel da viagiar sulets a scolas professiunalas correspundentas en auters chantuns.

Nus supplitgain la regenza da respunder las suandantas dumondas:

1. Ha la regenza ils medems dubis sco las sutsegnadras ed ils sutsegnaders che la midada previsa da l'emprendissadi scursanì da fin uss ad ina furmaziun fundamentala cun attest cuntegnia il privel ch'ina gruppa pli gronda da giuvenils cun difficultads d'emprender n'arrivia betg pli da far in examen professiunal?

2. Co valitescha la regenza las consequenzas da quest svilup?

3. Ha la regenza er il dubi che la reducziun da la furmaziun, numnadamain d'emprendissadis da 3 onns a furmaziuns fundamentalas cun attest da 2 onns, vegnia er duvrada sco med per sbassar ils salaris en tschertas branschas?

4. È il chantun pront dad eventualmain porscher structuras chantunalas per giuvenils spezialmain flaivels (per exempel da classas pitschnas), per che quels possian far sco fin uss in examen professiunal minimal?

Cuira, ils 16 da zercladur 2004

Name: Jäger, Baselgia-Brunner, Zindel, Arquint, Bucher-Brini, Frigg, Jaag, Meyer-Persili (Cuira), Noi, Peyer, Pfenninger, Pfiffner, Schütz, Trepp, Brasser, Caviezel (Cuira)

Session: 16.06.2004
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

La nova furmaziun fundamentala cun attest sa basa sin ils medems princips sco la furmaziun a l'attestat da qualificaziun. Cuntrari a l'emprendissadi scursanì da fin uss, ch'i na vegn tenor la nova lescha federala davart la furmaziun professiunala betg pli a dar suenter la scadenza d'in termin transitori da tschintg onns, cuntegna la furmaziun fundamentala cun attest ils suandants elements:

· i vegn a dar curs sur ils manaschis or (senza dubi ina meglieraziun per tuts);
· ils giuvenils survegnan mintga semester in attestat;
· a la fin stat ina procedura da qualificaziun standardisada.

La scolaziun vegn qua tras standardisada e cuntrari a l'emprendissadi scursanì che sa basa sin in concept da scolaziun individualisà stabilida sco qualificaziun definida cun in nov diplom sin il stgalim secundar II. Decisivas per fixar ils standards da qualificaziun èn las pretensiuns sin il martgà da lavur. Cun l'attest duai insatgi pudair cumprovar sia qualificaziun per las differentas plazzas da lavur en in segment definì e tras l'attestat da qualificaziun survegnir l'access al sistem da furmaziun supplementara. Malgrà questa midada pon las emprendidras ed ils emprendiders far valair er en il futur lur basegns individuals e dumandar sustegn. Quest sustegn sto esser concepì en il sistem sco tal, per exempel tras quai che la scolaziun po vegnir prolungada (u scursanida). Il sustegn po dentant er avair lieu individualmain tar mintgina u tar mintgin ed en ses conturn. En il decurs da l'introducziun da la furmaziun fundamentala cun attest sto vegnir examinà, tge accumpagnament individual che po e duai vegnir purschì als giuvenils en tge intensitad. Las emprimas ordinaziuns da furmaziun vegnan messas en vigur per l'onn 2005 en collavuraziun tranter la confederaziun, ils chantuns e las organisaziuns dal mund da lavur.

Tar las dumondas fatgas prenda la regenza posiziun sco suonda:

1. La nova scolaziun è colliada cun speranzas, dentant er cun tscherts dubis ch'i na saja betg pussaivel per ina part dals giuvenils che fissan en cas da far in emprendissadi scursanì da terminar la furmaziun fundamentala cun attest. Pir las experientschas cun ils percurs da scolaziun formalisads vegnan a mussar, sch'i vegnan a star a disposiziun a persunas cun difficultads d'emprender avunda plazzas da scolaziun per cuntanscher las finamiras.

2. Las consequenzas da quest svilup na sa laschan strusch prognostitgar. I mancan las valurs necessarias da l'experientscha. Ultra da quai è anc averta la concepziun da las ordinaziuns federalas da furmaziun. Ina consequenza da la novaziun pudess esser che la part da quellas persunas che na pon betg cuntanscher in attest federal, vegn a crescher.

3. Er sche la regenza n'enconuscha nagins cas, en ils quals igl è planisà da remplazzar in emprendissadi da trais onns tras ina furmaziun fundamentala cun attest da dus onns, sto vegnir menziunà ch'il nivel da salari dependa adina er dal fatg, quantas forzas da lavur cun la scolaziun correspundenta che vegnan dumandadas sin il martgà da lavur. Sch'il remplazzament da l'emprendissadi scursanì tras la furmaziun fundamentala cun attest vegn ad avair consequenzas sin il nivel da salari, sco er tgeninas consequenzas che quai vegn ad esser, na po betg vegnir giuditgà oz.

4. Betg sco ultim per motivs sociopolitics è la regenza da l'avis che la quota da quels giuvenils che na pon betg absolver ina scolaziun, stoppia vegnir tegnida uschè bassa sco pussaivel. En connex cun la proxima revisiun da la lescha chantunala davart la furmaziun professiunala sto vegnir examinà, sch'i duaja vegnir relaschada ultra da la furmaziun fundamentala cun attest ina regulaziun chantunala per giuvenils cun difficultads d'emprender.

Datum: 7 da settember 2004