Durant nossa sessiun da zercladur a Samignun sun jau vegnì rendì attent a la situaziun pauc buna dals apiculturs en il chantun Grischun. Dapertut en Svizra han ils avieuls la malsogna da la varroa. Ussa èn anc vegnidas vitiers las malsognas da la pesta ascha e da la pesta americana che han chaschunà donns fitg gronds. Var 2000 dals 7000 pievels d'avieuls dal Grischun èn periclitads massivamain. Las epidemias èn eruttas oravant tut en las vals dal sid, en la Surselva, a Tusaun en il Grischun central, en il Signuradi ed en il Partenz. Uschia han 7 da 70 apiculturs dal Partenz subì in donn total.
Il fond chantunal d'epidemias ha pajà l'onn 2011 tut en tut 124 000 francs per ils avieuls. Circa la mesadad da quels daners è vegnida duvrada per ils inspecturs d'avieuls e per il cummissari d'avieuls. La lavur da questas instituziuns vegn ludada explicitamain dals apiculturs e resguardada sco instrument fitg prezius per l'apicultura grischuna.
Il donn ch'in pievel infectà chaschuna munta a passa 800 francs per pievel. L'indemnisaziun actuala dal fond d'epidemias importa 70 francs per pievel. Per las mesiras da sanaziun colliadas cun grondas expensas na prevesa la regulaziun vertenta nagina indemnisaziun.
Cun questa incumbensa vulessan nus sustegnair ils apiculturs activs ed indemnisar ils pievels che ston vegnir remplazzads cun 350 francs per pievel. En cas d'ina sanaziun dals effectivs ston ins far quint cun var 600 pievels che ston vegnir remplazzads. Quai chaschunass custs da 210 000 francs.
Per la sanaziun sto vegnir fatg quint cun expensas da var 170 francs per pievel. Tenor las explicaziuns dal cummissari chantunal d'avieuls ston vegnir sanads var 2000 pievels, quai che chaschunass custs da 340 000 francs (tariffa per la lavur: 1½ uras a 43 francs, pajads ora: 32 francs, custs da material: 100 francs).
La sanaziun dals avieuls da tut il Grischun sto per motivs da capacitad vegnir repartì sin ina perioda da 4 fin 5 onns. Sch'ins resguarda anc ils custs betg cuvrids per l'uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals (USVA) a donn e cust dal fond d'epidemias per il persunal, per ils labors, per il material e.u.v. da var 85 000 francs per onn, resultan da quai anc ina giada 425 000 francs per 5 onns.
Las finanzas vegnan gulivadas tras il fond d'epidemias. Il USVA survegn la libertad necessaria da realisar questas sanaziuns entaifer 5 onns. Differenzas eventualas van a donn e cust u a favur dal fond chantunal d'epidemias.
Per promover ils avieuls sco ina part impurtanta d'ina natira intacta vegn la regenza incumbensada:
1. da conceder al fond d'epidemias durant 5 onns 200 000 francs per onn per sanar ils pievels d'avieuls. Qua fa en tut 1 milliun francs;
2. dad auzar la tariffa per remplazzar in pievel d'avieuls da 70 francs per pievel a 350 francs per pievel;
3. da pajar ina contribuziun da 170 francs per pievel per sanar ils effectivs.
Cuira, ils 30 d'avust 2012
Niggli-Mathis (Grüsch), Albertin, Niggli (Samedan), Baselgia-Brunner, Bezzola (Zernez), Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Casanova-Maron, Casty, Casutt, Clalüna, Conrad, Darms-Landolt, Dermont, Dosch, Engler, Fallet, Foffa, Fontana, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Gunzinger, Hartmann (Champfèr), Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jaag, Jeker, Jenny, Kasper, Kollegger (Cuira), Komminoth-Elmer, Kunz (Fläsch), Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Müller, Niederer, Noi-Togni, Parolini, Peyer, Pfenninger, Pult, Righetti, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz), Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Tscholl, Deplazes, Fausch, Michel (Igis), Monigatti, Pfister
Resposta da la regenza
Dapi in pèr onns chaschunan donns gravants vi dals pievels d'avieuls problems adina pli gronds per l'apicultura en Svizra ed en il Grischun. En il chantun Grischun n'han 2300 dals totalmain 7200 pievels betg survivì l'enviern passà. Ensemen cun malsognas dal cuaditsch che sa mussan ussa pli savens n'èn questas perditas betg mo ina difficultad economica seriusa per l'apicultura, mabain – pervia da l'impurtanza ecologia dals avieuls – er ina gronda smanatscha per il mantegniment da la fructificaziun en l'agricultura ed en la natira. Per la muria dals avieuls èn responsabels differents facturs (p.ex. envierns dirs, regress da la biodiversitad, meds da la protecziun da las plantas betg adattads). Il motiv principal però è l'infestiun cun l'uschenumnà chariel da varroa, in parasit che tschitscha sang, ch'è vegnì importà en Svizra ils onns 1970. Malgrà mesiras da cumbat intensivas n'ha questa malsogna betg pudì vegnir extirpada. Ella chaschuna pia adina puspè pievels flaivels cun pauca resistenza cunter autras malsognas viralas e bacterialas.
