Co po l'infurmaziun davart viadis transcunfinals vegnir meglierada en la regiun alpina?
Il project LinkingAlps che vegn promovì da la UE vul respunder questa dumonda.

En connex cun viadis transcunfinals datti savens il problem, che las infurmaziuns da viadi n'èn betg visiblas en in'egliada per tut il traject. Per planisar l'entir viadi ston las viagiaturas ed ils viagiaturs en ils blers cas midar tranter ils sistems d'infurmaziun dals differents purschiders, da las regiuns u dals pajais. Il project LinkingAlps sa fatschenta cun quest problem en la regiun alpina. La finamira è quella da stgaffir in barat standardisà da las infurmaziuns da viadi tranter ils singuls purschiders. Sin questa moda pon las infurmaziuns tranter ils singuls sistems d'infurmaziun vegnir barattadas e cumpiladas ad ina chadaina da viadi senza interrupziuns.

Il project LinkingDanube, ch'è vegnì terminà dacurt, ha cumprovà la realisabladad d'in barat unitar d'infurmaziuns en furma d'in open journey planner (OJP) ch'è vegnì sviluppà en il project. Ussa vegn LinkingAlps a metter il OJP sin il proxim nivel, quai cun porscher in servetsch operaziunal en il spazi alpin. Las Alps èn ina da las pli popularas destinaziuns da vacanzas en Europa ed han perquai in grond volumen da viadis. Rutas da transit impurtantas tras las Alps mainan tras plirs pajais e regiuns, sco p.ex. la ruta dal Brenner. Per quest motiv exista in basegn d'infurmaziuns da viadi senza interrupziuns e d'auta qualitad per viagiaturas e viagiaturs.

Cun partenaris da l'Austria, la Germania, l'Italia, la Slovenia, la Svizra e la Frantscha ha il project, che dura trais onns, la finamira d'etablir in servetsch da barat standardisà per infurmaziuns da viadi, e quai uschia che las infurmaziuns pon vegnir integradas en in servetsch che porscha infurmaziuns da viadi senza interrupziuns da tut ils gestiunaris e sur ils cunfins.

La finamira principala
La finamira principala da LinkingAlps è quella da promover il transferiment dal traffic individual motorisà sin opziuns da mobilitad cun paucas emissiuns da CO2, sco il traffic public, da promover la viafier e meds da traffic alternativs sco purschidas sin dumonda. L'applicaziun d'instruments innovativs e da strategias cun in'orientaziun transnaziunala per colliar ils purschiders d'infurmaziuns da viadi prolunghescha las chadainas da mobilitad senza interrupziuns per las viagiaturas ed ils viagiaturs ed extenda uschia las opziuns d'ina mobilitad che chaschuna paucas emissiuns da CO2. Infurmaziuns da viadi da plirs pajais, gestiunaris e meds da traffic vegnan utilisads cuminaivlamain dals partenaris da project, quai cun l'intent da porscher la meglra opziun per l'utilisaziun finala. L'idea cumpiglia activitads da pilot e tests per infurmaziuns decentralas e transnaziunalas davart l'urari e per routing services.

La moda da prender per mauns quai
LinkingAlps vegn a stabilir ina rait decentrala da servetschs d'infurmaziuns da viadi. Questa rait vegn creada cun colliar ils servetschs regiunals u naziunals d'infurmaziuns da viadi existents cun agid d'in servetsch da barat standardisà. Quest servetsch da barat vegn a sa basar sin il concept da la planisaziun da viadi averta (open journey planning – OJP), la quala correspunda a las disposiziuns da l'Ordinaziun delegada 2017/1926 davart il metter a disposiziun servetschs d'infurmaziuns da viadi multimodals per l'entira UE e che cumplettescha la Directiva europeica 2010(40) davart sistems da traffic intelligents. Tras il barat d'infurmaziuns da viadi e tras il metter a disposiziun datas d'auta qualitad en ils sistems d'infurmaziuns da viadi respectivs vegn LinkingAlps a facilitar l'access a las opziuns da mobilitad che chaschunan paucas emissiuns da CO2. Plinavant vegn LinkingAlps a metter a disposiziun infurmaziuns senza interrupziuns e transcunfinalas sur servetschs d'utilisaziun finala per turists e per burgais, uschia che quels pon midar pli facilmain lur cumportament da mobilitad. Las viagiaturas ed ils viagiaturs vegnan ad avair access ad infurmaziuns da viadi e da mobilitad er ordaifer lur regiun tar lur furnitur da servetschs usità, a pudair planisar lur viadis da porta a porta ed a survegnir infurmaziuns actualas (en temp real), perquai che las datas dals furniturs da prestaziuns existents, ch'èn colliads decentralmain in cun l'auter, vegnan messas a disposiziun en las regiuns.

Ultra d'ina architectura tecnica vegn er elavurà in model da gestiun stabil che garantescha il manaschi da la rait er suenter ch'il project è terminà. Entaifer il project vegn perquai sviluppà in rom cuminaivel, transnaziunal, organisatoric ed operativ per pudair pussibilitar in manaschi duraivel.

Cun questa strategia e cun in manual che gida a prender decisiuns (decision support handbook) vegnin nus a sustegnair ils purtaders publics da decisiuns (entaifer ed ordaifer il project). Els duain pudair reprender ils resultats e daventar in element d'in sistem decentral e dividì d'infurmaziuns da viadi e da mobilitad, per promover l'access ad in traffic da persunas pli persistent.

Ils partenaris
Il project unescha 14 partenaris da sis pajais da las Alps che prendan per mauns la sfida cuminaivla. En il rom da LinkingAlps èn ils purschiders da servetschs d'infurmaziuns da viadi obligads da render accessiblas lur datas sur in servetsch API (application programming interface), uschia ch'ils servetschs d'utilisaziun finala pon vegnir stabilids per la planisaziun da rutas transcunfinalas.

En il rom dals projects LinkingAlps collavuran ils suandants partenaris:

• Uffizi d'energia e da traffic dal Grischun (UEnTr)
• AustriaTech – Gesellschaft des Bundes für technologiepolitische Massnahmen (ATE)
• Beratungsgesellschaft für Leit-, Informations- und Computertechnik ScRL (BLIC)
• Uffizi federal da traffic (UFT)
• Centre For Studies and Expertise on Risks, Environment, Mobility, and Urban and Country planning (Cerema)
• LINKS Foundation- Leading Innovation & Knowledge for Society
• Metropolitan City of Turin (CMTo)
• Regional Agency for Innovation and Purchasing Ltd (ARIA)
• Regional Development Agency of the Ljubljana Urban Region (RRA LUR)
• Viafiers federalas svizras (VFF)
• Südtiroler Transportstrukturen SA (STA)
• Universitad da Maribor (UM-FGPA)
• Verkehrsauskunft Österreich (VAO)
• Verkehrsverbund Tirol ScRL (VVT)

Il project ha cumenzà il 1. d'october 2019 e dura fin ils 30 da zercladur 2022. LinkingAlps vegn cofinanzià dal Fond europeic da svilup regiunal sur il Program d'interreg Alpine Space. Ussa vegnan ils resultats dal project realisads pass per pass en la pratica.

Dapli infurmaziuns: LinkingAlps - Alpine Space Programme (mo per tudestg)