En connex cun la realisaziun dal nov dretg da la UE davart las victualias resp. davart l'igiena èn entradas en vigur il 1. da schaner 2006 bleras disposiziuns revedidas, e quai en differentas ordinaziuns dal cussegl federal sco er dal departament federal da l'intern e dal departament federal d'economia. Per lur execuziun en il chantun Grischun è responsabel l'uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals (USVA). En il sectur da la segirezza da victualias prevesa il dretg nov tranter auter che tut ils manaschis che elavuran victualias ston s'annunziar tar il USVA per sa laschar registrar. Tscherts manaschis che produceschan, elavuran, tractan, magasineschan u vendan victualias d'origin animal basegnan plinavant ina permissiun dal USVA; per conceder la permissiun sto il USVA far ina inspecziun al lieu. La finala ha il USVA sin basa da las novas obligaziuns da repersequitar victualias e da documentar en scrit l'autocontrolla da survegliar la repersequitabladad e l'autocontrolla dals manaschis che produceschan e che elavuran victualias e sin basa da la reorganisaziun da las controllas da l'economia da latg (a partir dal 1. da schaner 2007) da survegliar l'elavuraziun da latg sco er la producziun e la distribuziun da products da latg. En il sectur da la sanadad d'animals e dals fatgs veterinars sto vegnir numnada la controlla dals animals da maz sco incumbensa la pli impurtanta che sto vegnir ademplida tenor il dretg nov. Quella prevesa ch'ina veterinaria uffiziala u ch'in veterinari uffizial sto ultra da la controlla da charn da fin ussa controllar mintga animal da maz viv avant la meztga. Plinavant sto vegnir fatga ina controlla da trichinella tar meztgas da portgs e da chavals. Manaschis pli gronds che staglian charn ston ultra da quai vegnir controllads en l'avegnir da veterinarias uffizialas e da veterinaris uffizials (controllas durant l'elavuraziun sin basa da la ristga). Pervia da la reorganisaziun da las controllas da l'economia da latg (a partir dal 1. da schaner 2007) sto il USVA la finala survegliar che las prescripziuns d'igiena vegnian observadas en las tratgas d'animals, entant ch'ina veterinaria uffiziala u ch'in veterinari uffizial sto controllar il stadi da sanadad dals animals (controlla da la producziun primara).

Sin basa da questas explicaziuns respunda la regenza las dumondas sco suonda:

Dumonda 1
Las novas incumbensas en il sectur da la segirezza da victualias che chaschunan bler dapli lavur administrativa ed in augment considerabel da las activitads da controlla tras las controlladras e tras ils controlladers da victualias vegnan ademplidas da la partiziun "segirezza da victualias" cun il medem effectiv da persunal. Quai duess esser pussaivel cun definir andaments administrativs da standard e cun elavurar in manaschament electronic da las datas. Las novas incumbensas en il sectur da la sanadad d'animals e dals fatgs veterinars, cunzunt las controllas dals animals da maz e las controllas da la producziun primara, pon perencunter vegnir liquidadas mo cun dapli lavur da vart da las veterinarias uffizialas e dals veterinaris uffizials. Per questas incumbensas na dastgass l'effectiv da persunal da fin ussa betg bastar.

Dumonda 2
Actualmain è organisà il servetsch veterinar public sco sistem da milissa. Tut tenor basegn surdat il USVA incumbensas a las veterinarias uffizialas ed als veterinaris uffizials (15 persunas), a las veterinarias ed als veterinaris da controlla en uffizi accessoric (25 persunas) sco er a las controlladras ed als controlladers da charn. Tar l'adempliment da las novas incumbensas, ch'èn pli e pli pretensiusas, e tar la realisaziun dal nov dretg da victualias vegn quest sistem da milissa a cuntanscher ses cunfins, e quai er pervia da l'introducziun da novs instruments da lavur. Plinavant è periclitada l'independenza da las persunas da controlla che vegn pretendida dal dretg da victualias. Dal rest èn s'augmentadas considerablamain las pretensiuns a la scolaziun da las veterinarias uffizialas e dals veterinaris uffizials, perquai ch'i dat bler dapli regulaziuns e perquai ch'i vegn spetgà ina gronda cumpetenza professiunala pratica e teoretica. Consequentamain sto il servetsch veterinar public vegnir organisà da nov. En quest connex ston ins examinar en il senn da variantas in sistem da milissa adattà ubain in sistem cumbinà cun veterinarias uffizialas e cun veterinaris uffizials ch'èn engaschads per part en uffizi cumplain e per part en uffizi accessoric.

Dumonda 3
Pervia da las novas incumbensas sto vegnir quintà cun custs supplementars da ca. 95'000. francs en il sectur da la segirezza da victualias. Tenor la lescha na pon quests custs supplementars betg vegnir adossads tras taxas als manaschis.
En il sectur dals fatgs veterinars sto pervia da la controlla dals animals da maz che sto vegnir fatga da nov vegnir fatg quint cun custs da ca. 380'000. francs, sch'ins tscherniss la varianta dal sistem da milissa adattà per reorganisar il servetsch veterinar. Cun la varianta dal sistem cumbinà pon ins partir da damain custs en l'autezza da ca. 250'000. francs. Sche las taxas vegnan nizzegiadas cumplainamain, po vegnir fatg quint cun entradas supplementaras da ca. 80'000. francs. Las summas betg adossablas da ca. 300'000. francs. resp. 170'000. francs ston vegnir surpigliadas dal chantun.
Tar las controllas durant l'elavuraziun sin basa da la ristga e tar las controllas da la producziun primara sto vegnir fatg quint cun custs supplementars da totalmain ca. 300'000. francs. Quests custs na pon betg vegnir adossads tras taxas a las chaschunadras ed als chaschunaders e ston pia vegnir surpigliads dal chantun.
En tut sto vegnir fatg quint cun custs supplementars da ca. 565'000. francs resp. da 695'000. francs per il chantun en connex cun la realisaziun dal nov dretg da victualias.

Dumonda 4
Per situaziuns territorialas spezialas conceda il nov dretg da victualias d'ina vart spazi d'agir en il sectur da las controllas da trichinella. Da quellas pudess eventualmain vegnir desistì en mazlarias cun pauca capacitad. Tala charn na dastga dentant betg arrivar en il territori da la UE e sto vegnir documentada minuziusamain areguard l'elavuraziun ed areguard la vendita. Da l'autra vart èn previsas excepziuns en il sectur da las incumbensas uffizialas. Empè da veterinarias uffizialas e da veterinaris uffizials pon er veterinarias e veterinaris che pratitgeschan surpigliar differentas incumbensas, sche la situaziun pretenda quai e sche tschertas premissas èn ademplidas. Il USVA nizzegia cumplainamain las libertads d'agir, uschenavant che quai na periclitescha betg la segirezza da victualias e las pussaivladads d'exportar en il territori da la UE.

Datum: 28 d'avust 2006