Ils 11 da mars 2012 han il pievel ed ils chantuns acceptà l'iniziativa dal pievel "Per metter ina fin a la construcziun excessiva d'abitaziuns secundaras!".

En la constituziun è perquai vegnì integrà il nov art. 75a:

"La quota d'abitaziuns secundaras è limitada a maximalmain 20 pertschient da l'effectiv total d'unitads d'abitar e da la surfatscha d'auzada brutta che vegn utilisada per intents d'abitar en ina vischnanca."

Sco quasi tut ils chantuns alpins ha er il chantun Grischun refusà questa iniziativa dal pievel. La quota da refusa importa 57,34 %.

La moda da realisar quest artitgel constituziunal ha per il chantun Grischun vastas consequenzas ch'èn per part er negativas.

Sut quest aspect e renconuschend la voluntad dal pievel e dals chantuns supplitga il chantun Grischun l'assamblea federala ed il cussegl federal en connex cun l'elavuraziun da la legislaziun executiva da resguardar las particularitads spezialas ed ils basegns dals chantuns muntagnards.

Observond la cumpetenza legislativa sin plaun federal supplitga il cussegl grond dal chantun Grischun en detagl da resguardar oravant tut las suandantas ponderaziuns:

- Consideraziun da las regiuns muntagnardas, en spezial da regiuns cun structuras deblas resp. da regiuns, nua che la populaziun è sa diminuida e che han gì paucas activitads da construcziun en il sectur d'abitaziuns dals onns 2000 fin 2010.

- Fin ils 31 da december 2012 duai restar en vigur il dretg vertent. En spezial duain pudair vegnir concedidas fin ils 31 da december 2012 permissiuns da construcziun en il rom dal dretg vertent.

- En vista da la fasa da nunvalaivladad a partir dal 1. da schaner 2013 fin a l'entrada en vigur da la lescha da realisaziun duai il cussegl federal relaschar regulaziuns che dattan als chantuns ed a las vischnancas la pussaivladad da permetter durant questa fasa intermediara ultra d'emprimas abitaziuns er manaschis d'alloschament ed abitaziuns secundaras explotadas. Quai premetta en spezial che la noziun da l'abitaziun secundara vegnia sclerida immediatamain en ina moda lianta.

- Ils suandants fatgs ston vegnir exclus dal champ d'applicaziun da la nova disposiziun constituziunala:
o la midada d'utilisaziun d'abitaziuns ch'existan tenor il dretg vegl ad abitaziuns secundaras;
o tut las permissiuns da construcziun ch'èn vegnidas garantidas ed empermessas da las vischnancas en il rom da las limitaziuns communalas e chantunalas avant l'entrada en vigur da l'iniziativa.

Il cussegl grond dal Grischun supplitga en mintga cas ch'ils chantuns muntagnards vegnian integrads en ina furma cunvegnenta ed a temp en il process legislativ.

Cuira, ils 20 da mars 2012

Tenchio, Albertin, Augustin, Berther (Mustér), Berther (Camischolas), Blumenthal, Bondolfi, Caduff, Caluori, Casutt-Derungs, Darms-Landolt, Della Vedova, Dermont, Dosch, Fasani, Florin-Caluori, Foffa, Righetti, Kleis-Kümin, Kollegger (Malix), Märchy-Caduff, Niederer, Sax, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Zanetti