Dumonda Pfenninger concernent ina "autostrada digitala da datas" (cabel da fibras da vaider) en il Grischun
Sessiun: 29.08.2008
Las discussiuns davart ils cunfins da la capacitad da l'infrastructura existenta en il sectur da la transmissiun da datas han survegnì adina dapli impurtanza l'ultim temp. En spezial ha la strategia da la Swisscom che vul far grondas investiziuns en quest sectur laschà gizzar las ureglias. Oravant tut en las citads grondas duain uschia vegnir stgaffidas raits da fibras da vaider correspundentas il proxim temp. Ultra da quai ha la citad da Son Gagl concludì d'investir sezza en ina tala rait. Plinavant datti differentas interpresas privatas che possedan resp. che mainan talas raits. Igl è difficil da mantegnair la survista davart la necessitad da talas raits novas, davart la segirezza dal provediment dentant er davart l'access e davart las relaziuns da possess. Pervia da la topografia difficila e pervia da la structura d'abitadi dal Grischun sa tschentan ulteriuras dumondas.
1. Co giuditgescha la regenza la necessitad da construir ina rait da fibras da vaider en il Grischun?
2. Tge raits da fibras da vaider existan gia en il Grischun e co vegnan quellas duvradas?
3. Co fa la regenza quint da garantir la segirezza dal provediment e l'access a las raits da datas modernas per tut las Grischunas e per tut ils Grischuns?
4. Exista il privel ch'il Grischun sco chantun perifer che ha ina topografia difficila e che n'è pervia da quai betg interessant ord vista da l'economia da martgà vegnia dischavantagià tar l'installaziun da las raits da datas?
5. Tge pussaivladads vesa la regenza per prender influenza per che tut il chantun Grischun vegnia "equipà" cun questa nova tecnologia entaifer in temp util?
6. Èsi previs ch'il chantun procuria per ina coordinaziun tranter las differentas gestiunarias e tranter ils differents gestiunaris da las raits resp. tranter investidras e tranter investiders pussaivels? È er vegnida examinada la pussaivladad d'ina societad da rait chantunala?
Cuira, ils 29 d'avust 2008
Pfenninger, Thöny, Arquint, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Jäger, Menge, Meyer Persili (Cuira), Peyer, Pfiffner-Bearth, Trepp, Locher Benguerel
Resposta da la regenza
L'impurtanza da raits da telecommunicaziun cun grondas capacitads da transmissiun, uschenumnadas "autostradas digitalas da datas", è gronda e vegn anc a crescher en l'avegnir. Access directs a questas raits da gronda prestaziun mettan a disposiziun las capacitads da transmissiun grondas ch'èn necessarias per servetschs da communicaziun e d'infurmaziun moderns u interactivs ed èn uschia in grond gudogn per la populaziun, per l'economia e per il maun public.
Cun l'entrada en vigur da la lescha da telecommunicaziun revedida il 1. d'avrigl 2007 è ina snuaziun da l'ultima miglia da la rait da telecommunicaziun da la Svizra gia daventada ina realitad pussaivla per dapli ch'in terz da tut las chasadas. En la concessiun per il provediment da basa, ch'è vegnida dada a la Swisscom fin l'onn 2017 è prescrit – sco unicum mundial – in access a bindel lad (0.6 Mb/s). Tut las purschidras e tut ils purschiders sa stentan dentant da metter a disposiziun capacitads da transmissiun ch'èn pli grondas. La quota dals access en il Grischun che han ina capacitad ch'è mo marginalmain sur quella dal provediment da basa importa cleramain main che 1 pertschient.
Ultra da las capacitads da transmissiun da las fibras da vaider ch'èn quasi infinitas, profita lur ulteriura derasaziun d'ina particularitad tecnica. Cabels da fibras da vaider pon vegnir tratgs senza restricziuns fin tar las chasadas, e quai ensemen cun cabels d'electricitad en lur sistem da chanal existent u en in auter sistem da chanal. Questa pussaivladad vegn prendida en egl d'interpresas da provediment d'electricitad. En quest connex sa preschentan ovras electricas sco purschidras da raits avertas da fibras da vaider che vegnan messas a disposiziun a firmas da telecommunicaziun che sa concurrenzeschan. Ellas vegnan per part sustegnidas dal maun public, da las citads. En Svizra èn gia s'unidas pli che diesch ovras da citad (sco p.ex. Son Gagl) per quest intent ad ina federaziun. Da questa pussaivladad n'han las provedidras ed ils provediders d'electricitad en il Grischun anc betg fatg diever enfin ussa. L'iniziativa per engrondir las raits da fibras da vaider vegn per regla prendida da novas purschidras u da novs purschiders.
Tar las dumondas:
1. Sa basond sin las explicaziuns qua survart na datti nagins dubis che las raits da fibras da vaider ch'existan en il Grischun ston er vegnir amplifitgadas.
2. La Swisscom ha en il Grischun ina rait da fibras da vaider per sia purschida publica da servetschs da telecommunicaziun. Las viafiers e las ovras electricas han atgnas raits da fibras da vaider, en emprima lingia per l'agen basegn. Questas raits stattan per part a disposiziun er ad autras utilisadras ed ad auters utilisaders.
3. La segirezza dal provediment vegn garantida tras cundiziuns en la legislaziun federala che vegnan adattadas permanentamain. La rait da fibras da vaider da la Swisscom en il Grischun crescha cuntinuadamain sur la rait da basa or, la quala collia las centralas ina cun l'autra, uschia ch'ina quota da passa 99% da la populaziun po profitar gia oz da capacitads da transmissiun ch'èn cleramain meglras che quellas ch'èn prescrittas per il provediment da basa. Per la Swisscom tutga Cuira tar las emprimas ventg citads, en las qualas duain vegnir tratgs en l'avegnir cabels da fibras da vaider fin tar las chasadas. Er en lieus giu da via (> 15 km fin tar la proxima centrala) vegn la capacitad dal provediment da basa surpassà tar la gronda part dals cas.
4. Per territoris che han ina topografia difficila u ch'èn pauc populads exista effectivamain il privel ch'i vegnian stgaffidas mo plaun capacitads da transmissiun pli grondas ch'èn bler meglras che las prestaziuns dal provediment da basa.
5. Il chantun s'engascha envers la confederaziun ch'in provediment da basa che cuntanscha tut las regiuns vegnia francà en la legislaziun federala. La revisiun da la lescha da telecommunicaziun pussibilitescha – grazia ad alternativas tecnicas – in'avertura dal martgà. Ins po far quint che purschidras e che purschiders che sa concurrenzeschan augmentian il tempo da l'engrondiment da las raits da fibras da vaider.
6. Las purschidras ed ils purschiders sco er las gestiunarias ed ils gestiunaris da raits sa stentan da survegnir e da consolidar en l'avegnir lur quotas al martgà. Questa finamira persequiteschan ellas ed els cun engrondir speditivamain lur raits da fibras da vaider. Ina coordinaziun da questas activitads n'è strusch pussaivla e pervia da quai er betg previsa. Pervia da la topografia difficila dal chantun Grischun na pari strusch dad esser pussaivel da meglierar decisivamain – sper la Swisscom e cun custs giustifitgabels – la purschida da basa en tut il chantun cun ina societad da rait chantunala. Per quest motiv n'è ina societad da rait chantunala strusch realisabla.
28 d'october 2008