Cun il project da refurma "restructuraziun da la nova gulivaziun da finanzas e la repartiziun nova da las incumbensas tranter la confederaziun ed ils chantuns" (NGF) duai la gulivaziun da finanzas da la confederaziun vegnir structurda a moda pli transparenta, efficazia e suttamessa a la taglia. A medem temp duain ils chantuna puspè avair pli bleras libertads d'agir per ademplir lur incumbensas a moda pli effizienta e pli manaivla al pievel. La solidaritad finanziala e la collavuraziun tranter ils chantuns vegnan uschia rinforzadas. Il president da la regenza Claudio Lardi, la schefa da finanzas Eveline Widmer-Schlumpf sco er il delegà da la NGF dals chantuns, il schef da finanzas dal chantun Son Gagl Peter Schönenberger, han orientà glindesdi en il rom da la sessiun d'october ils commembers dal cussegl grond davart las consequenzas da la NGF sin il chantun Grischun. Parallel è vegnida averta l'exposiziun ambulanta da la NGF ch'è las proximas emnas sin turnea en il chantun Grischun.

Bilantscha generala positiva per il chantun Grischun
Per il chantun Grischun - cun sia grevezza speziala areguard la topografia - è quest project da d'impurtanza speziala. Pli che 45% da las entradas totalas chantunalas resp. bundant 900 mio francs l'onn vegnan da la confederaziun. La part principala furman subvenziuns da la confederaziun per expensas chantunalas en differents secturs. Da nov duian ils meds per la gulivaziun interchantunala da finanzas e grevezzas vegnir drizzads senz'intenziun. Mintga chantun duai survegnir in minimum da meds finanzials per il diever autonom. Cun la gulivaziun da las grevezzas vegnan las grevezzas spezialas dals chantuns da muntogna e dals chantuns dals centers cumpensads directamain e senz'intenziun. Per il chantun Grischun è spezialmain l'introducziun d'ina gulivaziun da grevezzas geografic-topografica d'impurtanza centrala. Cun la gulivaziun senz'intenziun vul ins cumbatter la tendenza ch'exista oz, da vulair survegnir pli bleras contribuziuns da la confederaziun sco pussaivel. En la bilantscha generala (bilantscha globala) stat il chantun Grischun tenor las calculaziuns dad oz da la vart da quels che pon profitar.

La regenza grischuna sustegna la NGF
Entras la refurma NGF sa dat probablamain la davosa schanza per rumper il trend da centralisaziun e per reanimar l'execuziun federalistica ch'è en il fratemp fermamain entretschada. La regenza grischuna sustegna il concept da basa da la refurma NGF. Ella è conscienta da las schanzas, però er dals ristgs e dals cunfins da quest project. Ils chantuns duain avair la pussaivladad da realisar soluziuns innovativas ed individualas. En insaquants champs d'incumbensas, ils quals pretendan da tut la Svizra in standard minimal, ston ins perencunter stgaffir ed acceptar cundiziuns da basa unifitgadas. Ils chantuns vegnan a pigliar la responsabladad er per quests secturs.

La NGF porta ulteriuras meglieraziuns
Las differenzas che creschan tendenzialmain en la prestaziun finanziala ed en la grevezza fiscala tranter ils chantuns vegnan reducidas entras la NGF. L'entratschada da las incumbensas stgaffescha cleras cumpetenzas e responsabladad. Tras quai sa laschan er reducir duplicitads da l'adempliment da las incumbensas. A la fin duai vegnir intensivada la collavuraziun tranter ils chantuns. La NGF porta en quest reguard novs instruments e meglras basas. Cun la NGF pon ils chantuns ademplir dapli incumbensas independentamain. Al federalissem vegni dà forza durabla.

Ulteriurs pass
Il parlament federal vegn a discutar davart la NGF en ils onns 2002 e 2003. Il cussegl dals chantuns ha sa fatschentà davart quest tema durant la sessiun d'atun. Il cussegl naziunal vegn previsiblamain a tractar quest project durant la sessiun da stad 2003. La votaziun dal pievel davart la midada da las disposiziuns da la constituziun è previsa per la stad 2004. Suenter èn necessarias differentas adattaziuns sin il stgalim da la lescha. La NGF po vegnir realisada il pli baud l'onn 2006.

Exposiziun ambulanta en il chantun Grischun
Il project NGF è in'ovra communabla da la confederaziun e dals chantuns. I sa tracta d'in dals pli impurtants projects dals davos onns ch'è fitg cumplex e tecnicamain pretensius. La confederaziun ed ils chantuns han perquai decidì da lantschar ina campagna d'infurmaziun. L'element principal da la campagna è l'exposiziun ambulanta. Ins po visitar quella durant la sesiun d'october fin mesemna ils 9 d'october 2002 en la sala dal cussegl grond. Suenter è l'exposiziun sin turnea en ils suandants lieus:
- dals 5 fin ils 8 da november 2002 , Accademia Engiadina Samedan
- dals 11 fin ils 15 da november 2002, sala dal cussegl cirquital a Tavau
- dals 18 fin ils 22 da november 2002, scol'auta da tecnica ed economia (STE), Cuira
- dals 26 fin ils 28 da november 2002, sala da la chasa cumin Glion
Ulteriurs detagls sco er las uras d'avertura precisas chattais vus en la pressa quotidiana.

Ulteriuras infurmaziuns
Infurmaziuns detagliadas davart il project chattan ins sin la homepage dal departament federal da finanzas: www.nfa.ch. Ils documents èn disponibels a l'exposiziun ambulanta u pon vegnir empustadas tar il departament da finanzas e militar dal chantun Grischun:
tel. 081 257 32 17.

Gremi: departament da finanzas e militar
Funtauna: rg departament da finanzas e militar