La regenza grischuna sustegna l'introducziun da la refurma da
l'administraziun GRiforma che duai vegnir realisada en tut
l'administraziun. Quai resulta dal "rapport final davart la prolungaziun
da la fasa d'emprova e davart l'ulteriur andament da la refurma da
l'administraziun GRiforma" che la regenza ha deliberà per mauns dal
cussegl grond. Quel vegn a tractar la fatschenta en la sessiun
d'october.
La fin da l'onn 1996 ha la regenza concludì da manar tras en
l'administraziun chantunala in project per far emprovas cun la nova
gestiun publica. Sut il num "GRiforma" han tschintg posts da servetsch
cumenzà il 1. da schaner 1999 cun il manaschi da pilot. La fasa da
pilot, che ha durà dal 1999 fin il 2002, è vegnida prolungada l'avust
2003 dal cussegl grond per trais ulteriurs onns d'emprova fin la fin da
l'onn 2005. La regenza ha ussa deliberà il "rapport final davart la
prolungaziun da la fasa d'emprova e davart l'ulteriur andament da la
refurma da l'administraziun GRiforma" per mauns dal cussegl grond.
Questa fatschenta vegn tractada l'october en il parlament. Sin basa da
las enconuschientschas ch'èn vegnidas fatgas en la fasa da pilot e sin
basa da las experientschas positivas propona la regenza al cussegl grond
d'approvar l'introducziun da la nova gestiun publica en tut
l'administraziun tenor ils princips da GRiforma.
L'introducziun è planisada en trais etappas
L'introducziun da la nova gestiun publica en tut l'administraziun
tenor ils princips da GRiforma duai succeder en trais etappas, e quai
uschia che trais fin tschintg posts da servetsch da mintga departament
fan mintga onn la midada da sistem a partir da l'onn 2007. Ils
departaments han la cumpetenza da decider, cur che tge post da servetsch
vegn a midar dal sistem convenziunal al sistem nov. Entaifer trais onns,
fin il 1. da schaner 2010, duain tut ils posts da servetsch avair midà a
la nova gestiun publica.
En il rom da la fasa da pilot èsi sa mussà che las premissas e
ch'ils basegns dals singuls posts da servetsch èn fitg differents.
Perquai propona la regenza da realisar l'introducziun cun differents
grads d'introducziun. Il standard che sto vegnir introducì per ils
instruments vegn a sa differenziar tut tenor l'incarica da prestaziun,
la grondezza e la cumplexitad dal post da servetsch.
Elements centrals dal nov model da gestiun publica
La gestiun publica tenor ils princips da GRiforma sa basa per gronda
part sin instruments directivs gia existents. Intgins paucs instruments
novs vegnan introducids. L'element central da GRiforma è il spustament
dals andaments da l'administraziun publica, e quai da la gestiun che sa
basa sin l'input ad ina gestiun che sa basa sin l'output. Fin ussa sa
basa la gestiun da l'administraziun sin l'input. Quai vul dir ch'il
cussegl grond fixescha exactamain, tge meds finanzials che stattan a
disposiziun ad in post da servetsch, p.ex. per salaris, per material da
biro u per spesas da viadi. Tge prestaziuns che ston vegnir furnidas cun
quests meds finanzials n'è fin ussa betg vegnì discussiunà. Cun GRiforma
vegni midà a la gestiun che sa basa sin l'output, uschia ch'i vegn dà
dapli impurtanza a la direcziun da las prestaziuns. Da nov vegnan ils
posts da servetsch a reunir lur incumbensas e lur prestaziuns a products
ed a cumpigliar quests products en gruppas da products. Sin basa da quai
fixescha il cussegl grond ils meds finanzials en il rom da preventivs
globals. La suveranitad dal cussegl grond concernent il preventiv resta
incontestada. En la cumprova visavi il cussegl grond vegn dentant
desistì en l'avegnir d'ina contabilisaziun detagliada e specifica sco er
da la deliberaziun.
