La regenza ha prendì posiziun tar il rapport davart l'efficacitad da la gulivaziun da finanzas naziunala (NGF) e tar il svilup en il sectur da las differentas activitads en il liber. Plinavant ha ella approvà ina strategia per liquidar fatschentas da l'administraziun chantunala en moda digitala.
La gulivaziun da finanzas naziunala sto vegnir optimada
La regenza ha prendì posiziun tar il rapport davart l'efficacitad da la gulivaziun da finanzas naziunala tranter la confederaziun ed ils chantuns (NGF) 2016–2019. Quest rapport furma la basa da la missiva dal cussegl federal per fixar ils instruments da gulivaziun da la NGF a partir da l'onn 2020.
La NGF, ch'è en vigur dapi l'onn 2008, è da princip sa cumprovada. Per il federalissem en general e per il chantun Grischun en spezial ha ella ina fitg gronda impurtanza. Il Grischun survegn mintga onn var 270 milliuns francs or da la gulivaziun da finanzas naziunala. La regenza constatescha dentant ch'il sistem stoppia vegnir optimà per betg surstrapatschar ils chantuns che finanzieschan la NGF. Ord sia vista èsi zunt impurtant da mantegnair la solidaritad tranter ils chantuns. Da nov duai vegnir fixada e garantida en la lescha ina dotaziun minimala per ils chantuns cun las pli paucas resursas. Quella vegn fixada ad 86,5 pertschient da la media dal potenzial da resursas da tut ils chantuns. La gulivaziun da finanzas vegn uschia segirada a lunga vista. Il volumen da la gulivaziun da las resursas sa drizza a medem temp en emprima lingia tenor las differenzas tranter ils chantuns. Da la modalitad ch'il parlament federal fixescha periodicamain da nov il volumen da gulivaziun poi vegnir desistì. Per ils chantuns che survegnan daners da la NGF chaschuna l'adattaziun dentant er tschertas perditas da contribuziuns. En quest connex pretenda la regenza che la confederaziun impundia cumplainamain a favur dals chantuns ses meds che vegnan libers tar la gulivaziun da las resursas. 50 pertschient ston vegnir duvrads per augmentar la gulivaziun da las grevezzas sociodemograficas (GGS) e 50 pertschient per pajar gulivaziuns als chantuns cun paucas resursas. Da cuntinuar senza midadas èsi percunter cun il volumen e cun ils criteris da repartiziun per la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas (GGG).
Documents da consultaziun dal departament federal da finanzas (DFF) (en tudestg)
Activitads en il liber en il focus: posiziun da la regenza
La regenza ha prendì posiziun tar il project da consultaziun dal departament federal da defensiun, protecziun da la populaziun e sport (DDPS). En sia posiziun tar la revisiun totala da l'ordinaziun concernent l'activitad dals guids da muntogna e la purschida d'ulteriuras activitads da ristga renda ella attent ad intginas adattaziuns ch'èn urgentamain necessarias.
La regenza refusa l'extensiun planisada da l'obligaziun d'avair ina permissiun per porscher turas cun gianellas. En in chantun turistic sco il Grischun na duain purschidas betg vegnir engrevgiadas, sch'i n'exista nagin basegn d'agir urgent ord vista da la segirezza. Sut quest aspect propona la regenza plinavant che magistras e magisters da raiver dastgian raiver ensi ed engiu er sin rutas da pliras lunghezzas da suga ch'èn pli difficilas che T3 (scala dal CAS per viandar en muntogna e viandar alpin), sch'ellas ed els disponan d'ina scolaziun supplementara correspundenta.
