Ils 13 da zercladur 2007 ha il cussegl grond approvà la revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas e l'assistenza da persunas attempadas e da persunas che basegnan tgira (lescha per promover la tgira da persunas malsaunas). En quest connex èsi vegnì determinà tranter auter ch'il chantun vegnia a pajar en il futur mo pli contribuziuns d'investiziun per transfurmar chombras da dus letgs en chombras d'in letg sco er per stgaffir letgs da tgira supplementars en il rom da la planisaziun generala chantunala. A la renovaziun periodica da las plazzas da tgira existentas (tenor la missiva nr. 22/2006/2007 cumpiglia la glista chantunala actuala da chasas da tgira 2082 letgs) na vegn il chantun però a pajar pli naginas contribuziuns d'investiziun. Percunter vegnan las instituziuns purschidras autorisadas da fixar las taxas da di da nov uschia, che la perdita da las contribuziuns als custs d'investiziun che sa refereschan a l'object è cumpensada. Las contribuziuns da las vischnancas als custs da reparaziun e da renovaziun n'èn dentant betg vegnidas midadas a chaschun da la revisiun parziala dal zercladur 2007.

Tar tut las investiziuns (novas plazzas u renovaziun da la structura existenta) èn il chantun e las vischnancas sa participads fin ussa tenor la disposiziun vertenta da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas mintgamai per 50 %. Per regla era la direcziun da l'accumpagnament architectonic d'investiziuns pli grondas en ils mauns dal chantun. En quest connex sa tractavi da fixar ils custs da construcziun e d'indriz che vegnan designads sco imputabels per calcular la contribuziun dal maun public. Ils custs imputabels ch'èn vegnids fixads dal chantun èn per regla alura er vegnids surpigliads da las vischnancas resp. da las regiuns da chasas da dimora.

Tar la midada ad in sistem nov per las contribuziuns dal maun public concernent las renovaziuns currentas sa tracti tranter auter sco ch'il cusseglier guvernativ Martin Schmid ha declerà quai il zercladur en il cussegl grond da "stgaffir dapli libertads d'agir" per las instituziuns responsablas. Pervia da quai ha el recumandà a las vischnancas "da surlaschar a las chasas da tgira en l'avegnir ina pauschala d'investiziun per di da tgira e correspundentamain da laschar decider sezzas las chasas da tgira davart las investiziuns."

Dapli libertad d'agir e main mesiras administrativas èn cleramain en l'interess da las instituziuns ch'èn responsablas per las purschidas staziunaras sco er en l'interess dal chantun e da las vischnancas. En vista al fatg che l'infrastructura actuala en las differentas chasas da tgira en il Grischun sco er entaifer las singulas regiuns da chasas da dimora han in stadi fitg different e pervia da quai in basegn da renovaziun ch'è fitg different, na mainan soluziuns pauschalas dentant strusch sulettas a la finamira. Ultra da quai ha l'accumpagnament architectonic d'enfin ussa tras spezialistas e tras spezialists dal chantun garantì ch'ils meds finanzials publics èn vegnids duvrads en moda economica e cunvegnenta. Per vischnancas sa tschenta pervia da quai la dumonda, sch'ellas na duain betg far vinavant almain tar projects da renovaziun gronds (per exempel tar projects d'investiziun che han ina dimensiun da passa 2 milliuns francs) ina tscherta controlla sco tar la procedura d'enfin ussa resp. ina finanziaziun unica dals projects sco tar il princip dals custs renconuschids. Sch'i vegnan prendidas en mira talas soluziuns, fissan las vischnancas però sco enfin ussa dependentas dal sustegn da las spezialistas e dals spezialists dal chantun, perquai ch'il "know-how" per giuditgar projects d'investiziun pli gronds n'è betg avant maun en las regiuns ed en las vischnancas.

En quest connex vegn la regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. È er la regenza da l'avis che las spezialistas e ch'ils spezialists dal chantun fetschian en il senn d'in sustegn da las vischnancas resp. da las regiuns da planisaziun existentas ed en l'interess d'in controlling minimal davart l'utilisaziun dals daners publics sco er per garantir ina tscherta pratica unitara sco enfin ussa in giudicament professiunal tar investiziuns per renovar la purschida da plazzas da tgira existentas, per exempel per designar ils custs renconuschids, almain sche quels surpassan ina dimensiun che sto vegnir definida?

2. A partir dal 1. da schaner 2008 planiseschan las singulas instituziuns responsablas d'incassar ina contribuziun pauschala da maximalmain 10. francs per di da lur abitantas e da lur abitants, e quai sa basond sin la nova disposiziun en la lescha chantunala. Èn las vischnancas resp. las regiuns da planisaziun obligadas da metter a disposiziun ils medems meds finanzials (en correspundenza cun il princip da la participaziun als custs da 50 %) per il medem termin resp. almain d'als reservar en la contabilitad u exista en quest connex la pussaivladad per las vischnancas da concluder autras tariffas?

3. Vala la legislaziun da submissiun tar investiziuns da chasas da tgira en l'avegnir er per cas, en ils quals las instituziuns purtadras finanzieschan las expensas che resultan, e quai senza contribuziuns directas dal chantun e da las vischnancas (mabain grazia a taxas da tgira pli autas resp. grazia a l'accumulaziun da contribuziuns pauschalas da vart da la vischnanca)?

