L'art. 12 al. 2 da l'ordinaziun chantunala davart la protecziun da la natira e da la patria (ONPGR; DG 496.100) constatescha ch'igl è scumandà da rimnar bulieus dal 1. fin e cun il 10. di da mintga mais.
A mes avis èn ils dis da schanetg per rimnar bulieus tenor l'art. 12 al. 2 ONPGR fitg contestads, perquai che la populaziun da bulieus na subescha betg donn, sch'ils bulieus vegnan rimnads regularmain.
L'art. 12 ONPGR protegia la populaziun da bulieus tras quai ch'el scumonda da rimnar bulieus en gruppas da passa 3 persunas (exceptà famiglias) e tras quai ch'el restrenscha la quantitad. Ultra da quai ston ils bulieus vegnir cletgs cun quità e na dastgan betg vegnir destruids aposta. Cuntravenziuns cunter las disposiziun da la protecziun dals bulieus vegnan chastiadas (multa).
Il chantun Grischun tutga tar mo 5 chantuns, en ils quals valan anc las disposiziuns pertutgant ils dis da schanetg.
I fiss pli raschunaivel, sche las vischnancas determinassan pli e pli territoris da protecziun dals bulieus, sco ch'intginas vischnancas han gia fatg (vesair art. 22 al. 2 da la lescha chantunala davart la protecziun da la natira e da la patria, ONPGR [DG 496.000] sco er l'art. 11 OPNGR).
Perquai dumond jau la regenza:
Tge tenuta ha la regenza envers in'aboliziun dals dis da schanetg per rimnar bulieus tenor l'art. 12 al. 2 ONPGR?
Cuira, ils 21 d'october 2014
Kunfermann, Pfenninger, Caluori, Blumenthal, Brandenburger, Caduff, Cahenzli-Philipp, Claus, Crameri, Degonda, Della Vedova, Epp, Florin-Caluori, Foffa, Geisseler, Giacomelli, Heiz, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Niederer, Salis, Tenchio, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Waidacher, Wieland, Natter
Resposta da la regenza
En la missiva da la regenza al cussegl grond, carnet nr. 3 / 2010–2011, concernent la lescha davart la protecziun da la natira e da la patria en il chantun Grischun (lescha chantunala davart la protecziun da la natira e da la patria, LNPGR) èsi vegnì renvià en las explicaziuns tar l'art. 22 al fatg che en l'al. 1 da questa disposiziun "la regenza – analogamain a las disposiziuns che valevan (quella giada) en la lescha davart la protecziun da las plantas e dals bulieus (art. 10 ss.) – vegn autorisada da relaschar prescripziuns per proteger ils bulieus e che en l'al. 2 vegn reglà il princip, cun tge mesiras (restricziuns quantitativas e temporalas per rimnar bulieus sco er per determinar territoris da protecziun dals bulieus) che questa protecziun duai vegnir cuntanschida en emprima lingia." Tenor il protocol dal cussegl grond (sesida dals 18 d'october 2010, PCG pagina 255) è l'art. 22 vegnì acceptà senza discussiuns.
Las retschertgas durant blers onns dal institut federal per la perscrutaziun da guaud, naiv e cuntrada WSL mussan che rimnar bulieus na fa betg donn ni al dumber dals fritgals ni influenzescha signifitgantamain il dumber da las spezias. Sch'ils bulieus vegnan cletgs u tagliads , n'ha medemamain nagina influenza. L'ir per ils guauds ch'è cumbinà cun l'ir a rimnar bulieus po dentant chaschunar in regress da la furmaziun da fritgals tar tschertas spezias da bulieus: Il chanterel a moni d'aur (cantharellus lutescens) terminescha dal tuttafatg da producir fritgals, sch'ins va mintga emna per ils guauds sco ch'è l'intensitad d'in rimnader da bulieus. Sch'ins chala d'ir per ils guauds, furma il bulieu puspè fritgals en la dimensiun normala. En il reservat da bulieus Moosboden en il chantun Friburg èn creschids sin las surfatschas d'emprova, nua ch'ins è transì en media circa in quart damain bulieus che sin las surfatschas, nua ch'ins n'è betg transì. Sin ils bulieus han sumegliants effects negativs dentant er autras activitads da temp liber, sco ir a sella e currer sper las vias e sendas, ubain duvrar grevs vehichels forestals per la racolta da laina en il guaud. Cuntrari a l'opiniun generala da la publicitad ch'ils dis da schanetg per rimnar bulieus n'hajan nagin effect, datti pia – er ord motivs dal schanetg dals bulieus – senza auter motivs objectivs per mantegnair ils dis da schanetg.
In effect secundar che n'è betg da sutvalitar ord vista da l'impurtanza ecologica dals dis da schanetg per rimnar bulieus è ultra da quai quel da pacifitgar ils spazis da viver en il guaud. Objectivamain èsi evident che rimnar bulieus en moda intensiva è collià cun in disturbi considerabel da la fauna er en ils territoris periferics. Il scumond da rimnar bulieus durant ils emprims 10 dis dal mais permetta da cuntanscher temporarmain ina fasa da quietezza generala. Plinavant po quest scumond general vegnir communitgà en moda simpla ed è er gia enconuschent tar las persunas interessadas. In grond avantatg è il scumond da rimnar bulieus dal 1. fin il 10. di da mintga mais cunzunt er per il cumenzament da la chatscha auta grischuna che ha lieu adina ils emprims dis da settember. Al cumenzament da la chatscha exista il pli grond squitsch da chatscha, grazia a la regulaziun vertenta da la protecziun dals bulieus pia senza ils rimnaders da bulieus. Quai è fitg impurtant cunzunt per il success da chatscha.
Fixar dapli territoris da protecziun dals bulieus fiss bain in'alternativa pussaivla, l'intervenziun en la libertad persunala è dentant considerabla er, sch'i vegnan determinads ulteriurs territoris da protecziun dals bulieus. Il scumond da rimnar bulieus en territoris da protecziun dals bulieus è generalmain impegnativ e vala durant l'entir onn.
Perquai che l'aboliziun dals dis da schanetg per rimnar bulieus fiss er cumbinada cun dischavantatgs e perquai che la regulaziun vertenta è vegnida approvada dal cussegl grond senza discussiun mo avant 4 onns, na vesa la regenza nagins motivs – senza incarica explicita dal parlament – d'abolir da sai anora ils dis da schanetg per rimnar bulieus.
18 da december 2014