Da nov intervegna il cussegl grond en intervals da quatter onns a
temp e sin in stgalim surordinà, e quai cun fixar la structura da las
gruppas da products e cun definir l'effect politic che vegn intenziunà
per mintga gruppa da products. Tras l'introducziun en tut
l'administraziun vegn augmentada la valur da la lavur politica, cunquai
ch'ins po enconuscher e diriger meglier, nua che tge meds finanzials
vegnan investads per tge intent.
Cun la midada a la gestiun publica tenor ils princips da GRiforma
survegnan ils posts da servetsch en tscherts secturs dapli cumpetenzas
sin plaun operativ, uschia cunzunt en la moda e maniera da la furniziun
da las prestaziuns. Cun agid dals instruments parlamentars po il cussegl
grond dentant far valair sia influenza da tut temp sin tut ils stgalims
ed intervegnir en moda directiva.
Introducziun da la calculaziun dals custs e da las prestaziuns
In'ulteriura novaziun essenziala è l'introducziun d'ina calculaziun
dals custs e da las prestaziuns (CCP) en tut ils posts da servetsch. En
emprima lingia duai la CCP stgaffir transparenza areguard ils custs
d'ina prestaziun e porscher sustegn per giuditgar la rentabilitad da
prestaziuns. Per manar la CCP daventi necessari d'introducir ina
registraziun generala dal temp da lavur e da las prestaziuns. Ina
novaziun da GRiforma che tut las collavuraturas e che tut ils
collavuraturs vegnan a sentir directamain.
Tras l'introducziun da GRiforma durant ils onns 2007 fin 2011 vegn
engrevgià il quint dal chantun cun custs supplementars da totalmain
3.605 milliuns francs. En quest connex sa tracti da custs da persunal en
l'autezza dad 1.875 milliuns francs sco er da custs reals en l'autezza
dad 1.730 milliuns francs. Tar quests custs cun consequenzas finanzialas
directas sin il quint dal chantun vegnan vitiers - en la fasa
introductiva - custs calculatorics che n'engrevgeschan betg
supplementarmain il quint dal chantun en cumparegliaziun cun oz. Quels
importan 4.995 milliuns francs e cumpiglian prestaziuns che pon vegnir
furnidas dal persunal existent. Suenter che l'introducziun è terminada,
sto vegnir fatg quint mintga onn cun custs periodics en l'autezza da
375'000 francs, perquai ch'i vegnan stgaffidas plazzas novas. En
cumparegliaziun cun la stimaziun dals custs da l'onn 2003 sa lascha
l'introducziun da GRiforma realisar tenor la planisaziun actuala per
2.395 milliuns francs pli bunmartgà, e quai en ina concepziun ch'è
coordinada cun ils basegns dal Grischun e che porscha ina cumplettaziun
raschunaivla tar ils instruments directivs da fin ussa.
Giudicament positiv
L'enquista ch'è vegnida fatga la fin da la stad 2005 tar la regenza
sco er tar las collavuraturas, tar ils collavuraturs, tar las manadras e
tar ils manaders dals servetschs da pilot ha mussà che la tenuta envers
questa furma da la gestiun publica è anc adina per gronda part positiva.
Anzi, il giudicament da GRiforma ha mussà tut en tut in resultat anc pli
positiv che l'evaluaziun da l'onn 2002.
Sco raschunaivel e nizzaivel vegn giuditgà cunzunt ch'ins
orientescha las prestaziuns tenor lur effects, che la gestiun sa basa
sin cunvegnas da prestaziun e sin finamiras, ch'ins ha dapli libertad
d'agir en il sectur operativ, ch'ins controllescha e mesira a maun
d'indicaturs, sche las finamiras èn vegnidas cuntanschidas, sco er
ch'ins ha a disposiziun pli svelt meglieras infurmaziuns da gestiun.
Persunas che dattan infurmaziuns:
cussegliera guvernativa dr. Eveline Widmer-Schlumpf, scheffa dal
departament da finanzas e militar, telefon 081 257 32 13
Sandra Felix, manadra dal project NGP/GRiforma, telefon 081 257 32
18
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun