Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Rathgeb concernent la furmaziun politica en las scolas grischunas

Sessiun: 01.09.2007
En il rom da duas retschertgas èn giuvenils vegnids examinads areguard lur enconuschientschas politicas e dumandads davart lur chapientscha da la democrazia, davart lur engaschament politic, davart lur tenuta politica sco er davart lur concepts politics. Ils resultats da las scolaras svizras e dals scolars svizzers dal 9. onn da scola sa chattan en cumparegliaziun cun auters pajais per gronda part sut la media. Uschia han ellas ed els enconuschientschas politicas pli pitschnas, valiteschan las obligaziuns da las burgaisas e dals burgais sco pauc impurtantas, mussan pauc interess politic, s'engaschan pauc per la societad e n'èn strusch pronts da s'engaschar en l'avegnir en la politica (cf. il magazin da la centrala interchantunala per meds d'instrucziun, 2/2007, p. 11).

La sessiun dals giuvenils, che ha gì lieu mez matg 2007 a Cuira, ha pretendì en ina petiziun davart la giuventetgna en la politica "ch'ils giuvenils vegnian integrads pli fitg en la politica", cunzunt "tras ina instrucziun politica regulara ch'è orientada a la pratica, e quai a partir dal stgalim superiur". Dacurt han las adversarias ed ils adversaris dal dretg da votar a la vegliadetgna da 16 onns explitgà differentas giadas ch'ins stoppia porscher als giuvenils ina instrucziun civica pli effizienta, a la quala i stoppia vegnir attribuì dapli prioritad. Questas pretensiuns mussan ch'igl exista actualmain in basegn d'ina furmaziun politica intensiva che sa referescha a la pratica.

En quest connex sa tschentan las suandantas dumondas:

1. Exista ina retschertga, cun la quala ins ha eruì l'interess politic, las enconuschientschas politicas e pia er la savida da las scolaras e dals scolars davart lur dretgs e davart lur obligaziuns areguard la politica da stadi en il chantun Grischun?

2. Sin tge stgalim vegnan intermediadas las activitads da las instituziuns statalas communalas, regiunalas e chantunalas, e cun tge meds d'instrucziun sco er cun tge metodas didacticas vegn quai fatg?

3. Datti ina collavuraziun "instituziunalisada" tranter las magistras ed ils magisters che dattan instrucziun civica (secziun) e las autoritads, las pussanzas dal stadi sco er lur exponentas e lur exponents?

4. Datti in concept da vart dal DECA, co che las partidas politicas e/u las federaziuns pudessan sustegnair e reanimar l'instrucziun civica?

Cuira, il 1. da settember 2007

Name: Rathgeb, Butzerin, Florin-Caluori, Bachmann, Baselgia-Brunner, Berni, Bezzola (Zernez), Bischoff, Blumenthal, Brandenburger, Brüesch, Bühler-Flury, Caduff, Cahannes Renggli, Campell, Casparis-Nigg, Cavigelli, Christoffel-Casty, Clavadetscher, Darms-Landolt, Donatsch, Dudli, Federspiel, Felix, Feltscher, Geisseler, Hanimann, Hartmann (Cuira), Hasler, Jenny, Kessler, Krättli-Lori, Kunz, Loepfe, Mani-Heldstab, Marti, Meyer-Grass (Claustra), Michel, Nick, Niederer, Parolini, Peer, Perl, Peyer, Pfäffli, Portner, Ragettli, Sax, Stiffler, Tenchio, Thomann, Toschini, Tuor, Valär, Casutt-Derungs (Falera), Clalüna, Flütsch, Patt

Session: 01.09.2007
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

Per la regenza ha la furmaziun politica da la generaziun giuvna ina impurtanza centrala. Er las regenzas dals auters chantuns e dals pajais vischins han questa persvasiun. Il cussegl da l'Europa ha proclamà l'onn 2005 sco "onn europeic da la furmaziun democratica". Er la cumissiun europeica e l'organisaziun da cooperaziun e svilup economic (OECD) han mess ils ultims onns las finamiras da lur politica da furmaziun en il context d'ina concepziun cumplessiva da process d'emprender che promovan la democrazia.

Tar il studi cumparativ da la IEA (international association for the evaluation of educational achievement; associaziun internaziunala per l'evaluaziun dal success da l'instrucziun) quest studi vegn menziunà en l'introducziun da la dumonda qua avant maun èn ils resultats da las scolaras svizras e dals scolars svizzers stads plitost mediochers. Sut quest aspect sa stentan ils differents chantuns da coordinar e da cumplettar communablamain lur projects ch'existan gia en il sectur da la furmaziun politica (sessiuns da giuvenils, meds d'instrucziun). In resultat da quests sforzs è tranter auter il tom da basa cun il titel "Politica e democrazia viver ed emprender" ch'è vegnì preparà da la centrala interchantunala per meds d'instrucziun (CIMI).

Las quatter dumondas concretas da l'intervenziun respunda la regenza sco suonda:

1. I n'existan naginas retschertgas davart l'interess politic e davart las enconuschientschas civicas da las scolaras e dals scolars dal chantun Grischun.

2. Las activitads da las instituziuns communalas, regiunalas e chantunalas vegnan intermediadas cunzunt sin ils stgalims secundars I e II. En il senn dals plans d'instrucziun correspundents na sa drizzan ils temas che vegnan tractads en l'instrucziun betg tenor in med d'instrucziun cun ina structura sistematica, mabain tenor la situaziun actuala da las scolaras e dals scolars, e quai cun la consequenza ch'i vegnan applitgads en las scolas differents meds d'instrucziun e differentas materialias d'instrucziun.
Per il stgalim da la scola primara cumpara l'onn da scola 2008/09 in med d'instrucziun per l'enconuschientscha da la patria en dus toms. Quest med d'instrucziun vegn edì da la secziun "meds d'instrucziun dal Grischun" en las trais linguas chantunalas e cuntegna tranter auter ils temas: "Las trais lias", "Survista da l'istorgia dal Grischun e da la Svizra", "Per viver ensemen dovri reglas", "Tgi regia la vischnanca?", "Tgi regia il chantun?". Quests temas vegnan integrads en il nov med d'instrucziun, er sch'il plan d'instrucziun grischun n'als prescriva betg anc sin quest stgalim. Cunquai ch'ils meds d'instrucziun d'auters chantuns resguardan temas analogs, èsi fitg probabel che quels vegnian integrads en il plan d'instrucziun.
Sin tut ils stgalims da scola ha lieu ina part da l'instrucziun civica en moda interdisciplinara. En quest connex sa tracti tranter auter d'intermediar tenutas sco l'abilitad da viver en ina cuminanza, in cumportament democratic ed in senn da responsabladad.

3. I n'exista betg ina collavuraziun "instituziunalisada" tranter las magistras ed ils magisters che dattan instrucziun civica (secziun) e las autoritads, las pussanzas dal stadi sco er lur exponentas e lur exponents. Quai ha er da far cun il fatg che mo singulas persunas d'instrucziun spezialisadas lavuran en la scola populara grischuna ed èn associadas en secziuns. Percunter sa mussan tals contacts da secziuns en in rom individual ed informal, e quai tant sin il stgalim secundar I sco er sin il stgalim secundar II.

4. In'exista betg in concept davart l'integraziun da las partidas politicas en l'instrucziun civica. Sin tut ils stgalims da la scola grischuna vegni fatg attenziun da separar l'instrucziun e la politica da partida.

Datum: 25 d'october 2007