Documents da consultaziun dal departament federal da defensiun, protecziun da la populaziun e sport (DDPS) (en tudestg)
©Michal Bulicka
Ils chantuns duain survegnir dapli vusch tar la protecziun da la natira e da la patria
La regenza ha prendì posiziun tar ina midada da la lescha federala davart la protecziun da la natira e da la patria ch'è vegnida elavurada en il rom d'ina iniziativa parlamentara. La lescha regla la protecziun da cuntradas e da maletgs da lieus prezius. En l'avegnir duain interess d'utilisaziun chantunals survegnir dapli impurtanza tar la consideraziun da la protecziun e dal niz en cas d'objects d'impurtanza naziunala.
La regenza grischuna beneventa ch'ils chantuns han en l'avegnir dapli vusch en dumondas da la protecziun da la natira e da la patria. Tras la midada da la lescha duain pudair vegnir resguardads er interess chantunals giustifitgads tar la consideraziun necessaria dals interess. Plinavant vegn stgaffida la pussaivladad da metter interess chantunals d'ina impurtanza speziala eventualmain sur ils interess da protecziun naziunals. La posiziun dals chantuns vegn rinforzada, perquai ch'i duai esser admissibel er per tscherts projects chantunals da considerar ils interess tranter la protecziun dals objects d'impurtanza naziunala ed il niz dals projects proponids. Las proceduras e cumpetenzas existentas na vegnan betg midadas e la consideraziun seriusa dals interess da protecziun e d'utilisaziun resta garantida.
Documents da consultaziun da las cumissiuns parlamentaras (en tudestg)
Liquidar fatschentas cun l'administraziun en moda digitala
La regenza ha fixà la strategia dad e-government dal Grischun. Quella furma la basa per sviluppar vinavant la digitalisaziun da l'administraziun durant ils proxims 5 onns. Las clientas ed ils clients vulessan pudair nizzegiar ils servetschs da las autoritads svelt, en moda nuncumplitgada ed independentamain dal lieu e da las uras d'avertura. Tras il progress tecnologic creschan perquai las pretensiuns ed ils basegns da l'economia e da la populaziun da pudair liquidar fatschentas cun l'administraziun en moda digitala.
Grazia al e-government resta il chantun Grischun er en l'avegnir in lieu attractiv per organisaziuns ed interpresas e dispona d'ina administraziun effizienta ch'è concepida tenor ils basegns da la populaziun. Resguardond la strategia dad e-government da la Svizra vegnan definidas per il Grischun quatter finamiras strategicas cun directivas e champs d'acziun correspundents. Quellas resguardan ils basegns da l'economia, da la populaziun e da las autoritads. Sco emprim vul il chantun Grischun metter a disposiziun prioritarmain prestaziuns che han il niz il pli grond. Per cuntanscher la pli gronda facilitad d'utilisaziun pussaivla duai vegnir stgaffì sco segund in portal da service. Sur quel pon la populaziun e l'economia utilisar en moda centrala prestaziuns electronicas dal chantun senza duvrar palpiri. Uschia duain ils documents uffizials ils pli impurtants pudair vegnir empustads, pajads, retratgs e lura utilisads vinavant directamain sin via electronica. Sco terz duai vegnir cuntanschì che las infrastructuras da basa centralas per la liquidaziun electronica cumpletta da fatschentas vegnan stabilidas e messas a disposiziun uschia, ch'ellas èn facilas d'utilisar. Latiers tutga ina identificaziun segira ed adequata da las utilisadras e dals utilisaders. La strategia dad e-government ha la finala la finamira d'etablir che las fatschentas vegnian liquidadas er entaifer l'administraziun en il cas normal en moda digitala senza duvrar bler palpiri.
Il chantun sustegna la construcziun dal campus d'allergias a Tavau
La regenza sustegna la construcziun dal campus d'allergias a Tavau. Per quest intent ha ella concedì ina contribuziun chantunala da maximalmain 2,25 milliuns francs sut il titel "infrastructuras impurtantas per il sistem". Plinavant ha ella concedì ina contribuziun chantunala da var 580 000 francs sco prestaziun d'equivalenza a l'emprest federal (2 milliuns francs) en il rom da la nova politica regiunala (NPR).
