Tenor l'artitgel 2 da la lescha davart il sustegn da persunas basegnusas (lescha chantunala da sustegn; DG 546.250) fixescha l'autoritad sociala cumpetenta la moda e la dimensiun dal sustegn tenor il basegn cumprovà, e quai considerond las relaziuns localas e persunalas.
L'artitgel 1 da las disposiziuns executivas tar la lescha chantunala da sustegn regla il princip: Per calcular il sustegn valan – per la vischnanca cumpetenta – da princip las directivas da la conferenza svizra da l'agid social (COSAS). Mo per ils custs d'abitar ston ins sa basar sin las relaziuns localas.
Supplementarmain sto vegnir concedì in import d'entrada liber da taglia en cas ch'i vegn exequida in'activitad da gudogn resp. sto vegnir pajada ina pauschala d'integraziun en cas ch'i vegn exequida ina lavur communala ch'è vegnida attribuida ordavant u ina lavur d'utilitad publica renconuschida.
Il basegn fundamental po percunter vegnir reducì per maximalmain 15% durant 12 mais, sche las stentas d'integraziun èn insuffizientas.
Tar persunas cun pauca scolaziun sa mussi en la pratica che l'agid social che vegn calculà en questa moda na las dat praticamain nagin impuls da surpigliar in'activitad da gudogn pajada. La differenza tranter il salari ch'ellas pon obtegnair e l'agid social che las cumpeta è memia pitschna. Las tariffas vertentas èn memia modestas per recumpensar finanzialmain las persunas che basegnan sustegn e ch'èn prontas da s'integrar e per reducir il sustegn en cas che questas persunas refusan cun resistenza da s'integrar; in effect persistent vegn pia manchentà.
Per quests motivs fan las sutsegnadas ed ils sutsegnads las suandantas dumondas a la regenza:
1. Èn ils custs da viver dal Grischun – cun ina tariffa per il basegn fundamental tenor la COSAS che vala sin plaun naziunal – propi inditgads correctamain?
2. Cun tge adattaziuns pon ins augmentar l'impuls da surpigliar in'activitad da gudogn?
Samignun, ils 13 da zercladur 2012
Casanova-Maron, Kleis-Kümin, Kollegger (Cuira), Berther (Camischolas), Blumenthal, Brandenburger, Burkhardt, Casutt, Cavegn, Claus, Clavadetscher, Conrad, Dosch, Engler, Fontana, Furrer-Cabalzar, Geisseler, Giacomelli, Gunzinger, Hartmann (Champfèr), Holzinger-Loretz, Jenny, Kasper, Koch (Igis), Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Krättli-Lori, Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Lorez-Meuli, Marti, Meyer-Grass, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Michel (Tavau Monstein), Montalta, Nick, Niederer, Nigg, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parpan, Pedrini, Perl, Pfäffli, Rosa, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tomaschett (Breil), Troncana-Sauer, Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), Wieland, Zweifel-Disch, Berther (Segnas), Kuoni
Resposta da la regenza
La basa giuridica per pajar l'agid social prevesa mesiras che promovan l'impuls da surpigliar in'activitad da gudogn ubain da far stentas d'integraziun (import d'entrada liber da taglia e pauschala d'integraziun). Ella definescha er mesiras da sancziun che pon vegnir prendidas, sche las stentas d'integraziun èn insuffizientas.
Las directivas per la concepziun e per la calculaziun da l'agid social, edidas da la conferenza svizra da l'agid social (COSAS) defineschan, co che l'agid social vegn calculà. Las directivas èn renconuschidas e vegnan er duvradas sco basa en la pratica giudiziala. Quest vast fundament è stà decisiv per integrar las directivas sco basa da calculaziun per las prestaziuns da sustegn en las disposiziuns executivas tar la lescha chantunala da sustegn. Che questa calculaziun vegn fatga en tut la Svizra tenor ils medems princips è gist tenor l'avis da la regenza. La segirezza e l'egualitad giuridica èn necessarias sin il champ da l'agid social gist tuttina sco en ils auters secturs da la segirezza giuridica.
1. Cun agid da las tariffas naziunalas tenor las directivas da la COSAS vegnan ils custs da viver inditgads er per il chantun Grischun en moda correcta.
Il minimum social d'existenza cumpiglia la garanzia materiala da l'existenza che consista dal basegn fundamental, dals custs d'abitar per in'abitaziun modesta tenor ils pretschs da locaziun usitads al lieu e dal provediment medical da basa. Il basegn fundamental ch'è fixà en las directivas da la COSAS sa basa essenzialmain sin ils pretschs per la vivonda da basa. Quests pretschs pon vegnir cumparegliads en tut ils chantuns en spezial tar ils grossists. Las relaziuns localas e las differenzas regiunalas sa mussan cunzunt tar ils custs d'abitar e tar las premias da las cassas da malsauns. Questas categorias da custs n'èn expressivamain betg in element da las pauschalas da mantegniment, mabain vegnan calculadas separadamain tenor las tariffas respectivas en ils chantuns ed en las vischnancas.
Las tariffas per il basegn fundamental da las directivas da la COSAS sa basan sin in chanaster da products ch'è vegnì calculà da l'uffizi federal da statistica. La cumposiziun da las posiziuns d'expensas e l'import dal basegn fundamental per ils custs da viver correspundan al consum dal decil d'entradas il pli bass, q.v.d. dals 10 pertschient da las chasadas svizras cun las pli paucas entradas. En questa moda vegni garantì statisticamain ch'ils custs da viver da persunas sustegnidas correspundan a las expensas da chasadas senza sustegn, che vivan en relaziuns fitg modestas.
2. Er sin il champ da l'agid social na po l'abus tras persunas singulas betg vegnir impedì dal tuttafatg. Las vischnancas vegnan intimadas da realisar en moda uschè consequenta sco pussaivel las eventualas mesiras da sancziun, sco la reducziun u l'eliminaziun da l'agid social. L'impuls il pli ferm per sa liberar da l'agid social èn bunas perspectivas sin il martgà da lavur e salaris che garanteschan l'existenza. Cun realisar programs d'occupaziun u ina firma sociala vegnan creadas pussaivladads da lavur per persunas ch'èn pli flaivlas. Quests programs las sforzan da far tut il pussaivel, malgrà lur deficits, e las preparan per returnar puspè sin il martgà da lavur.
23 d’avust 2012