Ervas per cuschinar? Natiralmain. Ma ervas sa chattan er en blers products, nua ch'ins na las spetgass betg. Quai mussa in nov video da la chanzlia chantunala davart l'exposiziun speziala "ervas" en il museum da la natira dal Grischun. L'exposiziun vegn averta oz ils 12 d'avrigl 2017, a las 19.15, cun ina vernissascha publica.

Plantas ed ervas han gia marcà il mintgadi da noss perdavants, e fin oz ans accumpo-gnan ellas tras il di – er en furma da products, nua che nus na las supponissan betg senza auter: En il savun per la duscha u en la pasta da dents, en il té d'ensolver u en la liongia, en il vinars u en la lampa d'odur, sco spezaria, sco medicament u sco droga, per fimentar, sco substanza oduranta u sco colurant – ervas èn preschentas dapertut. Uschia tutga pia er il titel da la nova exposiziun speziala en il museum da la natira la noda: "Gugent u navidas. Per tut datti in remedi". L'exposiziun ch'è vegnida concepida dal Parc selvadi Turitg a Sihlwald permetta da far in viadi tras il spazi e tras il temp, dal passà fin al preschent – ed adina sin ils fastizs da 29 ervas tschernidas.

Odur dad ervas sco mussavia
L'exposiziun è concepida sco viadi per grond e pitschen tras il mund da las ervas. L'emprim savuran las visitadras ed ils visitaders vi da nov buttigliettas per sa decider per in'odur. Sin il cirquit tras l'exposiziun vegnan els a savair successivamain adina dapli davart l'erva che stat davos l'odur. Als uffants che na san anc betg leger, spetgan differentas staziuns auditivas: i vegnan raquintadas istorgias, declerads detagls ed in uffant rapporta cun tge ervas che sia mamma ha fatg in té che ha gidà a cumbatter sia tuss.

Dad erboristas e da strias
Il cirquit tras l'exposiziun maina tar ina pitschna chasetta in pau torta. Avant ch'entrar là scuvran ins, nua che la planta tschernida avant viva e tge pretensiuns ch'ella fa envers sia plazza da vegetaziun. En la chasetta d'ervas stattan lura las erboristas dal temp medieval en il center. Ellas vegnivan appreziadas pervia da lur gronda savida, ma a medem temp eran ellas in pau suspectas a lur conumans. Las erboristas vivevan perquai per il pli a l'ur dals vitgs. En la chasetta d'ervas da l'exposiziun pon las visitadras pitschnas ed ils visitaders pitschens sa travestgir sco erborista u erborist ed inventar agens versets da remedi. Ubain ch'els taidlan en ina staziun auditiva la chanzun da l'emprendist striun.
La proxima staziun è concepida sco biblioteca, ed en il center stat Tumasch d'Aquin. L'onn 1450 è el numnadamain arrivà a la conclusiun che tut las erboristas guaridras na possian betg esser seriusas, ch'ellas exerciteschian lur art cun striegn. Ina valitaziun cun consequenzas: Da 1450 fin 1750 èn vegnidas sentenziadas a mort circa 60 000 persunas pervia da ‹striegn›; passa 80 pertschient eran dunnas. Tgi ch'enconuscheva memia bain las ervas durant il temp medieval, viveva pia en privel.

Ervas en il mintgadi
Plinavant maina il cirquit en temps pli novs, concretamain en la "apoteca d'ervas": Qua vegn ins a savair ina massa davart las substanzas activas, ils cuntschants e las substanzas amaras da las ervas medicinalas. La finala mussan emballadis in'entira paletta da products, en ils quals sa chattan ervas. Igl è surprendent quantas ervas che nus duvrain e che nus consumain mintga di. En cuschina, en il bogn u en il biro, sco sal, sco itg u sco té, en il vinars, en il parfum u en las lampas d'odur. Per tut datti in remedi.

Iert d'ervas
En il spazi al liber dal museum da la natira dal Grischun pon ins scuvrir e contemplar differentas ervas medicinalas ed odurantas en grondas chaschas d'eternit. A l'entrada vegn ins beneventà d'in pitschen iert. Quel mussa ch'ins po cultivar ervas er sin ina pitschna surfatscha ed en lieus sco balcuns.

Ulteriuras infurmaziuns sut www.naturmuseum.gr.ch ed en il flyer tar l'exposiziun speziala.

Fotografia agiuntada:

Uras d'avertura:
13 d'avrigl fin 10 da settember 2017, mintgamai da mardi fin dumengia, da las 10.00 fin las 17.00


Persunas da contact:
- Dr. Ueli Rehsteiner, directur dal museum da la natira dal Grischun, tel. 081 257 28 43, e-mail Ueli.Rehsteiner@bnm.gr.ch
- Flurin Camenisch, pedagog da museum, museum da la natira dal Grischun, tel. 081 257 28 45, e-mail Flurin.Camenisch@bnm.gr.ch


Gremi: Uffizi da cultura
Funtauna: rg uffizi da cultura