Tenor il plan d'acziun per la strategia d'energia 2050 (qua sutvart PA 2050) da l'uffizi federal d'energia pretenda la reorganisaziun dal sistem d'energia da la Svizra ina maschaida optimala da mesiras adattadas en tut ils secturs. Tar quai tutga er il «spargnar», pia il betg duvrar energia. Experientschas mussan ch'ils appels da betg consumar energia n'han quasi nagin success, en mintga cas betg quel che fiss necessari – ultra da la promoziun da las energias alternativas sco er d'autras mesiras – per serrar la largia che vegn a s'avrir en l'avegnir, sche la Svizra banduna l'energia nucleara, sco ch'ella ha concludì.
Per s'avischinar effectivamain a las finamiras da spargn dal futur incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la regenza da suttametter al cussegl grond ina missiva ed ina proposta en il senn da la mesira nr. 13 dal PA 2050 per introducir prescripziuns d'utilisaziun en il senn da limitaziuns temporaras (en spezial la notg) e/u da limitaziuns da l'intensitad da l'illuminaziun da vaidrinas sco er d'illuminaziuns da reclama, da las staziuns, da las vias e d'ulteriuras illuminaziuns (p.ex. illuminaziuns d'edifizis), sche quai è cumpatibel cun las mesiras da segirezza respectivas giustifitgablas.
Sche quai n'avess betg dad esser realisabel en questa furma supplitgeschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders da preschentar alternativas per reducir effectivamain il consum d'energia cun spargnar.
Cuira, il 1. da settember 2011
Tenchio, Baselgia-Brunner, Jenny, Albertin, Augustin, Barandun, Berther (Mustér), Berther (Camischolas), Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Caduff, Candinas, Casty, Casutt, Cavegn, Clalüna, Darms-Landolt, Della Vedova, Dermont, Dosch, Engler, Fasani, Florin-Caluori, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Gasser, Geisseler, Hitz-Rusch, Jaag, Jeker, Joos, Kappeler, Kleis-Kümin, Kollegger (Cuira), Kollegger (Malix), Locher Benguerel, Mani-Heldstab, Meyer-Grass, Michael (Castasegna), Müller (Tavau Plaz), Nigg, Niggli (Samedan), Noi-Togni, Papa, Parpan, Pedrini, Peyer, Pfenninger, Pult, Righetti, Sax, Stiffler (Tavau Plaz), Thöny, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Tscholl, Waidacher, Zweifel-Disch, Bricalli, Monigatti, Patt
Resposta da la regenza
Sco emprim stoi vegnir menziunà che l'illuminaziun publica che vegn definida da las sutsegnadras e dals sutsegnaders dovra main che 1 pertschient da tut l'electricitad che vegn consumada en Svizra. Tuttina na duai or da la vista da la regenza betg vegnir refusada l'idea d'examinar eventualas mesiras che pussibiliteschan d'augmentar supplementarmain l'effizienza energetica er en quest sectur.
Tenor l'art. 23 al. 1 da l'ordinaziun d'energia dal chantun Grischun (OEG; DG 820.210) stoi vegnir cumprovà – en cas da novas construcziuns, da midadas da la construcziun e da midadas da l'utilisaziun (cun excepziun d'edifizis d'abitar) che han ina surfatscha da passa 1'000 m2 che retira energia – che las limitas dal basegn annual d'electricitad vegnian observadas tenor la norma SIA 380/4 "Energia electrica en la construcziun auta", ediziun 2006. Inclus en quella limita è er il consum d'electricitad per l'illuminaziun. En il rom da l'elavuraziun dal model da prescripziuns davart l'energia dals chantuns (MoPEC) vegni discutà d'abolir la limita da la surfatscha che retira energia fin l'onn 2014. Quai signifitgescha ch'i vegnan introducidas en il proxim avegnir pretensiuns energeticas er per edifizis pli pitschens. Ultra da quai duain las pretensiuns a l'illuminaziun vegnir adattadas al stadi il pli nov da la tecnica. Quai vegn pia er ad avair in effect essenzial per il consum d'energia d'illuminaziuns da vaidrinas e d'ulteriuras illuminaziuns.
Il consum d'electricitad da l'illuminaziun dependa dal rest fermamain da la tecnologia che vegn duvrada. Cun la tecnologia moderna da LED pon vegnir spargnads fin a 90 pertschient da l'energia electrica che per exempel lampas d'alogen consumeschan. Pervia da las prescripziuns da la confederaziun che daventan adina pli severas (scumond da pairins convenziunals) e da la reducziun da la disponibladad respectiva da quests pairins sco er pervia d'ulteriuras prescripziuns dastgassan bleras illuminaziuns en ed ordaifer edifizis vegnir remplazzadas ils proxims onns. Questa midada vegn er a gidar a reducir il consum d'electricitad.
Las pretensiuns a l'illuminaziun publica ed ad ulteriuras illuminaziuns en ed ordaifer edifizis divergeschan fermamain, tut tenor il lieu, la stagiun ed ils objects che duain vegnir illuminads. Il medem vala per il basegn da segirezza che vegn menziunà da las sutsegnadras e dals sutsegnaders. Il proceder per examinar las illuminaziuns e per remplazzar meds d'illuminaziun ineffizients sto pervia da quai vegnir coordinà en spezial cun las vischnancas. Prescripziuns chantunalas generalas cun limitaziuns temporaras per illuminaziuns na pon betg satisfar a tut las pretensiuns. I duai per quest motiv vegnir surlaschà a las vischnancas da relaschar prescripziuns respectivas en il rom da las cumpetenzas ch'ellas han actualmain. En il champ da cumpetenza dal chantun èsi mo pussaivel e raschunaivel da reglar la substituziun da meds d'illuminaziun. Tenor l'avis da la regenza ston mesiras che van pli lunsch vegnir refusadas per motivs da la proporziunalitad (renunzia ad ina iperreglamentaziun, resguard da l'atgna responsabladad).
Pervia da quai è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa uschenavant che disposiziuns per augmentar l'effizienza d'illuminaziuns duain vegnir examinadas en il rom d'ina concepziun pli severa dal MoPEC.
28 d'october 2011