La populaziun da litschalas en l'Engiadin'ota vegn considerada sco quella ch'è situada il pli aut en l'Europa. Grazia a sia fermezza da populaziun ed a la reproducziun natirala che conserva sasezza è ella d'impurtanza naziunala. Mintg'onn la primavaira vegnan dentant observadas litschalas mortas u fitg flaivlas en l'En. Las raschuns per quai èn intschertas. En in studi da l'IFPSPA vegnan discutadas differentas ipotesas davart las raschuns dal murir ed elavuradas propostas per l'ulteriur proceder.
Onn per onn vegnan affluidas en in dumber considerabel litschalas e litgivas d'ual mortas u fitg flaivlas tar il rastè da la tschiffada d'aua a S-chanf sco er tar il chanal da drenascha dal curs vegl da l'En a Cristansains, Samedan. Dapi l'annotaziun da l'onn 1976 vegnan registradas annualmain tranter 200 e 1'500 litschalas sco era diesch fin 170 litgivas d'ual. Perencunter vegnan observads tar il chanal da drenascha a Samedan be anc sporadicamain peschs morts dapi 1991. Questas constataziuns han intimà l'inspecturat da chatscha e pestga sco er l'uffizi per l'ambient dal Grischun d'incumbensar l'IFPSPA (institut federal per provediment, sereneraziun e protecziun da las auas) d'analisar la situaziun, da discutar eventalas raschuns e d'elavurar propostas per l'ulteriura procedura. Il studi è vegnì elavurà da DP dr. Patricia Holm e dr. Daniel Bernet. Patricia Holm è manadra dal project "rait da pestgar da la Svizra". Quest project sa fatschenta cun las raschuns dal butin da peschs fermamain degressiv ch'ins ha constatà durant ils davos diesch onns cunzunt en ils flums da la Svizra bassa.
Las raschuns da la mort dals peschs en l'Engiadin'ota na pon oz betg vegnir identifitgadas cleramain. La cumparsa da litschalas mortas sa concentrescha sin il temp da la fin d'avrigl fin la fin da matg. Quest fatg fa attent ad in connex cun la perioda da fregar da las litschalas. Malgrà ils facturs da stress che indebleschan natiralmain ils peschs durant il temp da fregar, supponan ins che la mesira dal murir annual dastgia surpassar la "sminuziun natirala". Facturs essenzials che pon rinforzar la mortalitad da las litschalas durant il temp da fregar èn l'auta spessezza da l'effectiv, las fermas fluctuaziuns quotidianas da l'autezza da l'aua resp. la situaziun da l'aua restanta en la sfera d'influenza da las ovras electricas sco er la debitaziun cronica, dentant er alternanta dals peschs tras l'inducziun da grondas quantitads d'aua persa durant l'enviern. I sa tracta uss da chattar las raschuns pussaivlas cun ulteriuras retschertgas ch'han cleras intenziuns. Da questas fan part la retschertga patologica dals peschs affluids, relevaziuns davart la grondezza e la dinamica dal dumber da litschalas e lur cundiziuns d'abitadi sco er ulteriuras examinazius davart la qualitad da l'aua, cunzunt davart l'existenza da substanzas toxicas per peschs.

Gremi: inspecturat da chatscha e pestga ed uffizi per l'ambient dal Grischun
Funtauna: rg inspecturat da chatscha e pestga