Cuira, ils 3 da december 2007

Name: Jäger, Hardegger, Nick

Session: 03.12.2007
Vorstoss: rg Anfrage



Resposta da la regenza

Pervia da la nova concepziun da la finanziaziun d'investiziuns da las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er da las gruppas da tgira ch'è entrada en vigur il 1. da schaner 2008 è la procedura da contribuziun che ha duvrà enfin ussa blera lavur vegnida simplifitgada fermamain. Grazia a la pauschalisaziun da las contribuziuns chantunalas d'investiziun tar las construcziuns novas e tar las construcziuns d'engrondiment sco er tar la transfurmaziun da chombras da dus letgs en chombras d'in letg croda la calculaziun intensiva dals custs imputabels. Il medem mument pon las instituziuns responsablas far quint cun contribuziuns fixas da vart dal chantun, e quai dapi il cumenzament. Questa procedura simplifitgescha la planisaziun da las finanzas a media vista ed a lunga vista e promova in cumportament d'interpresa. Areguard las construcziuns da reparaziun e da renovaziun croda questa procedura chantunala da contribuziun dal tuttafatg, perquai ch'il chantun na paja per questas investiziuns pli naginas contribuziuns che sa refereschan a l'object. Las contribuziuns chantunalas che crodan ston vegnir finanziadas da las abitantas e dals abitants da las chasas tras ina pauschala d'investiziun che importa 50 pertschient dals custs calculatorics da reparaziun e da renovaziun. Sa basond sin l'art. 11 al. 2 da l'ordinaziun tar la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas ha la regenza fixà che la pauschala d'investiziun che sto vegnir pajada da las abitantas e dals abitants da las chasas dastga importar maximalmain 10 francs per di da tgira. Ils ulteriurs custs per reparar e per renovar edifizis existents ston vegnir surpigliads sco enfin ussa da las vischnancas.

La regenza respunda las dumondas sco suonda:

1. Gea. Il sustegn e la cussegliaziun professiunala tras las instanzas chantunalas vegnan mantegnids per las instituziuns responsablas, malgrà che la procedura chantunala da contribuziun per construcziuns da reparaziun e da renovaziun croda. En il center stattan en quest connex anc adina il sustegn e la cussegliaziun professiunala, sch'i sa tracta d'elavurar e da definir la basa, en spezial en quai che concerna las pretensiuns a las localitads ed als implants al liber. Uschia vegni garantì che las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er che las gruppas da tgira adempleschan las pretensiuns adequatas da qualitad che vegnan fatgas per localitads. Ina premissa per survegnir u per renovar la permissiun da manaschi è che questas pretensiuns sajan ademplidas. Ultra da quai vegnan las instituziuns responsablas u las regiuns da planisaziun cussegliadas sch'ellas giavischan quai davart dumondas da l'andament e da la procedura. Cussegliaziuns detagliadas e lavurs da planisaziun che van pli lunsch respectivamain ch'èn specificas e che stattan en connex cun construcziuns da reparaziun e da renovaziun na pon percunter betg vegnir surpigliadas pervia da las resursas da persunal ch'èn avant maun en ils posts da servetsch chantunals. Sch'i vegnan fatgas investiziuns cumplessivas da reparaziun e da renovaziun en cumbinaziun cun construcziuns novas e cun construcziuns d'engrondiment u cun transfurmar chombras da dus letgs en chombras d'in letg, valitescha ed accumpogna l'uffizi da construcziun auta respectivamain l'uffizi da sanadad il project en il rom da la procedura da contribuziun. Tar tut las categorias d'investiziun, uschia er tar las construcziuns da reparaziun e da renovaziun, n'èsi betg pli previs da calcular e da fixar ils custs imputabels.

2. Las vischnancas èn obligadas da sa participar cun 50 % vi dals custs d'investiziun che vegnan renconuschids d'ellas. Tenor l'art. 21 al. 5 da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas ston las contribuziuns da las vischnancas a las investiziuns per las differentas categorias d'investiziun vegnir fixadas en las cunvegnas da prestaziun tranter las vischnancas da las regiuns da planisaziun e tranter las instituziuns ch'èn responsablas per las purschidas. Las vischnancas han da pussibilitar a las instituziuns responsablas ch'ellas possian planisar lur finanzas e lur investiziuns a lunga vista. Il legislatur ha renunzià sapientivamain da prescriver a las vischnancas co ch'ellas ston pajar las contribuziuns d'investiziun a chasas da persunas attempadas e da tgira. En il cas ideal pajan las vischnancas ina pauschala d'investiziun per di da tgira a las chasas da persunas attempadas e da tgira e surlaschan a las chasas da persunas attempadas e da tgira da decider sezzas davart las investiziuns. L'avantatg per las vischnancas è quel che las contribuziuns d'investiziun che vegnan pajadas a las chasas da persunas attempadas e da tgira restan per onn pli u main las medemas (PCG 2007/2008, p. 1246, 1252).

3. Gea. La moda e maniera dal subvenziunament tras il maun public orientà a l'object u en furma d'ina pauschala d'investiziun annuala n'ha per chasas da persunas attempadas e da tgira sco er per gruppas da tgira nagina impurtanza per applitgar las prescripziuns da submissiun.

Datum: 7 da favrer 2008