La cumpra da 25 vaguns da vitgira modulars normals e da 6 vaguns da vitgira modulars cun power pack tras la Viafier retica vegn renconuschida da la Regenza sco mesira subvenziunabla. La Regenza garantescha a la Viafier retica ina contribuziun chantunala da maximalmain 5,46 milliuns francs als custs d'investiziun totals da circa 10,92 milliuns francs. La garanzia da la contribuziun stat dentant sut la resalva, ch'il Cussegl grond approveschia l'expensa. L'expensa vegn fatga entaifer l'etappa I dal credit d'impegn general dal Green Deal. La dumonda vegn suttamessa al Cussegl grond per l'approvaziun en il rom da la missiva tar il quint annual 2024. La permissiun da l'expensa suttastat lura anc al referendum da finanzas facultativ cun in termin da 90 dis.

Il parc da vaguns da vitgira da la Viafier retica consista per part da vehichels ch'èn fin 100 onns vegls. Perquai sto el vegnir renovà e cumplettà urgentamain. Il transport da rauba cun la viafier ha ina gronda impurtanza en il chantun Grischun, tranter auter pervia da la segirezza dal provediment. Sche la viafier grischuna duai transportar rauba er en l'avegnir, èsi indispensabel da renovar il parc da vaguns antiquà. Ils novs vaguns da vitgira modulars a quatter axas duain vegnir en funcziun sin l'entira rait da la Viafier retica (incl. Bernina). Els pon vegnir utilisads per trens che transportan mo rauba. Igl è dentant er pussaivel da laschar circular els ensemen cun vaguns da persunas en il traffic maschadà.

Foto vaguns da vitgira modulars cun power pack © Viafier retica SA

Per l'emprima etappa da realisaziun dal project per il svilup regiunal (PSR) Val Stussavgia ha la Regenza garantì ina contribuziun chantunala da maximalmain 3 019 591 francs a l'uniun «PSR Val Stussavgia». Questa contribuziun premetta ina contribuziun federala da 3 681 215 francs. Ils custs subvenziunabels importan 9 232 739 francs.

Il PSR Val Stussavgia è in project voluminus per il svilup regiunal, ch'è vegnì lantschà l'onn 2020. L'emprima etappa, che duai ussa vegnir realisada, cumpiglia 10 projects parzials. Qua tras duai l'agricultura da la Val Stussavgia vegnir diversifitgada pli fitg, per che famiglias possian vinavant lavurar e viver en la val. Differentas mesiras duain promover la producziun, l'elavuraziun e la commerzialisaziun da products agriculs sco er l'extensiun da la purschida agroturistica e d'ulteriuras purschidas ed uschia sustegnair las chadainas regiunalas da valurisaziun.

© Mathias Kunfermann

La Regenza ha approvà la cunvegna da prestaziun 2025 (CP25) tranter il chantun Grischun e l'Uniun Sendas grischunas.

Tranter il chantun Grischun e l'Uniun Sendas grischunas existan differentas cunvegnas da prestaziun che reglan la collavuraziun areguard differentas tematicas. Cun la nova CP25 regla ina cunvegna da prestaziun tut las prestaziuns che pertutgan la collavuraziun. Cun questa occasiun han ins er gist actualisà las incumbensas e resguardà la chareschia. Las cunvegnas da prestaziun existentas restan en vigur e pon vegnir consultadas en cas d'intschertezzas. La CP25 vala retroactivamain a partir dal 1. da schaner 2025.

L'Uniun Sendas grischunas vegn renconuschida sco organisaziun spezialisada en il senn da la legislaziun federala respectivamain chantunala ed è commembra da l'organisaziun da tetg Sendas svizras. L'Uniun Sendas grischunas ha la finamira generala da promover il viandar sco activitad da temp liber raschunaivla, ed ella s'engascha per l'extensiun ed il mantegniment da las infrastructuras dal traffic betg motorisà.

© Andrea Badrutt

Il chantun Grischun indemnisescha da nov il servetsch da pichet, che las spendreras ed ils gidanters da naschientscha independents furneschan per naschientschas a chasa e per assistenzas durant la pagliola. L'indemnisaziun importa 500 francs per ina naschientscha a chasa, en ina chasa da parturir u en l'ospital. Per l'assistenza durant la pagliola importa l'indemnisaziun 220 francs suenter ina naschientscha ambulanta e 150 francs suenter ina naschientscha en l'ospital.

La nova regulaziun è fixada en l'Ordinaziun tar la Lescha per promover la tgira da persunas malsaunas. La Regenza ha ussa approvà e mess en vigur la revisiun retroactivamain per il 1. da schaner 2025. Plinavant ha La Regenza dublegià las contribuziuns da scolaziun dal chantun als instituts da scolaziun per professiuns da sanadad. Questas contribuziuns importan da nov 600 francs per emna per persunas che absolvan ina scola spezialisada superiura u ina scola auta spezialisada sco er 1800 francs per onn per persunas che fan la scolaziun da spezialista u spezialist da sanadad ubain da spezialista u spezialist d'assistenza.

La Regenza ha prendì enconuschientscha dal rapport final davart il punct central da svilup «Turissem da sanadad Grischun». Las finamiras principalas dal project – numnadamain la colliaziun dals acturs relevants sco er la creaziun da novas purschidas en il turissem da sanadad – èn vegnidas cuntanschidas cun success. Il rapport final resumescha las enconuschientschas obtegnidas e serva sco document da basa util per iniziativas futuras en quest sectur.