La dendrocronologia (dendron: bostg, planta, chronos: temp, logos: scienza), er numnada dataziun dals rintgs annuals, s’occupa da la determinaziun da la vegliadetgna dal lain en las disciplinas da las scienzas geologicas (climatologia, ecologia) e da las scienzas umanas (archeologia, perscrutaziun architectonica, istorgia d’art). La successiun dals rintgs annuals stretgs e lartgs tar in bostg è en emprima lingia l’expressiun da las differentas influenzas meteorologicas e climaticas durant ch’el crescha. Entaifer la medema zona geografica han ils bostgs da la medema spezia da lain, ch’èn creschids a medem temp per il solit rintgs annuals correspundents u fitg sumegliants.
Il laboratori per dendrocronologia dal Servetsch archeologic dal Grischun, ch’è vegnì fundà l’onn 1997, dispona da numerusas curvas localas da differentas spezias da lain (ruver, laresch, pign, aviez, schember) per grondas parts da la Svizra e da l’Europa centrala che dateschan fin en il 5 avel millenni a. Cr. Il laboratori perscrutescha e datescha principalmain lains dal chantun Grischun per il Servetsch archeologic e per la Tgira da monuments dal Grischun, per instituziuns externas e per persunas privatas. La collecziun da curvas dals rintgs annuals dal laboratori derivan da lains da chasas d’abitar istoricas, da baselgias e da chastels, d’exchavaziuns, d’instruments, d’avantglatschers, da palids sco er da bostgs existents.
En edifizis utilisads vegnan las provas prendidas cun in tarader chavortg (diameter: 1 cm), en objects da demoliziun cun la resgia a motor (tocs da travs, grossezza: 2 cm). Sch’il tagl traversal u radial è bain visibel, pon ils rintgs annuals er vegnir registrads a maun da fotografias e pia senza demolir l’object. Schebain la dataziun dendrocronologica reussescha, dependa da differents facturs. Sch’in lain ha almain 50 rintgs annuals, sch’ils rintgs annuals èn creschids senza disturbis e sche la curva è statisticamain ed opticamain fitg sumeglianta a las curvas da referenza da la medema regiun, po la vegliadetgna dal bostg vegnir datada exactamain sin l’onn. Sche l’ultim rintg annual creschì sut la scorsa è avant maun, po vegnir determinà l’onn ed ultra da quai la stagiun ch’il bostg è vegnì terrà. Uschia pon vegnir eruids exactamain l’istorgia da construcziun d’edifizis istorics e l’onn da producziun d’objects archeologics.
Incumbensader
Il lavuratori dendrocronologic lavura en emprima lingia per il servetsch archeologic. En il rom da renovaziuns d'edifizis ed en il rom da scleriments, sch'ins duai metter sut protecziun edifizis, surpiglia il lavuratori er incumbensas da definir la vegliadetgna per la tgira da monuments dal Grischun. Da quest servetsch pon profitar er persunas privatas che vulan laschar constatar la vegliadetgna da lur edifizi d'abitar u d'in object da lain cunter pajament.
Collavuraziun
Il lavuratori dendrocronologic dal servetsch archeologic dal Grischun tgira il contact ed il barat da datas cun differents lavuratoris da la Svizra, da la Germania e da l'Austria.
Contact
Monika Oberhänsli