Il campus d'allergias a Tavau duai daventar in center da cumpetenza cun attracziun internaziunala. En in unic lieu duain vegnir unids la perscrutaziun suprema, il provediment e l'applicaziun clinica, la scolaziun e la furmaziun supplementara sco er la realisaziun da congress, da dietas e da lavuratoris scientifics ch'èn orientads a l'applicaziun. Tras la vischinanza tar ils partenaris – l'institut svizzer da retschertgas davart allergias ed asma (ISRA), il "Christine Kühne-Center for Allergy Research and Education" (CK-CARE) e la clinica autalpina Tavau – sa laschan cuntanscher sinergias impurtantas sin il campus. Resultats da perscrutaziun pon vegnir integrads en la lavur clinica ed uschia vegnir applitgads en la pratica. Il Grischun vegn uschia rinforzà decisivamain sco lieu economic e lieu da perscrutaziun.
©OOS AG Architekten, Turitg
Contribuziun chantunala per la restauraziun da la baselgia son Gion a Domat
A la fundaziun da la baselgia catolica son Gion a Domat garantescha la regenza ina contribuziun da maximalmain 680 000 francs per conservar e per restaurar la baselgia da son Gion.
La baselgia da son Gion è situada sin la Tuma Turera a l'ur nord da Domat sper la riva dretga dal Rain ed è vegnida construida durant l'emprima mesadad dal 12. tschientaner. L'edifizi actual è vegnì construì sin in edifizi pli vegl. Il chor gotic da la baselgia actuala è vegnì construì l'onn 1504, la nav l'onn 1515. Per la nova consecraziun dals 5 da fanadur 1515 è il clutger vegnì auzà per in plaun.
L'intern e l'extern da l'edifizi che stat sut protecziun da monuments d'impurtanza naziunala duai ussa vegnir restaurà en etappas en il rom dal project. Eventualas midadas architectonicas vegnan realisadas en moda decenta ed integradas optimalmain en la substanza istorica. Il sectur superiur da la Tuma Turera vegn concepì da nov ed è in pass envers la cuntinuaziun activa d'in bain cultural viv.
©Rufino Emmenegger
Protecziun cunter bovas en Val Stussavgia per segirar la punt da la Viafier retica
La regenza ha approvà il project "Protecziun cunter bovas Val da Carrera" ed ha concedì ina contribuziun chantunala da maximalmain 320 000 francs. Sin las spundas dal massiv dal Signina erodescha cuntinuadamain grippa da plattamorta. En consequenza da quai transporta l'Aual da Carrera regularmain quantitads pli grondas da glera. En l'Aual da Carrera chaschuna quai terrenisaziuns ed augmenta uschia la periclitaziun da la punt da la viafier. Perquai ha la Viafier retica incumbensà l'uffizi da guaud e privels da la natira d'examinar e d'elavurar mesiras tecnicas per reducir la situaziun da privel. Cun in indriz d'avertiment e da signal duai vegnir garantida la protecziun da la viafier. Tras quai che la staziun da mesiraziun tar la punt da Carrera (via principala Glion – Versomi) registrescha cuntinuadamain il livel da l'aua da l'Aual da Carrera e transmetta in signal d'alarm a la staziun tar la punt da la Viafier retica, en cas che la valur d'alarm definida vegn surpassada, pon eveniments da la natira privlus vegnir percepids a temp. Supplementarmain vegnan infurmadas las persunas responsablas davart l'eveniment cun agid d'in SMS d'urgenza. Sur la webcam sin la punt pon questas persunas ultra da quai s'infurmar immediatamain davart la situaziun actuala. Il signal d'alarm che vegn recepì da la staziun tar la punt da la Viafier retica vegn transmess vinavant da là directamain a la regulaziun da la viafier. Quella serra lura il traject correspundent da la viafier per il traffic.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun