Per augmentar la segirezza dal traffic vegnan fatgas dapli
controllas dal traffic pesant en il Grischun.
L'entschatta da l'onn 2001 vegn introducida en Svizra la taxa sin il
traffic da camiuns pesants tenor prestaziun (LSVA). Il medem mument vegn
augmentada la limita da paisa dals camiuns ch'è generalmain valaivla dad
oz 28 sin 34 tonnas. Plinavant vegnan introducids ils contingents previs
per vehichels da 40 tonnas en la cunvegna bilaterala davart il traffic
terrester, e quai per viadis levs e vids. Questas novaziuns signifitgan
che las controllas dal traffic pesant ston vegnir intensivadas. Las
lavurs da project da la plazza da controlla per il traffic pesant a
Realta sut cuntinuan. Per las controllas pli intensivas vegn il chantun
Grischun ad obtegnair l'onn 2001 totalmain 103'500 francs da la
confederaziun. La regenza approva ina cunvegna da prestaziuns
correspundenta tranter il chantun e la confederaziun.
Las premias da l'assicuranza d'edifizis vegnan sbassadas
Las premias fundamentalas e supplementaras da l'assicuranza
d'edifizis vegnan sbassadas. Envers la basa valaivla 1997 vegnan ellas
reducidas per 16 pertschient. Questa nova distgargia da las premias è
pussaivla grazia a l'andament positiv da las ristgas ed als buns retgavs
da chapital da blers onns. Ils assicurads vegnan infurmads l'entschatta
da schaner 2001 directamain da l'institut d'assicuranza d'edifizis.
La restauraziun da la claustra da Müstair progredescha
Per il project da restauraziun da la claustra San Jon a Müstair
vegnan deliberadas contribuziuns da totalmain 839'000 francs. Las lavurs
cumpiglian controllas e segiradas. Gronds custs chaschunan surtut las
mesiras d'urgenza vi da las frescas en la baselgia claustrala, là nua
che las frescas romanas smanatschan da sa dissolver da la pictura
carolinga sutvart. Ils custs totals per las lavurs da restauraziun
previsas durant ils proxims trais onns vegn ad impurtar circa set
milliuns francs. Il chantun sa participescha cun 15 pertschient.
Cultura
Il chantun cumpra la sculptura "Grosses Weib" da Rudolf Blättler,
quella che sa chatta actualmain sut il grond fau en il zardin da la
Chasa grischa a Cuira. L'artist che deriva da Lucerna tutga tar ils
sculpturs svizzers arrivads. Ultra da quai acquista il chantun 12 ovras
d'art da Menga Dolf, Corsin Fontana, Ladina Gaudenz e Cécile Wick, ch'èn
destinadas sco decoraziun da biro. Questas cumpras custan 110'000 francs
al chantun.
Dal rest vegnan conderschidas contribuziuns d'in import total da var
224'000 francs a las suandantas ovras ed occurrenzas culturalas:
- duas exposiziuns d'Alberto Giacometti la stad 2001 en il museum
Ciäsa Granda a Stampa ed ediziun d'in catalog,
- activitads da l'archiv da cultura da dunnas dal Grischun durant
l'onn 2000,
- tschintgavel festival da teater dal Grischun dals 26 als 29
d'avrigl 2001 a Cuira,
- producziun dal film "Sömmis da Kerosen/Kerosinträume" da Manfred
Ferrari, Cuira,
- contribuziun al deficit da las festivitads "350 onns liberaziun da
l'Austria" da las regiuns Partenz e Tavau dals 7 als 11 da matg e dals
10 als 25 d'avust 1999,
- ediziun da la publicaziun "Die Anfänge des Pietismus in
Graubünden" da Jürgen Seidel tras la societad per la perscrutaziun da la
cultura grischuna,
- participaziun da la cheramista Anna Haas, Cuira, al project
cultural "CHinA" a Vienna,
- ediziun da l'ovra cumplessiva dal poet dialectal defunct Josef Hug
tras l'uniun da Vaz sut per chastels e ruinas,
- UNCOOL festival da jazz dals 24 als 27 da matg 2001 a Le Prese,
- concerts da l'uniun d'orchester da Cuira dals 14 e 30 da mars 2001
a Tavau e Cuira,
- trais concerts da la scola da chant da Cuira da Nadal 2000 fin
zercladur 2001,
- concerts dal chor da chombra engiadinais dals 20/21 da schaner
2001 a San Murezzan e Cuira,
- concerts dal rudè da chant Adula dals 17/18 da mars 2001 a Tusaun
ed Andeer,
- concerts dal chor da baselgia Concordia Tumleastga dadora dals 24
e 27 da matg 2001 a Tumegl,
- concerts dal chor St. Johann Tavau dals 24/25 da mars 2001 a
Maiavilla e Tavau,
- concerts da l'orchester da chombra Orchestrina Cuira dals 28 da
schaner als 3 da favrer 2001 a Sent, Schiers ed a Cuira,
- concerts dal chor viril Domat dals 11 e 12 da matg 2001
(primaudiziun d'ina cumposiziun scritta dad Alvin Muoth sin incumbensa),
- concerts dal chor maschadà da la scola media evangelica Schiers
dals 6 e 7 d'avrigl 2001 a Schiers e Maiavilla,
- concerts per la fin da l'onn 2000 da l'orchester sinfonic
Engiadin'ota dals 28 als 30 da december 2000 a Puntraschigna, Zuoz, Segl
e Schlarigna,
- concerts d'orgel a Cuira durant l'onn 2001,
- turnea da concerts dal cellist Luzius Gartmann resp. da ses trio
l'avrigl 2001 en l'Ucraina (preschentaziun d'ovras da cumponists
grischuns),
- concerts dal club da folc Cuira durant il 1. semester 2001, e
- ediziun dal DC "Schilter spielt Arabklezmen" tras la gruppa da
musica Schilter.
La regenza metta en vigur decrets revedids
Suenter che las votantas ed ils votants grischuns han acceptà il
november in'entira retscha da revisiuns da leschas, metta la regenza en
vigur divers da quests decrets resp. diversas da questas disposiziuns
sco suonda:
- Revisiun parziala da la lescha davart la promoziun d'umans cun
impediments il 1. d'avust 2001. Ils artitgels 32 e 32a valan dentant gia
a partir dal 1. da schaner 2001.
- Revisiun parziala da la lescha davart la furmaziun professiunala e
da l'ordinaziun executiva respectiva il 1. da schaner 2001. Il nov
artitgel 51 quinquies vala pir davent dal 1. d'avust 2001.
- Revisiun parziala da la lescha da vischnancas il 1. da schaner
2001.
Regiuns e vischnancas
Ils plans directivs regiunals "protecziun da la cuntrada
Engiadin'ota", "cuntrada" sco er "sendas e chamonas Val Mesauc e
Calanca" vegnan approvadas.
Per mesiras da reparatura en connex cun ils stemprads 1999 en il
Scanvetg ed il Partenz dadens vegnan deliberadas contribuziuns da
totalmain var 234'000 francs.
Per differents projects da construcziun da vias en il chantun vegnan
dads libers credits da totalmain 702'000 francs (direcziun dal project
A13 galaria dal San Bernardin e nova fermada per l'auto da posta a Mulin
da Pitasch ordaifer il vitg sin la via da Val S. Pieder).
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun