Dumonda Pedrini concernent il provediment medicinal en las regiuns periferas: oz ed en il futur
Sessiun: 19.04.2005
Il provediment medicinal en las regiuns periferas sa basa sin quatter prestaziuns da servetsch:
1) la preschientscha da la media u dal medi al lieu
2) la purschida da chasas da tgira en las regiuns
3) spitex
4) il servetsch da salvament.
En las regiuns periferas dal Grischun e da blers auters chantuns numerus rapports en las medias conferman quai han adina dapli praticas da medias e da medis difficultads da reglar la successiun. Tschertas regiuns restan senza in'atgna media u senza in agen medi durant in temp pli lung u il provediment sto vegnir garantì cun medias e cun medis da la vischinanza. Quai n'è dentant betg pussaivel en tut ils cas.
Bain enconuschents èn ils cas da Casti, da Bravuogn e d'Arosa. Pervi da la mort dal medi cumpetent ha er la part sura da la Val Mesauc stuì spetgar, per l'emprima giada dapi tschient onns, bunamain in onn fin ch'in successur ha pudì vegnir chattà ch'era pront da surpigliar questa pratica champestra. Las praticas da medias u da medis en territoris perifers n'èn apparentamain betg pli attractivas.
Responsabels perquai èn differents motivs:
Per l'ina sa tracti d'ina activitad che pretenda ina preschientscha praticamain da tuttas uras, il servetsch da pichet surpassa savens la limita acceptabla e la vita da famiglia patescha sut las acziuns da lavur permanentas. Er finanzialmain è la lavur da media u da medi en las regiuns periferas main interessanta che quella da las medias u dals medis spezialisads en ils centers.
Ultra da quai sa differenziescha la pazienta normala ed il pazient normal da tal en territoris urbans. Il vegliandrament da la populaziun, sco ch'el resorta dal rapport dal chantun davart la planisaziun da la tgira da persunas attempadas, pretenda ina tgira medicinala augmentada ed in diever pli grond da medicaments.
La preschientscha d'ina media u d'in medi da chasa dat a la populaziun protecziun e segirezza e contribuescha al mantegniment da la populaziun.
La garanzia d'in provediment medicinal en las regiuns periferas è pia in dretg da la populaziun ed in'obligaziun da la regenza.
Perquai tschentain nus las suandantas dumondas a la regenza:
1) La regenza enconuscha natiralmain la situaziun descritta. Tge ha ella l'intenziun da far per garantir il provediment medicinal er en las regiuns periferas?
2) Per reducir las opitalisaziuns ed ils enviaments prematurs en chasas da tgira è vegnida stgaffida la spitex. Per evitar custs supplementars e per motivs da la rentabilitad desista la media u il medi savens da trair a niz questa prestaziun da servetsch nizzaivla ed indispensabla per sias pazientas e per ses pazients. Ultra da quai crescha er il squitsch politic sin la spitex. Co pon ins prevegnir a questa tendenza e co po l'engaschament raschunaivel da la spitex vegnir garantì?
3) Pervi dal vegliandrament da la populaziun e grazia a la spitex èn chasas d'attempadas e d'attempads da pli baud daventadas chasas da tgira per pazientas u per pazients cun ina malsogna cronica. Las consequenzas èn ina tgira medicinala augmentada ed in diever pli grond da medicaments en las chasas da tgira. Co po vegnir schlià il problem dals custs augmentads per la tgira e per ils medicaments en las chasas da tgira?
4) Tge ha la regenza a la fin l'intenziun da far en quellas regiuns, en las qualas na stat a disposiziun nagina media u nagin medi pli? Ha ella l'intenziun d'introducir puspè ils daners da spetga per medias e per medis u prevesa ella in'autra soluziun pli effizienta?
Cuira, ils 19 d'avrigl 2005
Name: Pedrini, Keller, Noi, Casty, Fasani, Giovannini, Gredig, Mani-Heldstab, Plozza, Quinter, Righetti, Schütz, Zanetti
Session: 19.04.2005
Vorstoss: rg Anfrage
Resposta da la regenza
En las regiuns dal chantun Grischun cun gronda populaziun è il provediment medicinal da basa sco er il servetsch medicinal d'urgenza garantì. Auter sa preschenta la situaziun en las regiuns periferas e spezialmain en las regiuns, en las qualas mo ina media u in medi surpiglia il provediment da l'entira vallada. En quest reguard sto vegnir constatà che la problematica ch'i na pon betg vegnir chattads avunda medias u medis svizzers che fissan pronts da surpigliar u d'avrir ina pratica da medi en las valladas periferas n'è betg nova.
