Incumbensa da la cumissiun per giustia e segirezza concernent l'examinaziun structurala e l'optimaziun da l'organisaziun da la giustia sin plaun districtual (L'emprim sutsegnà Rathgeb)
Sessiun: 23.04.2008
Durant stgars 150 onns n'èn las structuras da basa da l'organisaziun da la giustia en il chantun Grischun quasi betg vegnidas midadas; pir ils ultims 10 onns è la giustia vegnida adattada als basegns midads. La refurma da las dretgiras 1 (dretgiras da l'emprima instanza) è sa cumprovada da princip; en spezial la concentraziun da las incumbensas ha purtà las meglieraziuns giavischadas. La refurma da la giustia 2 (dretgira chantunala e dretgira administrativa) na po anc betg vegnir giuditgada, perquai che la part centrala dal project (la midada a l'uffizi cumplain tar las derschadras e tar ils derschaders) vegn ad entrar en vigur pir per il 1. da schaner 2009.
Probablamain per il 1. da schaner 2010 vegnan ad entrar en vigur la procedura penala e la procedura civila svizra e pli tard il dretg federal revedì per la protecziun dals uffants e da las persunas creschidas. Lur directivas stringentas pretendan ulteriuras adattaziuns en il sectur da la giurisdicziun civila e penala da l'emprima instanza. La regenza vul profitar da l'occasiun per detretschar las incumbensas en il sectur da la giustia e per concentrar la giurisdicziun da l'emprima instanza tar las dretgiras districtualas resp. la procedura da mandat penal tar la procura publica. Tenor l'opiniun da la cumissiun per giustia e segirezza (CGS) ston en quest connex vegnir prendidas per maun en moda speditiva las refurmas ch'èn vegnidas remessas pervia da la refurma da las dretgiras 1 per evitar che l'organisaziun giudiziala stoppia subir in'ulteriura refurma en curt temp. L'organisaziun districtuala en il chantun Grischun sto vegnir concepida en vista a las pretensiuns futuras. Alura stoi vegnir desistì d'ulteriuras refurmas per consolidar las structuras ch'èn vegnidas adattadas al dretg federal ch'èn vegnidas optimadas.
La CGS incumbensescha qua tras la regenza d'examinar pli detagliadamain la structura e l'organisaziun da las dretgiras districtualas, dals fatgs tutelars, dals uffizis da scussiun e da concurs sco er dals notariats cirquitals sut l'aspect dal svilup giuridic surordinà, da rapportar al cussegl grond davart questa examinaziun e da preschentar propostas concretas. En quest connex ston vegnir examinadas en spezial la divisiun en districts (grondezza dals circuls da dretgira, eventualmain in'adattaziun territoriala a las corporaziuns regiunalas), la regulaziun da suppleantas e da suppleants e la procedura electorala inclusiv la perioda d'uffizi. Las cumpetenzas administrativas duain vegnir attribuidas en quest connex en moda uschè concentrada sco pussaivel ad in unic organ dal stadi. En il rom da la chantunalisaziun da las dretgiras bassas, che sto er vegnir examinada, ston vegnir prendidas en mira soluziuns unitaras, uschia per exempel en il sectur da la prevenziun.
Cuira, ils 23 d'avrigl 2008
Name: Rathgeb, Bezzola (Zernez), Bondolfi, Butzerin, Campell, Casutt (Falera), Christoffel-Casty, Hartmann (Champfèr), Keller, Menge, Sax
Session: 23.04.2008
Vorstoss: rg Auftrag
Resposta da la regenza
En il rapport dals 28 d'avust 2007 davart il program da la regenza e davart il plan da finanzas per ils onns 2009–2012 ha la regenza exprimì en l'intenziun strategica 16 da vulair cuntanscher – midond las cumpetenzas e refurmond las structuras tar la giurisdicziun civila e penala da l'emprima instanza – in'organisaziun efficazia e concisa cun cleras structuras territorialas e cun andaments da procedura optimals senza duplicitads. Las refurmas da las structuras e l'examinaziun da la divisiun en districts vegnan en quest connex numnadas explicitamain sco mesiras tar il punct central da svilup 7 "dretgiras". Las mesiras han la finamira da garantir che las dretgiras possian vegnir cuntanschidas permanentamain grazia ad ina substituziun en uffizi cumplain, oravant tut tar il presidi e tar la chanzlia, e d'optimar uschia l'organisaziun giudiziala. Il cussegl grond ha approvà senza discussiun l'intenziun strategica ed il punct central da svilup ch'è collià cun questa intenziun.
Tant las dretgiras districtualas sco parts ch'èn pertutgadas directamain sco er la dretgira chantunala sco autoritad da surveglianza e la controlla chantunala da finanzas sco "post da revisiun extern" beneventan in'examinaziun cumplessiva da l'organisaziun da la giustia sin plaun districtual, sco ch'ella vegn pretendida da la cumissiun dal cussegl grond per giustia e segirezza. En il rapport da consultaziun dals 5 da mars 2008 davart la concepziun generala da la giurisdicziun civila e penala da l'emprima instanza en il Grischun va la regenza d'accord cun il giudicament ch'il basegn d'examinaziun concernent l'organisaziun da la giustia surpassia l'aspect che vegn numnà en il program da la regenza per ils onns 2009–2012 da la structura e da l'organisaziun da las dretgiras districtualas e che pertutga er ils auters secturs che vegnan numnads en l'incumbensa. En tge furma che l'examinaziun fundada da tut ils aspects duai vegnir fatga ed a tge conclusiuns ch'ella maina, è dentant actualmain anc avert per la regenza.
Cun il giavisch ch'ils projects per adattar il dretg chantunal a las differentas refurmas dal dretg federal en il sectur da la giustia en il senn pli vast (ultra da la procedura penala svizra [PP] e da la procedura civila svizra [PC] per exempel la revisiun totala dal dretg tutelar u l'introducziun obligatorica da la correspundenza electronica tar ils fatgs da scussiun e da concurs) stoppian vegnir coordinads en quai che reguarda il cuntegn ed en quai che reguarda il temp, po la regenza da princip er esser d'accord. Las differentas directivas da la confederaziun concernent l'entrada en vigur da questas refurmas (PP e PC probablamain l'onn 2011, il dretg federal per la protecziun dals uffants e da las persunas creschidas probablamain l'onn 2012, il project e-LSC probablamain ensemen cun la PC) cuntrastattan dentant tendenzialmain ad ina coordinaziun areguard il temp.
Per quest motiv è la regenza sa decidida per in proceder graduà en connex cun la revisiun parziala da la constituziun chantunala (incumbensas giudizialas dals circuls) per realisar la PP e la CP. Quai è vegnì beneventà per gronda part en la consultaziun. Pervia da quai duai il nov dretg per la protecziun dals uffants e da las persunas creschidas vegnir realisà en il Grischun cun in'atgna organisaziun da project. Dal rest prenda la regenza en mira – en quai che reguarda la populaziun che tschertga dretg, las commembras ed ils commembers da la dretgira sco er las gruppas professiunalas pertutgadas – da metter en vigur la refurma da structura ed il nov dretg processual sche pussaivel il medem mument. In urari liant na po la regenza betg preschentar per il mument, perquai che las directivas decisivas da la confederaziun mancan anc.
La regenza è pronta d'acceptar questa incumbensa da la cumissiun en il senn da las explicaziuns.
Datum: 10 da fanadur 2008