L'onn 1967 è il tunnel tras il San Bernardin vegnì inaugurà sco colliaziun da las duas vischnancas da Mesauc e da Valragn. Ultra da la colliaziun da la Svizra taliana cun la Svizra tudestga sa tractavi er d'ina colliaziun impurtanta tras las Alps, e quai tant per il traffic da vitgira pesant sco er per il traffic individual.
Il tunnel dal San Bernardin era in project prospectiv. Il local da commando fitg funcziunal ch'è vegnì realisà en il rom da quest project è sa cumprovà fin oz, en spezial grazia ad ina gestiun effizienta ed ad in temp d'intervenziun svelt en cas da basegn.
Oz, suenter 50 onns, udin nus d'ina decisiun dal chantun che prevesa d'allontanar quest local e d'integrar tut en la nova centrala a Tusaun. L'emprim è previsa ina reducziun da mo paucas plazzas. Pli tard vegnan transferidas las plazzas da tut las persunas responsablas per incumbensas spezialas. Pertutgadas da quai fissan pia circa 7 – 8 persunas che fan lur lavurs fin oz en il territori italofon, q.v.d. en il local da commando existent dal tunnel dal San Bernardin. En il futur stuessan ellas ademplir lur incumbensas en il nov post a Tusaun che sa chatta en ina distanza dad 1 ura d'auto, e quai cun tut las difficultads linguisticas ch'èn colliadas cun ina tala dischlocaziun.
Da vart dal chantun ans vul ins far crair che quai sajan prescripziuns dals posts responsabels per vias naziunalas. Tenor nossas funtaunas n'è il UVIAS però betg involvì directamain en questa decisiun.
Suenter questas remartgas preliminaras tschentain nus a la regenza las suandantas dumondas:
1. Constatti ch'il chantun ha gia prendì ina decisiun en il senn explitgà qua survart?
2. Sche gea: Tge motivs han chaschunà questa eliminaziun nungiustifitgada d'in local da commando che funcziuna anc adina bain?
3. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders supplitgeschan cun persvasiun da suspender questa nova emprova da centralisar ulteriuras plazzas chantunalas, resguardond las structuras decentralas effizientas.
Cuira, ils 23 d'avrigl 2014
Fasani, Righetti, Rosa, Albertin, Augustin, Blumenthal, Bondolfi, Caduff, Caluori, Casutt-Derungs Silvia, Cavegn, Darms-Landolt, Della Vedova, Dermont, Dosch, Fallet, Geisseler, Kollegger (Malix), Michael (Castasegna), Niederer, Noi-Togni, Papa, Parolini, Parpan, Pedrini, Sax, Tenchio, Zanetti, Berther (Segnas), Monigatti
Resposta da la regenza
Garantir il cumbat cunter donns per lung da las vias naziunalas è er suenter l'entrada en vigur da la NGF vinavant ina incumbensa suverana dals chantuns. Correspundentamain sto mintga chantun garantir l'acziun dal cumbat cunter donns sin las vias naziunalas da ses territori. Cuntrari a questa regulaziun da las cumpetenzas ha la confederaziun concludì da manar in agen cumbat cunter donns sin il traject da la via naziunala en il sectur dal tunnel dal San Bernardin. L'uffizi federal da vias (UVIAS) ha delegà questa incumbensa en ina cunvegna da prestaziun al chantun Grischun. In biro spezialisà per la segirezza ch'è vegnì incumbensà dal UVIAS è vegnì tranter auter a la conclusiun che l'urden d'acziun cun trais pumpiers nà dal portal sid e cun in pumpier sco sustegn sin il post da commando na saja oz strusch pli acceptabel ord vista professiunala. Igl è vegnì recumandà d'examinar d'augmentar l'effectiv d'acziun dal cumbat cunter donns da San Bernardin sin 4 pumpiers. Ultra da quai èsi vegnì constatà ch'il post da commando ch'è occupà durant 24 uras possia bain sustegnair tecnicamain il cumbat cunter donns, ch'el na possia dentant betg prender decisiuns davart acziuns. Il cumbat cunter donns possia vegnir alarmà – sco auters corps da pumpiers – sur la centrala d'alarm da la polizia. Il UVIAS ha sin quai incumbensà il chantun da realisar las mesiras recumandadas. Sut la direcziun da l'uffizi da construcziun bassa dal Grischun ha ina gruppa da lavur elavurà in concept per la reordinaziun dal cumbat cunter donns e per la gestiun d'ina nova centrala da commando dal Grischun.
Las singulas dumondas pon vegnir respundidas sco suonda:
1. En connex cun la dissoluziun dal post da commando a San Bernardin che vegn pretendì dal UVIAS e cun la centrala da commando ch'è planisada da nov èn vegnids examinads set lieus da staziunament. La regenza chapescha ils quitads e las resalvas che las sutsegnadras ed ils sutsegnaders han exprimì. Ella è dentant da l'avis che Tusaun sco lieu da staziunament è la meglra soluziun a lunga vista e duai vegnir realisà.
2. A la nova centrala da commando duain vegnir delegadas incumbensas supplementaras en connex cun la gestiun da las vias naziunalas sco er da las vias chantunalas. Ultra da quai vegn pretendida en il futur ina collavuraziun anc pli stretga tranter la centrala da commando, la centrala d'acziuns da la polizia chantunala e la centrala per la gestiun dal traffic en Svizra dal UVIAS. Pervia da l'infrastructura, ma er pervia da la vischinanza territoriala da la direcziun da la regiun V è Tusaun il lieu da staziunament optimal.
3. L'augment da l'effectiv d'acziun dal cumbat cunter donns da trais a quatter persunas vegn garantì tras la dissoluziun dal post da commando ch'è actualmain occupà durant 24 uras. Dal spustament da las incumbensas dal post da commando da San Bernardin a la centrala da commando a Tusaun na resulta nagina reducziun da plazzas a San Bernardin. A Tusaun pon vegnir tratgas a niz sinergias ch'èn avant maun. Dal rest èn necessarias trais novas plazzas. A San Bernardin fissan necessarias sis novas plazzas. Ils custs da gestiun per la centrala da commando vegnan surpigliads cumplainamain tras il UVIAS mo, sche la varianta pli favuraivla vegn realisada.
Da menziunar èsi, ch'i n'ha da princip betg lieu ina centralisaziun da collavuraturas e collavuraturs chantunals. Las incumbensas supplementaras che la confederaziun pretenda e paja vegnan liquidadas en moda uschè economica sco pussaivel. Tras l'adattaziun da l'organisaziun ch'è necessaria a San Bernardin ed a Tusaun vegnan rinforzadas las cumpetenzas e segiradas a lunga vista las plazzas da lavur. La reordinaziun dal cumbat cunter donns e la gestiun da la nova centrala da commando vegnan realisadas probablamain per il 1. da schaner 2015.
Sin basa da las ponderaziuns preschentadas è la regenza da l'avis ch'i na saja betg raschunaivel da suspender la reorganisaziun necessaria. Ella propona da refusar l'incumbensa.
19 da zercladur 2014