Per lur renunzia da surpigliar ina pratica da media u da medi da vallada inditgeschan persunas interessadas spezialmain il grond temp da preschientscha, il gudogn "modest", la mancanza da las pussaivladads per far carriera e per sa perfecziunar, las lungas distanzas tar ils centers sco Turitg u Son Gagl, la mancanza d'ina purschida culturala, la mancanza da la prontezza da la partenaria resp. dal partenari da vita da viver en las muntognas ed il grond pretsch per surpigliar ina pratica existenta.
Per il fatg che adina damain medias e medis lavuran sco provedituras e provediturs da basa datti plirs motivs. Uschia absolveschan main persunas in studi da medischina dapi l'introducziun dal numerus clausus l'onn 1998. Er restan medias e medis adina pli savens en ils ospitals sur il temp da perfecziunament prescrit. Il titel da media spezialista u da medi spezialist per la medischina generala vegn acquistà adina pli pauc. Las medias ed ils medis prefereschan d'acquistar auters titels da media spezialista u da medi spezialist. La finala surpiglian oravant tut dunnas savens mo in pensum parzial.
Respostas a las dumondas
1. Tenor l'art. 12 al. 1 da la lescha davart ils fatgs da sanadad dal chantun Grischun è la cumpetenza per la tgira da la sanadad publica locala ed uschia er la garanzia dal provediment medicinal ambulant da la populaziun chaussa da las vischnancas. Las vischnancas adempleschan questas incumbensas per regla en il rom d'ina corporaziun da vischnancas.
Cunquai ch'i na duain tenor la voluntad da la regenza vegnir serrads nagins ospitals en il rom da la nova concepziun dal provediment dal chantun cun ospitals, è garantì il provediment medicinal en tut il chantun. Sche singulas vischnancas u regiuns vulan in provediment medicinal pli spess, han ellas da surpigliar ils custs supplementars correspundents.
2. La regenza n'ha nagins indizis che medias u che medis privan lur pazientas e lur pazients da prestaziuns da la spitex per evitar custs supplementars. Tenor las datas da las organisaziuns da la spitex che l'uffizi da sanadad ha retschertgà laschan las prestaziuns da la spitex retratgas en il chantun Grischun senz'auter cumparegliar cun talas d'auters chantuns. Pervi da quai pon ins er partir dal fatg che pazientas e che pazients survegnan las prestaziuns da la spitex tenor lur basegns.
3. Tenor l'experientscha resultan ils ultims mais da la vita ils custs ils pli auts per prestaziuns medicinalas, e quai independentamain da la vegliadetgna da la persuna. I n'è betg la media creschenta da l'aspectativa da vita che chaschuna ils custs pli auts, mabain il fatg che las annadas cun il dumber da naschientschas il pli grond rivan ils proxims decennis a la fin da lur vita.
4. La regenza parta dal fatg ch'ils ospitals publics subvenziunads èn en cas da garantir il provediment medicinal da la populaziun en tut las regiuns dal chantun. Perquai che las contribuziuns dal chantun ad assegns d'indemnisaziun da las medias e dals medis ed a chasas da medias e da medis èn vegnidas stritgadas cun il conclus dal pievel dals 30 da november 2003 en il rom da la realisaziun da las mesiras da l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns per sanar las finanzas dal chantun, èsi chaussa da las vischnancas da pajar indemnisaziuns per il servetsch da pichet u per assegns d'indemnisaziun en regiuns cun ina dotaziun pitschna da medias u da medis per cas d'urgenza. I na correspunda betg a la voluntad politica ch'il chantun sustegnia finanzialmain medias e medis che pratitgeschan en moda libra. Pervi da quai è la regenza da l'avis ch'i na duain vegnir pajads er en l'avegnir nagins assegns chantunals d'indemnisaziun per medias e per medis en regiuns periferas.
Datum: 6 da fanadur 2005