Cumbain che 90 pertschient da tut las vischnancas grischunas e dals
posts da servetsch chantunals èn colliads cun l'uschenumnà guichet
virtuel (www.ch.ch), è il portal d'infurmaziun da la confederaziun, dals
chantuns e da las vischnancas bunamain nunenconuschent en il Grischun.
Correspundentamain minims èn il grad da diever e l'effect da www.ch.ch
sin ils singuls contacts tranter las autoritads e las burgaisas ed ils
burgais. Quai resulta d'ina retschertga che la chanzlia chantunala ha
fatg la stad 2003. A quella èn sa participadas var 75 pertschient da las
vischnancas grischunas e var 90 pertschient dals posts da servetsch
chantunals. Il guichet virtuel è accessibel - en la fasa d'emprova - per
tuts dapi il favrer 2003. El duai vegnir preschentà meglier a la vasta
publicitad vers la fin da l'atun. La navigaziun en il portal
d'infurmaziun sa basa sin l'uschenumnà "princip da situaziuns realas":
Las infurmaziuns da las singulas autoritads èn colliadas ina cun l'autra
tras chavazzins.
Tenor la planisaziun oriunda duai il guichet virtuel betg mo furnir
infurmaziuns da las autoritads, mabain er pussibilitar entirs andaments
electronics tranter burgais(a) ed autoritad. Per quai drovi dentant er
uschenumnads assistents da transacziun u "web services"
ch'identifitgeschan per exempel electronicamain ils clients,
pussibiliteschan pajaments electronics u infurmeschan quant enavant
ch'ina dumonda - tschentada electronicamain - è respundida. La regenza
grischuna ha constatà ch'in interess fundamental per ils web services
sco offerta d'internet cumplementara da las vischnancas e dals posts da
servetsch chantunals è avant maun en il Grischun. La dumonda davart
l'abilitad dals web services e davart ils custs n'è però enfin uss betg
anc vegnida respundida dals responsabels dal project. Uschespert che
questas infurmaziuns da basa inclusiv ils resultats dals tests da la
pratica èn avant maun, vegn la regenza a s'exprimer definitivamain, sche
e co ch'ella vul sustegnair l'ulteriur svilup da www.ch.ch dal portal
d'infurmaziun al portal da transacziun. La confederaziun duai en il
fratemp communitgar cleramain, sch'ella è - malgrà la situaziun
finanziala stretga - en cas da realisar il svilup da project prevesì
oriundamain u betg.
Il castur è da princip bainvegnì en il Grischun
La regenza grischuna sustegna da princip il concept "castur Svizra"
da l'uffizi federal d'ambient, guaud e cuntrada: en Svizra duai vegnir
stabilida ina populaziun da casturs ch'ei capavla da surviver, ed ils
conflicts colliads cun quai duain vegnir restrenschids per tut las
participadas ed ils participads ad ina mesira acceptabla. Il Grischun sa
dosta però encunter l'intenziun da laschar finanziar sulettamain dals
chantuns las mesiras da protecziun encunter donns dal castur. Sco gia
tar il luf-tscherver, l'urs ed il luf duai surtut la confederaziun star
buna per donns dal castur. Ultra da quai duai vegnir delegada ina
considerabla part da l'execuziun als chantuns, analog als concepts
"luf-tscherver Svizra" e "luf Svizra".
En il Grischun na datti anc naginas populaziuns da casturs. Cun la
revitalisaziun dal Rain alpin fiss quai però pussaivel a lunga vista.
Ina recolonisaziun activa dal castur a curta u a media vista sclauda la
regenza.
Da vischnancas e regiuns
- Riein: La regenza ha approvà il reglament da las zonas da
protecziun ed ils plans da las zonas da protecziun per las funtaunas da
Bual e da l'Alp da Riein.
- Vuorz e Breil: La regenza ha approvà las novas leschas davart
l'incassament da taxas da cura e da las contribuziuns per la promoziun
dal turissem.
- Maiavilla, Haldenstein, Domat, Sursaissa e Seewis: La constituziun
da la citad u las constituziuns communalas midadas u novas (Seewis),
ch'eran vegnidas decididas l'onn 2000 (Haldenstein) e 2003 da las
votantas e dals votants, èn uss er vegnidas approvadas da la regenza.
- Maiavilla e Fläsch: Per pudair accumplir lur incumbensas en il
sectur da la selvicultura e dal servetsch tecnic èn s'unidas las
vischnancas per ina corporaziun da vischnancas da dretg public cun il
num "manaschi forestal e tecnic Fläsch-Maiavilla (uniun d'interess
Falknis)". Il statut d'organisaziun è vegnì approvà da la regenza.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Promoziun per lavur culturala professiunala: Cun 10'000 francs
sustegna la regenza il project "in pursuit of happiness", ina
installaziun multimediala d'Aniko Risch e Duosch Grass en il "Kunstraum
Engländerbau" a Vaduz.
- Construcziun nova dal negozi da vischnanca e sistem da cooperaziun
da chalur: La regenza ha approvà in credit d'agid d'investiziun per la
construcziun nova dal negozi da vischnanca a Stierva incl. in
stgaudament da stalizzas (uadels) integrà per la chasa da scola ed ha
ultra da quai concludì ina contribuziun chantunala da var 28'000 francs.
- Provediment d'aua: Per construir il stabiliment dal provediment
d'aua e d'idrants da l'associaziun da provediment d'aua da
Stussavgia-Curt e per engrondir e renovar il stabiliment dal provediment
d'aua a Vignogn ha la regenza approvà var 740'000 francs. Var 42'000
francs da quai per l'etappa 2004 a Vignogn.
- Nov passape: En la fracziun da Leis a Mesauc po vegnir construì il
nov passape. La contribuziun chantunala importa var 30'000 francs.
- Nov plaz da sport: La regenza ha da princip approvà il project per
construir in plaz da sport cun in plaz per tutt'aura e cun in implant da
sigl lung a Sumvitg e concedì per quel ina contribuziun chantunala da
var 85'000 francs.
- Sanaziun: Var 1,3 milliuns francs importa la contribuziun
chantunala per la renovaziun e la sanaziun da la chasa da persunal e dal
stabiliment d'internat da la scola-dimora a Cuira.
- Contribuziuns da sport-toto: Il club da ballape da Vaz sut ed il
club da rembladers Engiadina SMRC San Murezzan retschaivan totalmain var
4000 francs.
Projects da vias
- Per var 2,6 milliuns francs vegnan exequidas lavurs d'impressari
sin la via dal Güglia (Crap Sés) e sin la via da Tschiertschen
(Ricardei, punt a la spunda da Steinbachwald). La regenza ha concedì
domadus projects.
chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun