Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Montalta concernent l'elavuraziun d'in concept chantunal per promover e per finanziar ils museums regiunals ed ils centers da cultura regiunals

Sessiun: 18.10.2006
En il rom da la lescha chantunala per promover la cultura (LPC) dals 28 da settember 1997 sustegnan il chantun, las regiuns e las vischnancas la vita culturala en il Grischun.

Suenter ch'il chantun ha amplifitgà ils museums chantunals e las instituziuns chantunalas (center da museums e da cultura Cuira: museum retic, museum da la natira, museum d'art sco er archiv chantunal e biblioteca chantunala) durant ils 20 fin 30 onns passads, duain vegnir promovids ed amplifitgads ils proxims 10 fin 15 onns principalmain ils museums ed ils centers da cultura regiunals en las regiuns da cultura las pli impurtantas dal Grischun.

L'amplificaziun ed il manaschi dals museums resp. dals centers da cultura regiunals basegnan en il futur dapli sustegn finanzial e persunal dal chantun. La basa per quai èn la lescha e l'ordinaziun chantunala per promover la cultura sco er il concept chantunal per ils museums regiunals che datescha da l'onn 1992 (CR 3118 dals 15 da december 1992). I sto dentant vegnir distinguì tranter il center da museums chantunal, ils museums resp. ils centers da cultura regiunals sco er ils museums locals ed i ston vegnir analisadas e regladas las incumbensas respectivas, la collavuraziun e la finanziaziun.

La regenza vegn pia envidada d'elavurar per mauns dal cussegl grond in concept per promover e per finanziar ils museums resp. ils centers da cultura regiunals e da crear las premissas per realisar quai. Il concept duai cuntegnair cunzunt las suandantas mesiras:

cumplettar la basa legala (adattar l'ordinaziun per promover la cultura; reglar la collavuraziun sco er la furma da l'instituziun purtadra regiunala);

cumplettar il program da la regenza, adattar il plan da finanzas e metter a disposiziun ils meds finanzials en la procedura da preventiv;

designar las regiuns da cultura en il Grischun e descriver la funcziun e la purschida da prestaziuns dals museums resp. dals centers da cultura regiunals.

Sco exempel concret concernent l'elavuraziun d'in concept chantunal per promover e per finanziar ils museums ed ils centers da cultura regiunals po vegnir consultada la regiun Surselva che ha gia in concept da museums regiunals (cunvegna 1981/1994; concept da svilup 2005).

Cuira, ils 18 d'october 2006

Name: Montalta, Keller, Bezzola (Samedan), Arquint, Augustin, Bachmann, Berni, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Bleiker, Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Buchli, Bundi, Caduff, Candinas, Castelberg-Fleischhauer, Casutt, Caviezel-Sutter, (Tusaun), Christoffel-Casty, Darms-Landolt, Dermont, Fallet, Farrér, Fasani, Florin-Caluori, Gartmann-Albin, Geisseler, Giovanoli, Hardegger, Hasler, Jaag, Kleis-Kümin, Koch, Mani-Heldstab, Menge, Meyer-Grass (Claustra), Möhr, Niederer, Nigg, Noi-Togni, Parolini, Pedrini, Pfister, Portner, Ratti, Sax, Stiffler, Thöny, Thurner-Steier, Troncana-Sauer, Wettstein, Capeder, Strimer

Session: 18.10.2006
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

Ordavant vuless la regenza exprimer sia renconuschientscha e sia stima per las prestaziuns ch'èn vegnidas furnidas ils onns passads dals museums regiunals. Grazia a la lavur ch'è per gronda part voluntara e grazia a l'engaschi da las differentas instituziuns purtadras èn naschidas instituziuns culturalas en diversas regiuns dal chantun. Questas instituziuns prestan ina contribuziun impurtanta per augmentar l'identitad culturala e la vita sociala da noss chantun.
La promoziun e la finanziaziun dals museums ch'èn situads en il chantun Grischun sa basa sin la suandanta concepziun, e quai sin fundament da la situaziun giuridica actuala:

1. Tenor l'art. 5 da la lescha chantunala per promover la cultura (LPC) maina il chantun il museum da la natira dal Grischun, il museum retic ed il museum d'art dal Grischun. Sco instituziun purtadra da quests museums è il chantun responsabel per finanziar la construcziun e tut ils custs da quests manaschis. Plinavant sa participescha el en il rom da las relaziuns giuridicas existentas a las collecziuns dals singuls museums. Las collecziuns èn proprietad da fundaziuns da dretg privat.

Instituziuns u organisaziuns culturalas che adempleschan ina incumbensa chantunala impurtanta po il chantun sustegnair tenor l'art. 6 LPC cun contribuziuns periodicas annualas. Talas instituziuns èn per exempel l'uniun grischuna dals Gualsers, la societad per la perscrutaziun da la cultura grischuna, il dicziunari rumantsch grischun sco er la biblioteca populara dal Grischun. Cun acceptar la lescha per promover la cultura avant main che diesch onns ha il suveran grischun confermà la persvasiun da la regenza ch'il chantun saja cumpetent per instituziuns d'impurtanza chantunala, las regiuns per instituziuns d'impurtanza regiunala e las vischnancas per instituziuns d'impurtanza locala.

2. Questa clera repartiziun da las incumbensas sa basa sin la concepziun chantunala da museums (missiva da la regenza, carnet nr. 1/1976-77) ch'è anc oz la basa per las instituziuns chantunalas culturalas. Suenter avair realisà quest concept ha la regenza prendì enconuschientscha l'onn 1992 dal "concept chantunal per promover ils museums regiunals" che preveseva sco emprim da coordinar la collavuraziun dals museums regiunals, sco segund ch'il chantun sustegnia la scolaziun da persunal laic per ils museums e sco terz ch'il chantun sustegnia tscherts museums determinads per quatter fin tschintg onns per als sviluppar a centers da museum bain equipads. En quest concept è vegnida suttastritgada la rolla subsidiara dal chantun ed igl è vegnì constatà che las contribuziuns chantunalas a questas instituziuns duajan vegnir mantegnidas en la dimensiun da fin lura. La lescha per promover la cultura ch'è vegnida acceptada dal pievel tschintg onns pli tard conferma questa finamira.

3. Per la regenza vala anc adina il concept da l'onn 1992 che po vegnir resguardà sco betg anc realisà. I na fa betg senn da substituir in concept, che n'è anc betg vegnì realisà dal tuttafatg, cun in auter.

4. La regenza prenda serius la promoziun da la collavuraziun dals museums regiunals e locals sco er la creaziun da centers da museum. Quai ha ella puspè mussà l'onn passà cun sustegnair il project da regio plus "Il Grischun sco pajais da museums". La regenza chapescha quest project sco ina part dal concept da l'onn 1992 che vegn menziunà qua survart.

5. Cumpareglià cun auters chantuns è l'engaschament dal chantun Grischun en il sectur dals museums extraordinariamain grond. Paucs chantuns surpiglian tut ils custs per il manaschi da trais museums. Ultra da quai sustegna il chantun ils museums locals e regiunals vinavant en projects specifics.

Sin fundament da questas ponderaziuns na vesa la regenza nagina necessitad da substituir il concept da promoziun actual cun in nov e supplitgescha perquai il cussegl grond da refusar l'incumbensa qua avant maun.

Datum: 16 da november 2006