Cun l'instrument da l'indemnisaziun per cuvrir ils custs da la furniziun d'electricitad ICF vegnan promovids en spezial implants fotovoltaics. Tar chasas d'abitar èn dentant indrizs solars per producir chalur, en spezial per stgaudar l'aua da diever, savens pli effizients e pli economics. Tras quella moda da producir energia al lieu pon vegnir substituids ils purtaders d'energia fossils en moda raschunaivla e cun in aut grad d'efficacitad. La finamira da questa incumbensa è quella d'eliminar la discriminaziun envers la fotovoltaica sco er da stgaffir in sistem d'impuls correspundent. Ultra da la pussaivladad da far talas installaziuns senza stuair dumandar ina permissiun duai er vegnir elavurà in sistem d'impuls finanzial.
En il sectur da l'illuminaziun è la tecnologia sa sviluppada talmain ch'i dat meds d'illuminaziun bler pli effizients areguard l'energia che quels che vegnan duvrads actualmain il pli savens (p.ex. LED). Tar l'illuminaziun da las vias fissi uschia senz'auter pussaivel da cuntanscher ina reducziun dals custs per l'energia da fin 50 pertschient sco er ina reducziun massiva dal mantegniment. A partir dal 2015 èn las glischs a vapur d'argient viv e da natrium scumandadas en la UE. Perquai vegni plinavant ad esser grev e char da procurar en l'avegnir per ils meds d'illuminaziun che vegnan duvrads actualmain.
Pervia da las ponderaziuns qua survart vegn la regenza incumbensada d'ina vart da stgaffir in sistem d'impuls per promover – ultra da la producziun d'electricitad classica cun agid da l'energia solara – er indrizs solars per producir chalur en chasas d'abitar. Da l'autra vart vegn ella incumbensada da procurar – en il rom da sias cumpetenzas – ch'i vegnian duvradas en l'entir chantun glischs pli effizientas en il sectur da l'illuminaziun publica e che tut las glischs ineffizientas vegnian remplazzadas fin la fin da l'onn 2020.
Cuira, ils 19 d'avrigl 2011
Casty, Geisseler, Clavadetscher, Aebli, Blumenthal, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Candinas, Casutt, Clalüna, Dermont, Felix, Gasser, Jeker, Jenny (Arosa), Joos, Kappeler, Kasper, Kleis-Kümin, Koch (Tumein), Kollegger (Cuira), Komminoth-Elmer, Lorez-Meuli, Michael (Donat), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parolini, Parpan, Pedrini (Roveredo), Sax, Stiffler (Tavau Plaz), Tomaschett-Berther (Trun), Tscholl, Fausch, Haltiner, Müller (Susch)
Resposta da la regenza
Sa basond sin l'art. 20 da la lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG; DG 820.200) conceda il chantun gia oz contribuziuns da promoziun per duvrar l'energia solara termica. Las premissas da promoziun èn definidas pli detagliadamain en l'art. 43 da l'ordinaziun d'energia dal chantun Grischun (OEG; DG 820.210). Tut ils indrizs vi d'edifizis existents cun ina surfatscha d'absorpziun minimala da 4 m2 han il dretg da survegnir ina contribuziun da promoziun. La surfatscha d'absorpziun maximala che vegn promovida correspunda a 7 pertschient da la surfatscha che retira energia. La promoziun d'implants solars termics è vegnida introducida cun success l'onn 2007. L'onn 2010 èn vegnidas garantidas contribuziuns da promoziun da stgars 0.5 milliuns francs per 294 implants cun ina surfatscha d'absorpziun totala da var 3'000 m2. Igl è da princip correct ch'igl è meglier da duvrar implants solars per stgaudar l'aua che per producir electricitad en cumplexs pli pitschens d'edifizis d'abitar.
Tenor l'art. 40 da l'ordinaziun davart la planisaziun dal territori per il chantun Grischun (OPTGR; DG 801.110) na dovri betg ina permissiun da construcziun per collecturs solars che na reflecteschan betg u per cellas solaras fin ad ina surfatscha maximala da fatschada u da tetg da 6 m2 entaifer las zonas da construcziun e da 2 m2 ordaifer las zonas da construcziun. Per la permissiun d'implants solars èn cumpetentas las vischnancas en il rom da lur legislaziun da construcziun. En quest connex ston ellas considerar en spezial ils interess dal maletg dal vitg, da la tgira da monuments e da l'utilisaziun da l'energia.
Sistems d'illuminaziun effizients areguard l'energia en edifizis sco er per l'illuminaziun da las vias gidan a cuntanscher la reducziun giavischada dal consum d'energia electrica. L'illuminaziun da las vias è medemamain chaussa da las vischnancas. L'uffizi d'energia e da traffic infurmescha regularmain las vischnancas sco er las persunas spezialisadas interessadas davart ils svilups ils pli novs en connex cun l'illuminaziun. L'onn 2009 è per exempel vegnì realisà in apero d'energia cun ina exposiziun davart il tema "LED en l'illuminaziun da las vias". Questa occurrenza è vegnida visitada da passa 150 participantas e participants.
Il svilup da las glischs LED è anc adina rasant e chatta adina dapli accoglientscha. La vischnanca dad Igis ha decidì da duvrar glischs LED per l'illuminaziun da tut sias vias. Per quest project da demonstraziun è vegnida garantida a la vischnanca ina contribuziun chantunala da 25'000 francs. Uschespert ch'igl èn avant maun valurs d'experientscha (previsiblamain la fin da l'onn 2012), duain er tut las autras vischnancas vegnir infurmadas davart ils respargns pussaivels e davart eventualas ulteriuras enconuschientschas. En connex cun l'illuminaziun pli effizienta dal spazi public èn pia dumandadas cunzunt las vischnancas. Chaussa dal chantun èsi da cuntinuar a promover il remplazzament dals meds d'illuminaziun.
La regenza refusa questa incumbensa, perquai che la pretensiun centrala d'introducir in sistem d'impuls per implants solars termics è gia ademplida e perquai che la decisiun davart l'utilisaziun da glischs LED per illuminar las vias publicas è en emprima lingia ina incumbensa suverana da las vischnancas.
8 da fanadur 2011