Per perditas chaschunadas d'epidemias (pesta ascha, pesta americana) survegn l'apicultur actualmain ina indemnisaziun dal fond chantunal cunter epidemias d'animals da 70.– francs per pievel. L'onn 2011 ha il chantun Grischun duvrà tut en tut 125 000.– francs per il cumbat. Però na datti naginas contribuziuns per la sanaziun d'epidemias, ed er betg per extirpar il chariel da varroa. Perquai che la situaziun d'epidemia n'è anc betg sa quietada e perquai ch'ins sto far quint cun ulteriuras perditas da pievels d'avieuls er anc ils proxims mais, sto la situaziun cumplexa vegnir cumbattida cun in concept general. En la strategia da cumbat duain – en divergenza dal concept numnà en l'incumbensa – vegnir fixads trais accents:
1. En il chantun vegn l'infestaziun cun il chariel da varroa cumbattì en moda unitara. Ils meds d'agid necessaris vegnan mess a disposiziun gratuitamain dal chantun. Lur applicaziun vegn survegliada dal cummissari d'avieuls e dals inspecturs d'avieuls e l'effect vegn controllà. Grazia a questa strategia da cumbat coordinada ed armonisada duai l'efficacitad vegnir augmentada en moda effizienta e directa per ch'il success dal cumbat saja duraivel. Quai chaschuna custs da 100 000.– francs per onn. Il cumbat n'è betg limità e dura uschè ditg sco necessari.
2. La sanaziun d'effectivs d'avieuls infestads cun la pesta ascha e cun la pesta americana vegn fatga regiunalmain e cumplettamain en cas d'in squitsch d'infestaziun grond. Manada vegn questa acziun da l'uffizi che vegn cusseglià dals inspecturs d'avieuls che surveglian la sanaziun. Ultra da las metodas tradiziunalas vegn er applitgada ina procedura pli nova, l'uschenumnada procedura da schauma artifiziala serrada. Als custs cumprovads per il material, per la dismessa, per il labor e.u.v. vegn contribuì in import da 100.– francs per pievel. Qua ston ins far quint cun custs stimads da 20 000.– francs per onn.
3. La valur approximativa d'in pievel vegn augmentada dad actualmain 100.– francs a da nov 170.– francs. Tenor la lescha davart ils fatgs da veterinari vegnan da quels indemnisads 70 % or dal fond cunter epidemias d'animals (119.– francs), sut la premissa che las cundiziuns da l'uffizi vegnian observadas per la sanaziun. Uschia stoi vegnir fatg quint cun custs supplementars da 49.– francs per pievel, tar var 600 pievels per onn pia cun circa 30 000.– francs per onn.
Ils custs supplementars stimads da totalmain 150 000.– francs per onn sa basan sin l'effectiva activitad da l'epidemia e na pon betg vegnir calculads en moda exacta. En tuts cas stuessan quests meds finanzials vegnir prendids dal fond cunter epidemias d'animals (FEA). Il FEA vegn augmentà cun contribuziuns dals possessurs d'animals, da las vischnancas e dal chantun. L'autezza actuala da la contribuziun dals apiculturs e da las vischnancas importa mintgamai 1.50 francs, quella dal chantun 3.– francs per pievel (en quest connex è la contribuziun totala dal chantun al FEA limitada ad in maximum da 600 000.– francs). Ils custs actuals da 125 000.– francs surpassan gia per bler las contribuziuns or dals fatgs d'avieuls. Ultra da quai n'ha il FEA naginas reservas libras. Ils ulteriurs 150 000.– francs ston pia vegnir finanziads cun novas contribuziuns al FEA. Las contribuziuns dals possessurs d'avieuls e da las vischnancas stuessan vegnir augmentadas al maximum (5.– per pievel). Quai generass var 50 000.– francs. Il deficit restant da var 100 000.– francs stuess vegnir cuvrì en autra moda.
En quest senn è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa.
31 ottobre 2012