Dumonda 1: Tenor l'ordinaziun federala per la protecziun cunter radiaziuns (OPC) han ils chantuns stuì determinar fin l'onn 2004 ils territoris che han ina concentraziun da gas da radon augmentada. Perquai ha il Grischun mesirà la concentraziun da gas da radon tenor las directivas da l'uffizi federal da sanadad publica (UFSP) en tut las vischnancas, e quai en tschertas chasa privatas sco er en ils edifizis communals e chantunals. Sin basa da questas mesiraziuns han 67 da las 208 vischnancas da quel temp stuì vegnir classifitgadas sco territori da radon (vischnancas cun ina chargia da radon augmentada). Questas vischnancas èn vegnidas supplitgadas en scrit da render attent las construidras ed ils construiders, sch'ellas e sch'els fan ina dumonda da construcziun (edifizis novs u midadas da construcziun), che la vischnanca è classifitgada sco territori da radon e che la problematica dal radon sto vegnir resguardada en il rom da las lavurs da construcziun. Durant la campagna da mesiraziun è la populaziun ultra da quai vegnida infurmada en differentas exposiziuns (Higa, IHLGA a Glion, fiera da Tavau e Gehla) davart la problematica dal radon. Ensemen cun il UFSP è er vegnì organisà in viadi da medias "radon" l'onn 2006. Il post spezialisà "radon" da la confederaziun ha – tenor l'art. 118 OPC – la finala l'incumbensa d'infurmar regularmain la populaziun davart la problematica dal radon en Svizra.

Dumonda 2: En las vischnancas ch'èn vegnidas classifitgadas sco territori da radon fa l'uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals (USVA) – ensemen cun las autoritads communalas – mesiraziuns da radon per la populaziun sin basa facultativa. Proprietarias e proprietaris d'edifizis u abitantas ed abitants pon ir a prender dus dosimeters tar la vischnanca e far las mesiraziuns. Per la populaziun vegn avant fatga in'occurrenza d'infurmaziun ensemen cun la vischnanca. La vischnanca registrescha las datas da las persunas e dals edifizis, il chantun è responsabel per l'evaluaziun e per il rapport per mauns da las participantas e dals participants da las mesiraziuns. Perquai che las mesiraziuns vegnan fatgas sin basa facultativa, vegnan registrads ca. 80 % da tut ils edifizis ch'èn abitads permanentamain. Ina registraziun da tut ils edifizis è mo pussaivla sin basa d'in obligatori e na para betg realistica. La populaziun ha d'ademplir sia atgna responsabladad.

Dumonda 3: Ensemen cun il UFSP metta il chantun a disposiziun gratuitamain ils dosimeters da radon e n'incassescha er betg ina taxa per far l'evaluaziun sco er per rediger il rapport. Dal puntg da vista dal chantun pon las mesiraziuns vegnir fatgas gratuitamain. Sche las vischnancas mettan a quint a la populaziun ina contribuziun a las spesas per lur lavur (consegna dal dosimeter e registraziun da las datas da las persunas e dals edifizis), na po betg vegnir influenzà dal chantun.

Dumonda 4: Sche las limitas vegnan surpassadas, vegnan las proprietarias ed ils proprietaris dals edifizis rendids attent ch'i saja necessari da sanar ils edifizis. Sin basa da quest renviament han in pèr proprietarias e proprietaris d'edifizis laschà sanar lur edifizi. Tenor la strategia dal program da radon da la Svizra dal matg 2008 supplitgescha la confederaziun ils chantuns d'iniziar mesiras activas per che tut ils edifizis, tar ils quals las limitas vegnan surpassadas, vegnian sanads. Questas mesiras cumpiglian la registraziun dals edifizis, tar ils quals las limitas vegnan surpassadas, il contact cun las proprietarias e cun ils proprietaris dals edifizis per ch'il stadi actual possia vegnir evaluà, sco er l'ordinaziun da la sanaziun. Fin ussa n'han anc nagins chantuns ordinà ch'in edifizi stoppia vegnir sanà. Il chantun vegn probablamain a cumenzar l'atun 2009 cun la planisaziun dal program da sanaziun.

Dumonda 5: Durant ils mezs onns d'enviern 2003/04 fin 2005/06 èn vegnids examinads edifizis novs en territoris da radon ed en territoris cun ina contaminaziun da radon pitschna. En ils territoris da radon èn vegnids chattads 5 da 77 edifizis (6 %), tar ils quals las limitas èn vegnidas surpassadas. En territoris cun ina contaminaziun da radon pitschna (34 edifizis) n'èn vegnids constatads nagins surpassaments da las limitas. Surpassaments da las valurs directivas èn vegnids constatads en territoris da radon (29 %) ed en territoris cun ina contaminaziun da radon pitschna (11 %).
Pervia da questas constataziuns vegn menziunà en l'art. 81 al. 2 cifra 27 dal model d'ina lescha da construcziun per vischnancas grischunas (versiun nr. 6 dals 13 da december 2006) per territoris da radon il suandant: A la dumonda da construcziun ston – sche necessari – vegnir agiuntads ils suandants documents: sin in formular spezial: la conferma che las mesiras necessarias per la protecziun cunter radon sajan vegnidas prendidas.
Cun questa prescripziun duain las vischnancas ch'èn classifitgadas sco territori da radon sco er las patrunas ed ils patruns da construcziun vegnir sensibilisads areguard il radon. Ulteriuras mesiraziuns en edifizis novs vegnan a mussar, sche la prescripziun è suffizienta u sch'i ston vegnir prendidas ulteriuras mesiras.

Dumonda 6: En cas da differentas dumondas da las medias concernent il radon ed er a chaschun dal viadi da medias "radon" ch'è vegnì organisà ils 21 da mars 2006 en il chantun Grischun ensemen cun il UFSP n'èn il radon ed il turissem mai stads in tema. Er da las vischnancas turisticas ch'èn vegnidas classifitgadas sco territori da radon n'hai betg dà dumondas uffizialas en quest connex. Auter ch'il Grischun, nua ch'igl èn vegnidas classifitgadas sco territori da radon mo vischnancas che han ina chargia da radon auta, ha il chantun Tessin decidì l'october 1996 da classifitgar tut las vischnancas sco territori da radon. Fin ussa n'èsi betg enconuschent che questa classificaziun avess gì consequenzas per il turissem en il chantun Tessin

6 da fanadur 2009