Sin il champ da cumbat ch'ins ha chattà l'onn 2003 sper il Crap Ses (Surses GR), han ins fatg novas scuvertas impurtantas a partir dal 2018. Il lieu da chat è spezialmain interessant, perquai ch'ils objects chattads dateschan dal temp da las campagnas militaras istoricas sur las Alps. Pervia da quai è vegnì lantschà in project da perscrutaziun interdisciplinar.

Scuverta e chats novs

A partir da l'onn 2018 ha in detectur privat inspectà – sut la direcziun dal Servetsch archeologic dal Grischun – da nov la cuntrada da chats archeologics sper il Crap Ses (Burvagn, vischnanca da Surses). Questa regiun cun chats militars dal temp republican tardiv e dal temp dals imperaturs tempriv (ca. 40 – 10 a.C.) era daventada enconuschenta per l'emprima giada l'onn 2003. Il detectur privat ha fatg novas scuvertas extraordinarias, tranter auter in stilet cun ornaments d'argient d'in schuldà roman (link a la reportascha da video en trais parts). Perquai che la regiun fitg vasta e perscrutada fin ussa mo per part vegn smanatschada d'activitads da detecturs illegals, han ins inizià in project da prospecziun archeologic per la perioda 2021–2027.

CVMBAT – in project da perscrutaziun cun differents partenaris

Il project da perscrutaziun – ch'è numnà tenor il pled rumantsch cumbat – cumpiglia l'evaluaziun interdisciplinara sco er la publicaziun e la popularisaziun dals resultats. Realisà vegn il project en collavuraziun cun la professura Vindonissa da l'Universitad da Basilea. Ulteriurs partenaris èn la Gruppa da lavur prospecziun Svizra e l'Inventari dals chats da munaida en Svizra. Chats extraordinaris èn ils passa 450 plumins da fundas u da schlingias ch'èn munids cun punzas da la III., X. e XII. legiun. Ils legiunaris sajettavan quests plumins cun ina funda fatga or da cordas entretschadas e da tgirom cun autas sveltezzas sin ils inimis. Ensemen cun ballistichers da la Forensica Turitg e da las Universitads da Berna e da Losanna vegnan las pussaivladads fisicalas e l'effect da questas armas sin il corp uman reconstruids e perscrutads en experiments. Plumins identics han ins chattà er sin il champ militar dals Romans sin il Pass dal Set, ch'ins ha perscrutà ils onns 2007/08. Els mussan in cler connex tranter ils dus lieus da chat. Uschia resulta ina cuntrada da conflicts che cumpiglia l'entir Surses.

Analisa dals conflicts – CVMBAT sco part d'in ambient da retschertga actual

Il project sto vegnir domicilià en il context da la «Conflict Archaeology». Quella n'è actualmain betg mo fitg preschenta en la perscrutaziun, mabain er en la publicitad. La perscrutaziun dal Surses sco cuntrada da conflicts permetta da survegnir novas enconuschientschas interessantas en quest sectur. Sco finiziun dal project è previsa per ils onns 2026/27 in'exposiziun en la regiun da Cuira/Surses.

Contact

Raphael Berger, Universitad da Basilea
Hannes Flück, Servetsch archeologic dal Grischun ed Universitad da Basilea
Peter-Andrew Schwarz, Professura Vindonissa da l'Universitad da Basilea
Thomas Reitmaier, Servetsch archeologic dal Grischun

Litteratura

H. Flück, Th. Reitmaier, P.-A. Schwarz, CVMBAT – der römische Alpenfeldzug im Surses? Arch. Graubünden 5, 2023, 89–109.: Link zum Aufsatz.

Social Media

Instagram cvmbat2025

Fotografias

Andrea Badrutt
Servetsch archeologic dal Grischun