Dumonda Jäger concernent l'examinaziun da la furma giuridica da la scola chantunala grischuna e dal Plantahof
Sessiun: 04.12.2006
Tar la scola grischuna hai dà grondas midadas ils ultims onns. Quai vala er per la definiziun da la furma giuridica da las instituziuns ch'èn responsablas per las scolas publicas en il sectur secundar e terziar. In term impurtant da quest svilup è stà il relasch da la lescha davart la scola auta da tecnica ed economia sco er da lescha davart la scola auta da pedagogia dals 8 da december 2004. Per omaduas scolas autas è vegnida tschernida la furma giuridica da l'institut autonom da dretg public chantunal. Cun quest svilup han ins tschernì pli u main consequentamain la via ch'il chantun metta a disposiziun las cundiziuns generalas legalas e finanzialas per ils basegns e per las purschidas da furmaziun, entant che las scolas e che las instituziuns da furmaziun èn mintgamai instituziuns responsablas independentas ordaifer l'administraziun chantunala sco tala. Oz maina l'administraziun chantunala mo pli la scola chantunala grischuna a Cuira ed il center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof ad Igis/Landquart. Omaduas instituziuns tutgan gia dapi il cumenzament tar ils servetschs da pilot da GRiforma, ma er en questa furma restan ellas ina part da l'administraziun chantunala en il senn pli stretg.
La lescha davart las scolas medias dals 7 d'october 1962 cuntegna il suandant intent:
1. Il chantun procura per l'instrucziun da scola media cun manar la scola chantunala grischuna.
2. El sustegna plinavant l'instrucziun en las scolas medias privatas en il chantun Grischun cun contribuziuns spezialas.
Entant che la scola chantunala grischuna era avant 40 onns en il Grischun bler dapli che mo ina scola media da referenza, ha il svilup da las scolas medias privatas procurà per ina situaziun che na correspunda oz strusch pli a las disposiziuns legalas citadas. L'augment dal dumber da scolaras e da scolars dal Grischun tar las scolas medias privatas ha chaschunà che la scola chantunala grischuna è medemamain daventada oz en emprima lingia ina scola regiunala per la Val dal Rain grischuna e per intginas autras valladas. Sin basa da quest svilup pari d'esser inditgà d'examinar ina giada en general la furma giuridica da la scola chantunala grischuna e sin fundament da quai er las disposiziuns correspundentas en la lescha davart las scolas medias. En ina tala examinaziun duess dentant vegnir integrà er il Plantahof.
La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:
1. È er la regenza da l'avis che la scola media grischuna saja sa midada da princip dapi l'onn 1962?
2. È la regenza pronta d'examinar per l'instituziun ch'è responsabla per la scola chantunala grischuna ina furma giuridica ordaifer l'administraziun chantunala (cun preferenza in institut autonom da dretg public)?
3. È la regenza medemamain pronta d'examinar per il center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof ina furma giuridica ch'è sumeglianta a quella dal center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS)?
Cuira, ils 4 da december 2006
Name: Jäger
Session: 04.12.2006
Vorstoss: rg Anfrage
Resposta da la regenza
La dumonda menziunescha correctamain che la scola auta da tecnica ed economia (SATE) e che la scola auta da pedagogia dal Grischun (SAPGR) vegnan manadas dapi il 1. da schaner 2006 sco instituts autonoms da dretg public chantunal. En la missiva cun il titel "revisiun totala da la lescha davart la scola auta professiunala da pedagogia sco er relasch d'ina lescha davart la scola auta da tecnica ed economia " (carnet nr. 7/2004-2005, p. 1116 s.) aveva la regenza dentant explitgà sco motivaziun per l'independenza che questa independenza vegnia recumandada cunzunt pervia da cundiziuns d'accreditaziun.
En la dumonda vegn renvià er al center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS) ch'è medemamain in institut autonom da dretg public. En quest connex sto vegnir remartgà che differentas unitads per part independentas (tranter auter duas fundaziuns da dretg privat) èn vegnidas fusiunadas en quest cas ad ina scola (cf. missiva concernent la lescha davart lieus da scolaziun en ils fatgs da la sanadad e socials, carnet nr. 2/2002-2003, p. 57).
Independentamain da la regiunalisaziun ch'è progredida tar la scolaziun da scola media ha la scola chantunala grischuna ina posiziun speziala, e quai d'ina vart sa basond sin l'art. 14 al. 1 da la lescha davart las scolas medias concernent ils examens d'admissiun, concernent ils examens finals e concernent ils plans d'instrucziun sco er da l'autra vart sa basond sin l'art. 17 da la lescha davart las scolas medias concernent ils pajaments da contribuziuns. Uschia èn ils custs nets d'ina scolara resp. d'in scolar da la scola chantunala la basa per calcular las contribuziuns chantunalas che vegnan pajadas a las scolas medias privatas. Il sistem da finanziaziun per las scolas medias grischunas sto vegnir suttamess ad in'examinaziun generala, e quai sin basa da la moziun Bischoff (PCG 2002 1|2002/2003, p. 32) ch'è vegnida acceptada en la sessiun d'october 2002 sco postulat (PCG 2002 4|2002/2003, p. 528 s.). Plinavant sto vegnir resguardada l'incumbensa Claus. Tenor quella sto la regenza suttametter al cussegl grond ina missiva cun la basa per decider davart la cuntinuaziun dal gimnasi inferiur (PCG 2006 6|2005/2006, p. 1019 s. e PCG 2006 1|2006/2007, p. 283 ss.).
Areguard il center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof sto vegnir menziunà ch'i vegnan discutadas en la politica agrara sin plaun federal midadas decisivas per il Grischun. Questas midadas stuessan vegnir intermediadas ed implementadas en moda svelta e cumpetenta, ma quai pleda cunter il fatg da midar la furma giuridica a curta ed a media vista, perquai ch'ina midada po chaschunar lavurs d'agiustament e malsegirezzas.
Tant per la scola chantunala grischuna sco er per il center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof (posts da servetsch da GRiforma) na datti tenor l'avis da la regenza e pervia dals conturns, en ils quals las scolas sa movan nagins motivs per ina independenza.
Per resumar sa laschan las singulas dumondas respunder sco suonda:
1. & 2. Dapi l'onn 1962 è la scolaziun a las scolas medias sa midada fermamain, e quai tant areguard la repartiziun da las scolaras e dals scolars sin las scolas medias privatas e sin la scola chantunala sco er areguard ils cuntegns da l'instrucziun. En il rom d'ina examinaziun generala dal postulat Bischoff e suenter che l'incumbensa Claus è liquidada, pari perquai giustifitgà d'examinar danovamain la dumonda da la furma giuridica da l'instituziun ch'è responsabla per la scola chantunala grischuna.
3. Ina midada da la furma giuridica dal center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof po vegnir examinada independentamain da las ponderaziuns davart la scola chantunala, suenter ch'ins enconuscha la direcziun concreta da la politica agrara sin plaun federal. Ina independenza n'è betg previsa or dal puntg da vista actual.
Datum: 13 da mars 2007